Ενα φιλόδοξο σχέδιο στο πλαίσιο της πολιτικής της για το περιβάλλον θέτει σε προτεραιότητα η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς εξετάζει τη δυνατότητα να χαλαρώσει τις απαιτήσεις κεφαλαιακής επάρκειας στις ευρωπαϊκές τράπεζες για να τις ενθαρρύνει να προχωρήσουν σε πράσινες επενδύσεις. Οπως επισημαίνει σε σχετικό ρεπορτάζ της η βρετανική εφημερίδα Financial Times, η ρηξικέλευθη ιδέα ενδέχεται να τη φέρει σε αντιπαράθεση με την εποπτική αρχή τραπεζών της ΕΚΤ, που εξ ορισμού τάσσεται κατά οποιασδήποτε χαλάρωσης των κανόνων.
Μιλώντας στη βρετανική εφημερίδα, ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Βάλντις Ντομπρόβσκις δήλωσε ότι εξετάζει την προοπτική να μειωθεί το ύψος των κεφαλαίων που υποχρεούνται οι τράπεζες να διατηρούν έναντι των δανείων, όταν αυτά αφορούν επενδύσεις φιλικές προς το περιβάλλον. Προσέθεσε πως η πρωτοβουλία αυτή της Κομισιόν θα ενθαρρύνει τις τράπεζες να χρηματοδοτήσουν σπίτια που εξοικονομούν ενέργεια, μεταφορικά μέσα με μηδενικές εκπομπές καυσαερίων, αλλά και άλλες πράσινες επενδύσεις. Η πρόταση του κ. Ντομπρόβσκις είναι να μειωθούν κατά 25% οι απαιτήσεις κεφαλαιακής επάρκειας όταν πρόκειται για χρηματοδότηση πράσινων πρωτοβουλιών. Η πρόεδρος της νέας Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει, άλλωστε, θέσει προτεραιότητα τη μείωση των εκπομπών καυσαερίων στο πλαίσιο μιας «νέας πράσινης συμφωνίας», όπως την έχει αποκαλέσει. Σημειωτέον ότι ο κ. Ντομπρόβσκις θα είναι, μεταξύ άλλων, υπεύθυνος για επενδύσεις φιλικές προς το περιβάλλον ύψους 1 τρισ. ευρώ σε χρονικό ορίζοντα δεκαετίας.
Τα σχέδια της Κομισιόν, πάντως, αναμένεται να προκαλέσουν την αντίδραση της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών στους κόλπους της ΕΚΤ. Ο επικεφαλής της, Αντρέα Ενρία, υπογράμμισε την περασμένη εβδομάδα ότι οι απαιτήσεις κεφαλαιακής επάρκειας των ευρωπαϊκών τραπεζών πρέπει να αποφασίζονται με κριτήριο τον βαθμό επικινδυνότητας και ρίσκου που αναλαμβάνουν και να μην παρεμβάλλονται άλλοι στόχοι. «Αποστολή μας είναι να καταστήσουμε τις τράπεζες ασφαλέστερες και πιο συνετές», τόνισε σχετικά και προσέθεσε πως «ό,τι είναι πράσινο δεν είναι και ασφαλές». Οπως υπενθυμίζουν οι FT, η Κομισιόν κινείται με πρότυπο παλαιότερη πρωτοβουλία της μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, όταν προσπάθησε να ενθαρρύνει τον δανεισμό σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις με ανάλογα ευνοϊκή μεταχείριση. Την ίδια στιγμή, η νέα επικεφαλής του ΔΝΤ Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα κάλεσε τις κεντρικές τράπεζες να σχεδιάσουν τεστ κοπώσεως που θα υπολογίζουν τον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Σε άρθρο της στο περιοδικό του ΔΝΤ με τίτλο «Τα οικονομικά του κλίματος», η κ. Γκεοργκίεβα τονίζει πως το Ταμείο θα προωθήσει τέτοιου είδους τεστ κοπώσεως ακόμη και μέσω των εκθέσεών του για τον χρηματοπιστωτικό τομέα και τις οικονομίες των χωρών. Θα εντείνει, παράλληλα, την προσπάθειά του να βοηθήσει τις κυβερνήσεις να σχεδιάσουν τη μετάβασή τους σε οικονομίες χωρίς άνθρακα. Ορισμένες μεγάλες κεντρικές τράπεζες σχεδιάζουν ήδη τεστ κοπώσεως με τα οποία επιχειρούν να υπολογίσουν τον οικονομικό αντίκτυπο που μπορεί να έχει η κλιματική αλλαγή. Η Τράπεζα της Αγγλίας, για παράδειγμα, σχεδιάζει για το 2021 να εξετάσει τις αντοχές της σε διάφορα σενάρια σχετικά με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Σύμφωνα, άλλωστε, με τον αντιπρόεδρό της Λουίς ντε Γκίντος, η ΕΚΤ σχεδιάζει το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα διεξαχθούν τα σχετικά τεστ.
Ο ρόλος της Λαγκάρντ
Τις πράσινες επενδύσεις προτίθεται να προωθήσει και η Κριστίν Λαγκάρντ και μάλιστα μέσω του νέου προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE). Αυτό δήλωσε τουλάχιστον στις αρχές Νοεμβρίου, όταν προσπάθησε να δώσει το δικό της στίγμα στην πολιτική που θα ακολουθήσει ως επικεφαλής της ΕΚΤ. Οπως δήλωσε, στο πλαίσιο του νέου QE που ανακοίνωσε ο προκάτοχός της τον Σεπτέμβριο, θα δώσει προτεραιότητα σε αγορές πράσινων ομολόγων. Προσέθεσε μάλιστα πως γενικότερα θα αναζητήσει τρόπους για να μπορέσουν οι κεντρικές τράπεζες να συνδράμουν με τις πολιτικές τους στην προστασία του περιβάλλοντος. Οπως ήταν αναμενόμενο, ο επικεφαλής της Bundesbank, το σκληρότερο «γεράκι» στους κόλπους της ΕΚΤ, Γενς Βάιντμαν, έσπευσε να αντιδράσει σε ανάλογους τόνους με αυτούς με τους οποίους έχει στηλιτεύσει κάθε αντισυμβατική πολιτική της τράπεζας.
Στο γνώριμο καταγγελτικό τόνο με τον οποίο έχει επανειλημμένως κινδυνολογήσει, ο επικεφαλής της Bundesbank υπογράμμισε πως μια τέτοια πρωτοβουλία εγκυμονεί τον κίνδυνο να επιβαρυνθούν δυσανάλογα οι κεντρικές τράπεζες και να υπονομευθεί η ανεξαρτησία τους, αν δοθεί προτεραιότητα στα πράσινα ομόλογα στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς ομολόγων.
Δεν περιορίστηκε, όμως, στους κινδύνους, αλλά προχώρησε σε ένα είδος έμμεσης νουθεσίας προς την κ. Λαγκάρντ επισημαίνοντας πως ένα QE στην υπηρεσία του περιβάλλοντος μπορεί να αντιβαίνει την κύρια αποστολή της ΕΚΤ, δηλαδή τη σταθερότητα των τιμών.