Ενα πράγμα προκύπτει με σιγουριά από την επικείμενη δημοσίευση των νέων οικονομικών στοιχείων της Κίνας. Τα αναθεωρημένα στοιχεία του ΑΕΠ θα τραβήξουν υπερβολικά μεγάλη προσοχή.
Οι επενδυτές και όσοι παρακολουθούν τα τεκταινόμενα στην Κίνα θέλουν να μάθουν εάν η πρόβλεψη για ρυθμό ανάπτυξης 6,6% το 2018 θα αναθεωρηθεί επί τα χείρω. Ορισμένοι αναμένουν ότι η αναθεώρηση παλαιότερων προβλέψεων επί τα χείρω, θα ενισχύσει τον πιο πρόσφατο ρυθμό ανάπτυξης.
Πολλοί παρατηρητές θα πουν ότι οι πολιτικές επιρροές έχουν μεταβάλει τα αποτελέσματα. Εξάλλου, το ΑΕΠ της Κίνας είναι υπερβολικά σημαντικό, ώστε να αφεθεί αποκλειστικά στα χέρια όσων διαχειρίζονται τα στοιχεία. Αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο, το πραγματικό ΑΕΠ έχει μετατραπεί σε άγκυρα για την οικονομία. Η αξία του ΑΕΠ και οι μεταβολές του πλάθουν τη νοοτροπία των επιχειρηματιών, των ξένων επενδυτών και των πολιτικών.
Δυστυχώς, αυτή η άγκυρα ολισθαίνει στη λάσπη της οικονομικής πολυπλοκότητας. Ξεκινά αθροίζοντας τις δαπάνες σε αγαθά και υπηρεσίες σε μία καθορισμένη περίοδο, διαμορφώνοντας περίπου το ονομαστικό ΑΕΠ. Αυτό το άθροισμα, στο οποίο δεν συνυπολογίζεται ο πληθωρισμός, αργότερα τροποποιείται. Μία σειρά διορθώσεων –για αλλαγές στις τιμές των προϊόντων, την τεχνολογία και το σχετικό μέγεθος διαφορετικών κλάδων της οικονομίας– μετατρέπουν το ονομαστικό σε «πραγματικό».
Ολες οι χώρες ακολουθούν καθορισμένη μεθοδολογία, υπάρχει, όμως, μεγάλο περιθώριο παραποίησης, χωρίς ωστόσο να παραβιάζονται οι κανόνες. Οι Κινέζοι αξιωματούχοι θέτουν επίσημους αναπτυξιακούς στόχους και η γραφειοκρατία κινείται ανάλογα, ώστε να τους πραγματοποιήσει. Οσοι διαχειρίζονται τα στατιστικά στην Ινδία δέχονται πιέσεις, για να φέρουν στην κυβέρνηση χαρμόσυνα νέα, ακόμη και αν δεν έχουν.
Το ΑΕΠ γίνεται λιγότερο ενημερωτικό και περισσότερο ακατάλληλο για τους δύο βασικούς σκοπούς που επιτελεί, δηλαδή την ένδειξη ανοδικών ή καθοδικών τάσεων στην οικονομία και στη μέτρηση της προόδου. Η εικόνα που δίνει θαμπώνεται από πολυάριθμες αυθαίρετες μεταβολές, ιδίως από «ηδονικές» μεταβολές, που υποτίθεται ότι συνυπολογίζουν τις αλλαγές στην ποιότητα προϊόντων. Τα νέα προϊόντα είναι βελτιωμένες εκδοχές των παλαιών, αλλά πόσο βελτιωμένες; Θα το αποφασίσουν όσοι διαχειρίζονται τα στατιστικά. Προβληματική είναι και η μέτρηση της προόδου: τα ποσοστά δεν μπορούν, για παράδειγμα, να εκφράσουν με ακρίβεια πόσο καλύτερη είναι η ποιότητα ζωής λόγω της επέκτασης του δικτύου ηλεκτροδότησης ή της μείωσης της βρεφικής θνησιμότητας.
Σε χώρες με χαμηλά ή μεσαία εισοδήματα, το ΑΕΠ όχι μόνο δεν συνυπολογίζει την τεραστίων διαστάσεων παραοικονομία, αλλά χάνει επίσης τη ζημιά που προκαλείται στις πόλεις από τη ρύπανση, την κίνηση στους δρόμους και την εγκληματικότητα, σημαντικές πτυχές της ζωής στις περισσότερες μεγαλουπόλεις.