Είναι ένας άνθρωπος χαμηλών τόνων που αποφεύγει μαεστρικά να μιλάει για τον εαυτό του. Ισως καμιά φορά να αναφερθεί στην αγαπημένη του γενέτειρα, την Ιμβρο, με μια δόση νοσταλγίας για εκείνη την περίοδο των παιδικών του χρόνων όταν το νησί είχε μόνον Ρωμιούς. Ενδεχομένως να ανατρέξει και στα 30 χρόνια που πέρασε στο Παρίσι, όπου σπούδασε και ανδρώθηκε.
Σπάνια, σπανιότατα όμως, θα τον ακούσει κάποιος να περιγράφει την οδύσσεια που ξεκίνησε το 1992 και τελείωσε μόλις πριν από ένα μήνα: τη δημιουργία του Μουσείου Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή στην Αθήνα.
Και αυτό, διότι ο Κυριάκος Κουτσομάλλης πίστεψε τόσο βαθιά στο όραμα του ζεύγους, ώστε να μην καμφθεί από τα αλλεπάλληλα εμπόδια που προέκυψαν στην πορεία και τα οποία ανέτρεψαν τα σχέδια πολλές φορές. «Απλώς ήμουν αποφασισμένος πως έπρεπε να συνεχίσουμε κοιτάζοντας πάντα μπροστά και ποτέ πίσω. Αν οι δύο αυτοί άνθρωποι ήθελαν να προσφέρουν κάτι στην πατρίδα, ένα εθνικό έργο που δεν πρόλαβαν να το δουν όσο ήταν εν ζωή, θα έπρεπε να αντιπαρέλθουμε κάθε αντιξοότητα», μου έλεγε όταν τον ρώτησα στο νεόδμητο πια κτίριο πώς δεν τα έβαλε ποτέ κάτω.
Μια φωτογραφία από τα γραφεία του 5ου ορόφου.
Το βέβαιο είναι πως αν δεν υπήρχαν εκείνος και η ανιψιά της Ελίζας, η Φλερέτ Καραδόντη, οι Αθηναίοι δεν θα καμάρωναν σήμερα το Μουσείο Γουλανδρή. Και ο λόγος που τους αφιερώνω αυτό το κυριακάτικο σημείωμα είναι πως ακόμα και τώρα, που χιλιάδες άνθρωποι περνούν το κατώφλι της οδού Ερατοσθένους, και οι δυο τους προτιμούν να παραμένουν μακριά από τη δημοσιότητα, κάνοντας χώρο για να μιλήσουν τα ίδια τα έργα της συλλογής.
Ο Κυριάκος Κουτσομάλλης με την Ελίζα Γουλανδρή.
Ομως ήταν σαφώς οι αφανείς ήρωες μιας μάχης δύσκολης και μακροχρόνιας, που χρειάστηκε λεπτότατους χειρισμούς και καρτερικότητα για να έχει αίσια έκβαση. Θυμάμαι τις πρώτες ημέρες της λειτουργίας του μουσείου, όταν εμείς οι δημοσιογράφοι κάναμε ποδαρικό, τους έβλεπα να κινούνται στον χώρο ελέγχοντας μέχρι και την τελευταία λεπτομέρεια, μιλώντας μεταξύ τους σε έναν γλυκό πληθυντικό ευγενείας, έπειτα από τόσα χρόνια. Αυτή η ευγένεια είναι κάτι που χαρακτηρίζει όλους τους εργαζομένους στο μουσείο. Δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς.
Χρειάστηκε πολλή υπομονή για να δούμε από κοντά τα αριστουργήματα.
Η Φλερέτ Καραδόντη θεώρησε από την αρχή οικογενειακό χρέος να δει την αποπεράτωση του μουσείου στο Παγκράτι. Ο Κυριάκος Κουτσομάλλης δέθηκε με τον Βασίλη και την Ελίζα όταν ήταν ακόμα νέος σπουδαστής στο Παρίσι. Eτσι, πέρα από τη σπουδαία τέχνη των αριστουργημάτων του μοντερνισμού, το μουσείο αυτό διδάσκει χαμηλόφωνα και κάτι ακόμα: την υπομονή, την αντοχή, το ήθος και το όραμα.