Νίκος Χριστοδουλίδης στην «Κ»: Πρώτα λύση στο Κυπριακό και μετά τα ενεργειακά

Νίκος Χριστοδουλίδης στην «Κ»: Πρώτα λύση στο Κυπριακό και μετά τα ενεργειακά

9' 23" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Το Κυπριακό, αλλά και οι δυνατότητες στενότερης συνεργασίας ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και τη Λευκωσία θα βρεθούν στο επίκεντρο των συνομιλιών που θα έχει αυτή την εβδομάδα με τον επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Μάικ Πομπέο, αναφέρει, μεταξύ άλλων, στη σημερινή συνέντευξή του στην «Κ» ο υπουργός Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης. Προβλέπει ότι εντός του Δεκεμβρίου μπορεί να πραγματοποιηθεί πενταμερής διάσκεψη στο πρότυπο του Κραν-Μοντανά, τονίζοντας ωστόσο ότι κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει αν δεν επιτύχει η τριμερής συνάντηση του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη και του Τουρκοκύπριου ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί με τον γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.

– Σε περίπου μία εβδομάδα θα πραγματοποιηθεί τριμερής συνάντηση στο Βερολίνο. Τι ελπίζετε ότι μπορεί να φέρει αυτή τη φορά;

– Λαμβάνοντας υπόψη ότι το ζητούμενο είναι η επανέναρξη συνομιλιών από εκεί που έμειναν στο Κραν-Μοντανά, ευχή και προσδοκία μας, λαμβάνοντας υπόψη και το αποτέλεσμα της τριμερούς συνάντησης της 9ης Αυγούστου, είναι να ανοίξει τον δρόμο που θα οδηγήσει το συντομότερο στην επανέναρξη ουσιαστικών συνομιλιών από εκεί που διακόπηκαν τον Ιούλιο του 2017. Από δικής μας πλευράς αυτή είναι η ξεκάθαρη προσδοκία μας και με αυτόν τον στόχο ο πρόεδρος θα προσέλθει στη συνάντηση. Θεωρώ, μάλιστα, ότι λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα της συνάντησης των δύο ηγετών στη Λευκωσία στις 9 Αυγούστου, υπάρχει η αναγκαία υποδομή που δύναται να οδηγήσει σε θετικά αποτελέσματα.

– Πιστεύετε ότι οδεύουμε προς πενταμερή. Και αν ναι, πόσο γρήγορα; Τι καινούργιο υπάρχει στον ορίζοντα;

– Μια επιτυχημένη τριμερής μπορεί να οδηγήσει αμέσως, ακόμα και εντός Δεκεμβρίου, ως θεωρώ είναι και η επιθυμία του Γ.Γ. των Ηνωμένων Εθνών, σε μια άτυπη συνάντηση τύπου Κραν-Μοντανά. Αρα μια τέτοια συνάντηση εξαρτάται από τα αποτελέσματα της τριμερούς (που όπως προανέφερα θεωρώ ότι υπάρχει η υποδομή από τις 9 Αυγούστου αλλά και τις μετέπειτα επαφές της κ. Λουτ στην Κύπρο), αλλά αναμφίβολα και την επιθυμία όλων των εμπλεκομένων μερών για να συμμετάσχουν με εποικοδομητική διάθεση σε μια τέτοια συνάντηση. Μια συνάντηση, αντικείμενο της οποίας θα πρέπει να είναι σε γενικές γραμμές η μεθοδολογία και η διαδικασία που θα ακολουθηθεί στις ουσιαστικές διαπραγματεύσεις.

– Ποιες είναι οι πιθανότητες πραγματοποίησης ενός νέου γύρου διαπραγματεύσεων, ενώ η Τουρκία εξακολουθεί να παρανομεί, κάνοντας γεωτρήσεις και έρευνες σε κυπριακά νερά και υφαλοκρηπίδα;

– Καίριο το ερώτημά σας, αφού όλοι αντιλαμβάνονται ότι για να επαναρχίσουν οι ουσιαστικές συνομιλίες θα πρέπει να υπάρχει το κατάλληλο περιβάλλον. Μάλιστα, σε μια άτυπου χαρακτήρα συνάντηση τύπου Κραν-Μοντανά που στόχο θα έχει να ανακοινωθεί η επανέναρξη των συνομιλιών, θα πρέπει να υπάρχει και μια δέσμευση για τη δημιουργία του αναγκαίου κλίματος χωρίς παραβιάσεις και προκλήσεις, που θα επιτρέπουν στις συνομιλίες να έχουν πραγματική προοπτική θετικής κατάληξης. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, συμφωνώ απόλυτα με τη δημόσια τοποθέτηση του κ. Τσαβούσογλου ότι δεν μπορεί να υπάρχει διαπραγμάτευση για χάρη της διαπραγμάτευσης.

Και ακριβώς μέσα από αυτή την ορθή προσέγγιση, αν θέλουμε να επαναρχίσουν συνομιλίες, πάντα από εκεί που έμειναν στο Κραν-Μοντανά, και να έχουν πραγματική προοπτική θετικής κατάληξης, θα πρέπει αναμφίβολα να επικρατεί και το κατάλληλο κλίμα που θα ενισχύει και τις ουσιαστικές διαπραγματεύσεις αλλά και τον επιδιωκόμενο στόχο.

– Είναι δυνατόν να λυθεί το Κυπριακό, χωρίς νωρίτερα να υπάρξει μια διευθέτηση στο ενεργειακό; Μια λύση στο Κυπριακό θα σήμαινε, παράλληλα, την εξαγωγή του φυσικού αερίου της Ανατ. Μεσογείου μέσω Τουρκίας;

– Είναι ακριβώς η επίλυση του Κυπριακού που θα επιτρέψει να εξεταστούν σοβαρά τέτοιου είδους συνεργασίες αλλά και πολλά άλλα δεδομένα που υφίστανται στην Ανατολική Μεσόγειο και η Τουρκία, με τη στάση και τη συμπεριφορά της, επέλεξε να εξαιρέσει τον εαυτό της. Είμαστε απόλυτα ρεαλιστές, γνωρίζουμε ότι δεν μπορούμε να αλλάξουμε τη γεωγραφία και είναι σαφώς πολύ περισσότερες οι προοπτικές και οι δυναμικές σε όλους τους τομείς αν συνεργαστούμε όλα τα κράτη της περιοχής. Στην πραγματικότητα αυτό είναι και το όραμά μας για την Ανατολική Μεσόγειο. Συνεργασίες και συνέργειες στη βάση μιας θετικής ατζέντας, χωρίς αποκλεισμούς και εξαιρέσεις που όταν καταστεί εφικτό, μάλιστα, να θεσμοθετήσουμε με τη σύσταση ενός περιφερειακού οργανισμού ασφάλειας και συνεργασίας.

Η συμμετοχή σε αυτή τη συνεργασία έχει ως ελάχιστη προϋπόθεση, για ευνόητους λόγους, τον σεβασμό στο διεθνές δίκαιο και τις σχέσεις καλής γειτονίας. Αρα εναπόκειται αποκλειστικά και μόνον στην Τουρκία να ανταποκριθεί και να συμμετάσχει μαζί μας σε αυτή την προσπάθεια.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, να υπενθυμίσω κάτι που πολλές φορές λησμονείται, ειδικότερα στον ελλαδικό και κυπριακό δημόσιο διάλογο. Δεν είναι η συμπεριφορά της Τουρκίας έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας μόνο που την οδηγεί σε αυτοαποκλεισμό. Ρίξτε μια ματιά στον χάρτη της ευρύτερης περιοχής και πολύ εύκολα θα διαπιστώσετε ποιος επιλέγει μια διαφορετική και αποσταθεροποιητική συμπεριφορά και πώς το γνωστό δόγμα Νταβούτογλου για «μηδενικά προβλήματα με τους γείτονες» έχει μετατραπεί σε «προβλήματα με όλους τους γείτονες». Εάν πάντως η Τουρκία επιλέξει να ευθυγραμμίσει τη συμπεριφορά της με αυτή των κρατών της περιοχής, σίγουρα θα το καλωσορίσουμε και θα υπάρξει θετική ανταπόκριση.

–​​​​​​​ Στην πρόσφατη συνάντησή του με την κ. Λουτ, ο κ. Αναστασιάδης αποκόμισε την αίσθηση ότι ο Γ.Γ. του ΟΗΕ επιθυμεί να στηρίξει προσωπικά μια νέα διαδικασία, ή αυτή τη φορά θα ακολουθηθεί διαφορετικός δρόμος σε σύγκριση με εκείνον του Κραν-Μοντανά;

–​​​​​​​ Σίγουρα ο Γ.Γ. στηρίζει τη διαδικασία και το έχει αποδείξει κατ’ επανάληψη, με πιο πρόσφατο θα έλεγα την απόφασή του να καλέσει και να συμμετάσχει ο ίδιος στη συνάντηση του Βερολίνου. Και ελπίζουμε η εκεί συνάντηση να ανοίξει τον δρόμο για να πραγματοποιηθεί αμέσως η άτυπη συνάντηση τύπου Κραν-Μοντανά. Να σας θυμίσω μέσα σε αυτό το πλαίσιο ότι ήταν η κοινή συνάντηση με τον Γ.Γ. του ΟΗΕ στις 4 Ιουνίου 2017 στη Νέα Υόρκη και το ανακοινωθέν που ακολούθησε, που άνοιξε τον δρόμο για το Κραν-Μοντανά. Αυτή η νέα προσπάθεια και προσωπική εμπλοκή του Γ.Γ. στηρίζεται θεωρώ και στα όσα οι δύο ηγέτες είπαν στην κ. Λουτ σε σχέση με τα αποτελέσματα και τη συναντίληψη που επιτεύχθηκε στις 9 Αυγούστου. Καθοριστικός και πρωταγωνιστικός θα είναι ο ρόλος του Γ.Γ. και προς την κατεύθυνση της Τουρκίας, έτσι ώστε να συμβάλει καθοριστικά και για θετική κατάληξη της τριμερούς συνάντησης στο Βερολίνο, την άμεση σύγκληση της άτυπου συνάντησης στο πρότυπο του Κραν-Μοντανά, αλλά και στη δημιουργία ενισχυτικού προς την επανέναρξη των συνομιλιών κλίματος που θα συμβάλει στην προσπάθεια για θετική κατάληξη.

–​​​​​​​ Από την Αγκυρα εκπέμπεται, ολοένα και συχνότερα, σήμα αλλαγής του τρόπου διαπραγμάτευσης του Κυπριακού. Η επίσημη θέση της Λευκωσίας παραμένει αυτή που οδηγεί σε μια λύση διζωνικής-δικοινοτικής ομοσπονδίας, ή θα βλέπατε στο εγγύς μέλλον μια διαφορετική προσέγγιση;

–​​​​​​​ Δεν τίθεται θέμα αλλαγής της βάσης λύσης του Κυπριακού ή/και του επιδιωκόμενου στόχου. Ενα τέτοιο ενδεχόμενο είναι εκτός συζήτησης και είναι ιδιαίτερα θετικό και το γεγονός ότι και το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, και ειδικότερα τα πέντε μόνιμα μέλη, έχουν κοινή και ξεκάθαρη προσέγγιση στο εν λόγω θέμα. Είναι και αυτή η πτυχή ένας από τους βασικούς λόγους που οι συνομιλίες θα πρέπει να επαναρχίσουν από εκεί που έμειναν στο Κραν-Μοντανά έχοντας ως βάση το Κοινό Ανακοινωθέν του Φεβρουαρίου 2014, όλες τις συγκλίσεις που επιτεύχθηκαν μέχρι πριν από τη συνάντηση του Κραν-Μοντανά και φυσικά το πλαίσιο του Γ.Γ. όπως το ανέπτυξε στις 30 Ιουλίου 2017.

Η συνάντηση με τον Αμερικανό ΥΠΕΞ και η άρση του εμπάργκο όπλων

– Προ περίπου ενός έτους υπογράψατε στην Ουάσιγκτον μια «Δήλωση Προθέσεων» που αφορούσε την ενίσχυση της συνεργασίας της Κυπριακής Δημοκρατίας με τις ΗΠΑ. Σε ποια φάση βρίσκεται η συνεργασία αυτή και πόσο κοντά είμαστε στην άρση της απαγόρευσης πώλησης όπλων από τις ΗΠΑ προς την Κυπριακή Δημοκρατία. Πόσο κοντά είμαστε σε κάτι τέτοιο;

– Oντως τον Νοέμβριο του 2018 υπογράψαμε με τις ΗΠΑ «Δήλωση Προθέσεων» που αφορά τη θεσμοθέτηση, αν θέλετε, της συνεργασίας μας σε θέματα ασφάλειας, με την ευρύτερη έννοια του όρου, πάντα στη βάση μιας θετικής προσέγγισης και χωρίς αυτή η συνεργασία να στρέφεται ενάντια σε οποιοδήποτε κράτος. Σε αυτή τη συνεργασία εμπλέκονται πολλά υπουργεία και υπηρεσίες των δύο χωρών και έχουν αρχίσει να προκύπτουν απτά αποτελέσματα που είναι αμοιβαία επωφελή. Να σας αναφέρω ότι με αφορμή την ολοκλήρωση ενός έτους από την υπογραφή της εν λόγω Δήλωσης αλλά και για συζήτηση γενικότερα των διμερών μας σχέσεων, των εξελίξεων στην περιοχή αλλά και των προοπτικών επανέναρξης των συνομιλιών, θα μεταβώ σήμερα στην Ουάσιγκτον όπου θα συναντηθώ με τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών και άλλους αξιωματούχους της κυβέρνησης.

Oσον αφορά το θέμα του εμπάργκο, να σας αναφέρω ότι η πρόνοια για την άρση του εμπάργκο όπλων έναντι της Κύπρου έχει εισαχθεί σε δύο νομοσχέδια τα οποία τυγχάνουν επί του παρόντος επεξεργασίας στο αμερικανικό Κογκρέσο. Το νομοσχέδιο για τη συνεργασία στους τομείς ασφάλειας και ενέργειας στην Ανατολική Μεσόγειο, το οποίο υπεβλήθη τον Απρίλιο 2019, καθώς και το νομοσχέδιο National Defense Authorization Act που αφορά τις αμυντικές δαπάνες ΗΠΑ και υπεβλήθη τον Ιούνιο 2019, καλούν, ανάμεσα σε άλλα, και για την άρση του εμπάργκο όπλων κατά της Κύπρου. Τυχόν υιοθέτηση ενός εκ των δύο νομοσχεδίων τόσο από τη Βουλή όσο και από τη Γερουσία, αρκεί για να καταστεί νόμος και να επέλθει η άρση του εμπάργκο.

Νίκος Χριστοδουλίδης στην «Κ»: Πρώτα λύση στο Κυπριακό και μετά τα ενεργειακά-1

«Ρίξτε μια ματιά στον χάρτη της ευρύτερης περιοχής και πολύ εύκολα θα διαπιστώσετε ποιος επιλέγει μια διαφορετική και αποσταθεροποιητική συμπεριφορά και πώς το γνωστό δόγμα Νταβούτογλου για “μηδενικά προβλήματα με τους γείτονες” έχει μετατραπεί σε “προβλήματα με όλους τους γείτονες”» (φωτ. από το τουρκικό γεωτρύπανο «Γιαβούζ»).

Σε ό,τι αφορά το πρώτο, έχει εγκριθεί από την Επιτροπή Εξωτερικών της Γερουσίας και αναμένεται συζήτησή του στην ολομέλεια, ενώ στη Βουλή εξετάζεται από τις αρμόδιες επιτροπές. Το NDAA βρίσκεται ενώπιον της ολομέλειας εκάστου σώματος, εν αναμονή τελικής του έγκρισης.

Λόγω των πρόσφατων εσωτερικών πολιτικών εξελίξεων στις ΗΠΑ, παρατηρείται στασιμότητα στην εξέταση ή/και έγκριση νομοσχεδίων και, ως εκ τούτου, είναι αβέβαιο πότε θα προχωρήσουν τα δύο νομοσχέδια. Θέλω να ξεκαθαρίσω ότι για την Κυπριακή Δημοκρατία η άρση του εμπάργκο έχει κατά κύριο λόγο συμβολική σημασία, αφού η ύπαρξή του δεν συμβαδίζει σε καμία περίπτωση ούτε με το επίπεδο των διμερών μας σχέσεων, ούτε με τον ρόλο της Κύπρου στην περιοχή, αλλά ούτε και με την ιδιότητά μας ως κράτους-μέλους της Ε.Ε. Eχει δηλαδή για μας περισσότερο πολιτική σημασία. 

– Η Κυπριακή Δημοκρατία αποτελεί τον ζωτικό, συνδετικό κρίκο των τριμερών συνεργασιών με Ελλάδα, Ισραήλ και Αίγυπτο. Προβλέπετε την ενίσχυση αυτών των σχημάτων; Θα προχωρήσει τελικά το project του EastMed, ή θα προκύψει εναλλακτικός τρόπος για την εξαγωγή του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου προς την ευρωπαϊκή αγορά;

– Εργαζόμαστε για ενίσχυση αυτών των συνεργασιών και για σταδιακή θεσμοθέτησή τους, θέτοντας τις βάσεις, όπως προανέφερα, για έναν περιφερειακό οργανισμό συνεργασίας, όταν και εφόσον οι πολιτικές συνθήκες το επιτρέψουν. Το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση έχει γίνει με την πολιτική απόφαση, στο υψηλότερο επίπεδο, για σύσταση στην Κύπρο Μόνιμης Γραμματείας Τριμερών Σχηματισμών. Στόχος μέσα από τη Γραμματεία, ανάμεσα σε άλλα, είναι να ενισχυθεί η μεταξύ μας συνεργασία και να υπάρχει ο αναγκαίος συντονισμός τόσο για πλήρη υλοποίηση των συμφωνηθέντων αλλά και για επεξεργασία νέων πεδίων συνεργασίας.

Παρόλο που η ενέργεια ήταν ο τομέας που μας έφερε κοντά, σταδιακά η συνεργασία μας διευρύνθηκε σε μια πλειάδα θεμάτων, περιλαμβανομένων αυτών της ασφάλειας, της καταπολέμησης της τρομοκρατίας, της τεχνολογίας, του τουρισμού και πολλών άλλων. Στην ουσία, δηλαδή, οι υδρογονάνθρακες στην περιοχή λειτούργησαν σε μια εμβρυακή μορφή όπως ο άνθρακας και ο χάλυβας για την Ευρώπη: κίνητρο έναρξης περιφερειακής συνεργασίας. Σε σχέση με τον καλύτερο τρόπο αξιοποίησης του φυσικού αερίου στην περιοχή όλες οι υλοποιήσιμες επιλογές είναι, αν θέλετε, στο τραπέζι. Εκείνο που θα καθορίσει την επιλέξιμη επιλογή πέραν πολιτικών, οικονομικών και γεωφυσικών δεδομένων, είναι οι ποσότητες που θα προκύψουν μέσα από τις έρευνες που γίνονται.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή