Με ένα φίλο μου πολιτευόμενο και τον γιο του συζητούσαμε για τη σημασία που είχε το πρώτο δάνειο των επαναστατημένων Ελλήνων για την ευόδωση του αγώνα της ανεξαρτησίας. Εδώ είναι απαραίτητη μία παρέκβαση, για να μην παρεξηγηθώ: η επιλογή του θέματος έγινε για εκπαιδευτικούς λόγους και μόνον λόγω της παρουσίας του νεαρού στην παρέα· ειδάλλως, αν ήμασταν μόνο εγώ με τον φίλο μου, θα συζητούσαμε για γκόμενες, δίσκους (sic) και βιβλία – όχι απαραιτήτως με αυτή τη σειρά…
Εν πάση περιπτώσει, όταν η συζήτηση έφθασε στο σημείο που ο φίλος κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το οικονομικό συμφέρον, δηλαδή η πίεση των δανειστών της εποχής, συνέβαλε στην απελευθέρωση του ελληνικού έθνους, ήταν ο γιος του εκείνος που τον διέκοψε, για να του υποδείξει ότι είναι σφάλμα ακόμη και εμείς να χρησιμοποιούμε από συνήθεια τη γλώσσα της Αριστεράς και, φυσικά, τον τρόπο του σκέπτεσθαι που επιβάλλει η χρήση της. Πράγματι, το «συμφέρον», και μάλιστα όταν είναι οικονομικό, είναι μια έννοια ηθικά βεβαρημένη, ύποπτη στην καλύτερη περίπτωση ότι είναι αντίθετη σε μιαν άλλη έννοια, υπέρτερη, που είναι το «δίκιο του λαού».
Τέτοιου είδους σχήματα περιορίζουν τη δυνατότητά μας να κατανοήσουμε την πραγματικότητα. Στην περίπτωση της συγκεκριμένης συζήτησης, μας εμποδίζουν να καταλάβουμε το ουσιώδες: ότι η πολιτική ελευθερία που απέκτησαν οι Eλληνες με τον αγώνα τους ήταν, κατά κάποιο τρόπο, παράγωγο της οικονομικής ελευθερίας, που τότε άρχιζε να διαμορφώνεται στο σύστημα που ονομάζουμε καπιταλισμό. Από την άλλη πλευρά, βέβαια, παρόμοια απλουστευτικά σχήματα, που περνάνε ύπουλα στη σκέψη μέσα από τη γλώσσα, διευκολύνουν όποιον επιδιώκει να κατευθύνει τη μάζα. Αυτό, νομίζω, το ζήσαμε με την κρίση και το πληρώσαμε με πέντε χρόνια ΣΥΡΙΖΑ.
Το φαινόμενο που περιγράφω είναι τόσο συχνό, ώστε μόλις προχθές το παρατηρήσαμε στην περίπτωση του κυβερνητικού εκπροσώπου, ο οποίος χρησιμοποίησε τον όρο «μπαχαλάκηδες» για να αναφερθεί στους υπερασπιστές των εργαστηρίων παραγωγής μολότoφ στο ΟΠΑ. «Μπαχαλάκιας» είναι ένας όρος που σκοπίμως εξωραΐζει τη δράση αυτών των ανθρώπων. Δεν είναι «μπάχαλο» η συστηματική καταστροφή δημόσιας περιουσίας, ο εκφοβισμός, η βία και, εν τέλει, η εγκληματική δράση. Θέλω να πω, δεν έχει καθόλου πλάκα όλο αυτό, ώστε να μπορούμε να το πούμε «μπάχαλο». Τα άτομα αυτά δεν είναι «μπαχαλάκηδες». Είναι κάτι άλλο, στο φάσμα που ξεκινά από τους αλήτες και τα ρεμάλια και καταλήγει στους κακοποιούς και τους εγκληματίες. Ας πάψουμε, επιτέλους, να τους χαϊδεύουμε με τον τρόπο που τους αποκαλούμε.
Η αιχμαλωσία, στην οποία αυτά τα ρεμάλια κρατάνε το πανεπιστήμιο δεκαετίες τώρα, στρέφεται κατά του πραγματικού συμφέροντος των πολλών, διότι αυτοί επωφελούνται από την καλή λειτουργία του βασικότερου θεσμού σε μια κοινωνία που θέλει να είναι αξιοκρατική.
Για τον ΣΥΡΙΖΑ, η διατήρηση αυτής της αθλιότητας («κανονικότητα» την ονομάζει ο Τζανακόπουλος, που έμαθε και να ειρωνεύεται) είναι προτεραιότητα στρατηγικής σημασίας· εξ ου και η αγριότητα των αντιδράσεων από την πλευρά τους. Το νταβατζιλίκι μιας δυναμικής μειοψηφίας στα πανεπιστήμια συνδέεται ευθέως με τον έλεγχο της Παιδείας, τον οποίο η Αριστερά κατέχει εδώ και χρόνια. Τα αποτελέσματα αυτής της κυριαρχίας επέτρεψαν στον ΣΥΡΙΖΑ να εκλεγεί δημοκρατικά με ένα εξωπραγματικά γελοίο και καταστροφικό πρόγραμμα. Το δήθεν ηθικό πλεονέκτημα ο Τσίπρας χρειάστηκε πέντε χρόνια για να το σπαταλήσει κυβερνώντας. Προετοιμαζόταν, όμως, επί δεκαετίες μέσα από το σύστημα της Δημόσιας Παιδείας και δεν αμφιβάλλω ότι το ίδιο εξακολουθεί να συμβαίνει και σήμερα.
Υπάρχει και ένα πιο άμεσο όφελος για τον ΣΥΡΙΖΑ από την υπόθεση αυτή, το οποίο θα μπορούσε ακόμη και να γυρίσει το πολιτικό παιγνίδι: να αποδείξει ο ΣΥΡΙΖΑ ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να πραγματοποιήσει αυτά που υποσχέθηκε και μάλιστα τα βασικά, όπως η απελευθέρωση των πανεπιστημίων από τα κυκλώματα των κακοποιών. Η ειδοποιός διαφορά, στην οποία η σημερινή κυβέρνηση οφείλει την υψηλή δημοτικότητά της, είναι ότι δείχνει αποφασισμένη να κάνει πέντε βασικά πράγματα, που τα υπαγορεύουν η κοινή λογική και το κοινό συμφέρον. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ καταφέρει να ματαιώσει την προσπάθεια απελευθέρωσης των πανεπιστημίων, πλήττει τις γενικές προσδοκίες που έχει επενδύσει ο κόσμος σε αυτή την κυβέρνηση και πέραν του συγκεκριμένου ζητήματος.
Τον ΣΥΡΙΖΑ τον είδαμε πώς κυβέρνησε επί πενταετία: ένα μάτσο χαμένοι, με ροπή στη θεωρία και στην τεμπελιά. Η μοναδική ελπίδα τους να πλησιάσουν ξανά την εξουσία θα είναι αν και η σημερινή κυβέρνηση αποδειχθεί ανίκανη να προχωρήσει τις μεγάλες και απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Εκείνοι υπήρξαν απρόθυμοι, αν οι σημερινοί αποδειχθούν ανίκανοι, η εξίσωση προς τα κάτω θα έχει επιβληθεί: οι απρόθυμοι από τη μία, οι ανίκανοι από την άλλη. Γι’ αυτό είναι ζωτικής σημασίας για τον ΣΥΡΙΖΑ να διατηρηθεί το σημερινό καθεστώς τρόμου στα πανεπιστήμια. Για τον ίδιο λόγο, όμως, η κυβέρνηση οφείλει να επιμείνει στην πολιτική της και ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης πρέπει να στηριχθεί.
Η δήθεν δημοκρατικότητα στη λειτουργία των πανεπιστημίων, την οποία υπερασπίζεται ο ΣΥΡΙΖΑ, είναι η καθυστέρηση της εξίσωσης προς τα κάτω. Μας το εξηγεί πολύ ωραία η κυρία Θεανώ (που σαν τη Βασίλω της παροιμίας έσπευσε από τους πρώτους στο ΟΠΑ), όταν καταγγέλλει από τη Βουλή την κυβέρνηση ότι «διχάζει τα ελληνικά πανεπιστήμια σε καλούς και κακούς φοιτητές, σε καλούς και κακούς καθηγητές». Υπάρχουν, όμως, ξέρετε· και, γι’ αυτό, στα κανονικά πανεπιστήμια, οι μεν κακοί φοιτητές κόβονται, οι δε κακοί καθηγητές απολύονται. Μόνο στα πανεπιστήμια που έφτιαξαν η κυρία Θεανώ και οι όμοιοί της καλοί και κακοί είναι υποχρεωμένοι να βράζουν όλοι μαζί μέσα στο ίδιο σκατό! Και σταματώ εδώ, γιατί εκνευρίστηκα…