Ενας σύγχρονος «Ζητιάνος» σε εικόνες

Ενας σύγχρονος «Ζητιάνος» σε εικόνες

3' 54" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

KANELLOS COB

O ζητιάνος, του Ανδρέα Καρκαβίτσα

εκδ. Polaris, σελ. 125

«Και ονόμασε τον τόπο εκείνον Κράκουρα, που θα είπει καταραμένον σαν τη μήτρα της Σάρας». Ετσι περιγράφει ο Ανδρέας Καρκαβίτσας τα Κράβαρα στην Αιτωλοακαρνανία. Σε αυτά τα ορεινά χωριά –δηλαδή στις πέτρες που απόμειναν στο κόσκινο του Θεού όταν δημιουργούσε τον κόσμο, και πέταξε σε αυτή τη γωνιά της Ναυπακτίας, όπως λέει ο συγγραφέας– εκτυλίσσεται η ιστορία του «Ζητιάνου». Ενα από τα κορυφαία μυθιστορήματα του ελληνικού πεζού λόγου, που γράφτηκε από έναν πεζογράφο με τεράστια συμβολή στην ελληνική αφηγηματική λογοτεχνία. Ή μήπως όχι ακόμη; Μήπως αυτό το βιβλίο με τη λιτή γλώσσα, που διαθέτει ωστόσο μεγάλη καλλιέργεια, τις αριστοτεχνικές περιγραφές και τη σπάνια ανθρωπογεωγραφία –ταυτοχρόνως ρεπορτάζ και μυθοπλασία από έναν σπάνιο και τολμηρό παρατηρητή της ελληνικής πραγματικότητας της εποχής του–, παραμένει στο μυαλό μας ως μέρος πληκτικής σχολικής διδασκαλίας;

Tελικά ο αδίστακτος Τζιριτόκωστας του μυθιστορήματος, ο επαγγελματίας ζητιάνος, ο αδυσώπητος εκμεταλλευτής της ανθρώπινης αδυναμίας που σκέφτεται μόνον τον πλούτο και παρασύρει τους συγχωριανούς του στην καταστροφή, δεν έχει ξεχαστεί. Αντιθέτως, οι εκδόσεις Polaris τον ξαναφέρνουν στο προσκήνιο, και μάλιστα χρησιμοποιώντας ένα καινούργιο μέσο, ασυνήθιστο για έργα της πεζογραφικής παράδοσης. Ο «Ζητιάνος», που προδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Εστία» το 1896, έγινε γκράφικ νόβελ, και μόλις κυκλοφόρησε. Οσοι στα παιδικά τους χρόνια διάβασαν «Κλασικά Εικονογραφημένα» –και είναι ήδη αρκετά μεγάλοι στην ηλικία– ξέρουν τι σημαίνει η μεταφορά κλασικών έργων στο χαρτί με τη βοήθεια της εικόνας. Μια διαφορετική προσέγγιση που με τον καιρό ξεπεράστηκε, για να επιστρέψει τα τελευταία χρόνια αλλιώς: ένα μάλλον υβριδικό είδος κόμικ, που βασίζεται στις προσαρμογές.

Καινούργια πρόσωπα –εκδότες, εικονογράφοι, συγγραφείς σεναρίου, επιμελητές– «ξαναβλέπουν» την ελληνική πεζογραφία, επιλέγουν βιβλία, τα επεξεργάζονται και τα αποδίδουν με νέους όρους διατηρώντας ωστόσο αλώβητη την αφήγηση και τη γλώσσα του συγγραφέα. Και βρίσκουν νέο, δυναμικό κοινό. «Η ανταπόκριση είναι μεγάλη, μεγαλύτερη από ό,τι περιμέναμε», σχολιάζει ο εκδότης της Polaris Γιώργος Ζαρρής που ξεκίνησε μαζί με μια ομάδα σταθερών συνεργατών τη σειρά «Νεοελληνική λογοτεχνία σε γκράφικ νόβελ» το 2016. «Ο “Ερωτόκριτος”, που ήταν συμβολικά το πρώτο μας βιβλίο, “κλείνει” φέτος 10.000 αντίτυπα, και ετοιμάζεται μια επετειακή έκδοσή του, ενώ “Τα μυστικά του βάλτου” της Δέλτα πούλησαν 4.000 αντίτυπα σε ενάμιση χρόνο». Το μυθιστόρημα του Καρκαβίτσα είναι το τρίτο κόμικ της σειράς, και χρειάστηκε όπως και τα προηγούμενα περίπου δύο χρόνια για να ολοκληρωθεί. «Συγκλονιστικό κείμενο, σχεδόν ξεχασμένο», λέει ο ίδιος. «Δεν έχω καταλάβει ακόμη γιατί δεν με έπιασε κάποιος από τον γιακά όλα αυτά τα χρόνια για να μου πει: “Αυτό το Σαββατοκύριακο πρέπει να διαβάσεις τον ‘Ζητιάνο’”!».

Ο Κανέλλος Μπίτσικας aka Canellos Cob, που υπογράφει το σενάριο και την εικονογράφηση, είναι κομίστας και εικονογράφος, ζει πλέον στο εξωτερικό, συνεργάζεται με διεθνή περιοδικά, εικονογραφεί εξώφυλλα δίσκων, σχεδιάζει κόμικ. Τι βρίσκει ένας 35χρονος σε ένα βιβλίο γραμμένο 123 χρόνια πριν; «Τεχνικά, η ιστορία είναι ιδανική για εικονογράφηση.

Ενας σύγχρονος  «Ζητιάνος» σε εικόνες-1

Το μυθιστόρημα του Καρκαβίτσα είναι το τρίτο κόμικ της σειράς «Νεοελληνική λογοτεχνία σε γκράφικ νόβελ».

Υπάρχουν δράση, ανατροπές και μυστήριο. Οι εξαιρετικές περιγραφές της ελληνικής φύσης ήταν μια αστείρευτη πηγή έμπνευσης για το εικονογραφικό κομμάτι», λέει. Και συνεχίζει: «Οταν ξεκίνησα να δουλεύω το κόμικ, ζούσα στον Καναδά, οπότε δεν ήταν δυνατό να ταξιδέψω στην περιοχή που διαδραματίζεται το βιβλίο. Οι εκδόσεις Polaris, καθώς και διάφοροι φίλοι, μου έστειλαν βιβλία και φωτογραφίες της περιοχής. Μεγάλο μέρος της έρευνας έγινε μέσο Διαδικτύου στην προσπάθειά μου να κατανοήσω τη γεωμετρία της περιοχής και να χτίσω τις χρωματικές μου παλέτες. Ο Καρκαβίτσας περιγράφει με απίστευτη λεπτομέρεια το ειδυλλιακό φυσικό περιβάλλον, πράγμα που έρχεται σε αντίθεση με τη μίζερη πραγματικότητα των ανθρώπων. Αυτό προσπαθώ να βγάλω στην εικονογράφηση και να μείνω όσο πιστός γίνεται στην απόδοση των χαρακτήρων και της φύσης, δημιουργώντας σκηνές που αποτυπώνουν τα φανταστικά τοπία της ελληνικής υπαίθρου. Πιστεύω πως η ίδια η ιστορία μπορεί να βρει αντίκρισμα στους νέους. Ο Καρκαβίτσας βάζει μπροστά μας έναν καθρέφτη μέσα στον οποίο προβάλλονται οι φόβοι μας και οι προκαταλήψεις μας».

Ο σεναρίστας

Μόνιμο μέλος της δημιουργικής ομάδας της Polaris, ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Γιάννης Ράγκος έχει επιμεληθεί σε αυτή την έκδοση το σενάριο. Είναι συνδημιουργός μαζί με τον Δημοσθένη Παπαμάρκο του σεναρίου του «Ερωτόκριτου» και δικό του είναι το σενάριο στα «Μυστικά του βάλτου». «Υπάρχει η ιδιαιτερότητα του ότι μεταφέρεις μια ιστορία από ένα μέσον σε άλλο, από τη λογοτεχνία στο κόμικ», απαντά στην ερώτησή μας σχετικά με τον τρόπο δουλειάς του σεναρίστα σε γκράφικ νόβελ. «Κι επειδή το καθένα έχει τους δικούς του αφηγηματικούς κανόνες, πρέπει να τους υπηρετήσεις χωρίς να προδώσεις το κείμενο από το οποίο ξεκινάς. Γι’ αυτό διαβάζουμε πολλά κείμενα γύρω από αυτό, φιλολογικές μελέτες κι αναλύσεις, ώστε να εντοπίσουμε τα βασικά μοτίβα του συγγραφέα. Επιδιώκουμε να διατηρήσουμε την ιστορία, σαφή και πειστική, σε σχέση με το πρωτότυπο, οι δε αφαιρέσεις δεν εξασθενούν, ούτε αλλοιώνουν το λογοτεχνικό έργο». 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή