Η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ έχει απολύτως δίκιο να υποστηρίζει ότι η Τουρκία είναι ένας «δύσκολος» εταίρος, αλλά θα πρέπει να παραμείνει στο ΝΑΤΟ για λόγους γεωστρατηγικούς. Το πόσο δύσκολος γείτων και εταίρος υπήρξε πάντα η Τουρκία το γνωρίζει καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη χώρα η Ελλάς, αλλά αυτό είναι άλλο θέμα, όχι όμως παρεμπίπτον.
Ωστόσο, η κατάταξη της Τουρκίας στην κατηγορία του «δύσκολου» πλην όμως «αναγκαίου» εταίρου ισχύει απολύτως και για την Ευρωπαϊκή Ενωση, εις την οποίαν η άποψη της κ. Μέρκελ έχει βαρύτητα πολύ μεγαλύτερη από ό,τι στο πλαίσιο της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας.
Το επιχείρημα ότι ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απομακρύνθηκε από την ευρωπαϊκή οδό ισχύει, αλλά μέχρις ενός σημείου. Διότι πριν συμβεί αυτό, ίσχυε το αντίθετο και εγκωμιάζονταν οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες του τότε νέου ηγέτη της Τουρκίας.
Ομως, τόσο η κ. Μέρκελ όσο και ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί, από την πρώτη στιγμή της αναδείξεώς τους στην ηγεσία, ήσαν αντίθετοι στην ενσωμάτωση αυτής της μουσουλμανικής χώρας στην Ε.Ε. Δεν ήσαν βεβαίως οι μόνοι Ευρωπαίοι ηγέτες, αλλά αδιαμφισβητήτως οι ισχυρότεροι.
Οι λόγοι της απροθυμίας ήσαν εθνοθρησκευτικοί και ικανοποιούσαν το αίσθημα μεγάλου ποσοστού των πολιτών, από την ετυμηγορία των οποίων εξαρτάται η άνοδος των Ευρωπαίων ηγετών στην εξουσία. Με δυο λέξεις, η γεωστρατηγική θεώρηση την οποία προέβαλε η κ. Μέρκελ, για να στηρίξει την αναγκαιότητα παραμονής της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ, υποκαταστάθηκε πλήρως από εσωτερικές σκοπιμότητες των ευρωπαϊκών κρατών.
Και ενώ τα πάντα ακολουθούσαν μια πορεία τριβών και αντεγκλήσεων, προέκυψε μείζων αποσταθεροποιητικός παράγων –το μεταναστευτικό– και ανεδείχθη η γεωστρατηγική αναγκαιότης της Τουρκίας – πρόβλημα το οποίο η Ενωση επιχειρεί να «εξαγοράσει» με γενναιόδωρα «δοσίματα» προς την Αγκυρα. Αλλά αυτό δεν συνιστά πολιτική, είναι ανατολίτικο παζάρι και οι Τούρκοι ξέρουν να το διαχειριστούν πολύ καλύτερα.
Το αποτέλεσμα είναι ότι το κύμα των μεταναστών σκάει στα νησιά του Αιγαίου για να μεταφερθεί εν συνεχεία στην ενδοχώρα. Και η ελληνική κυβέρνηση ορθότατα χαρακτηρίζει το πρόβλημα ευρωπαϊκό, μόνον που τελικώς στην πράξη καθίσταται διμερές. Οπως θα συμβεί και σε άλλα κρίσιμα ζητήματα, με το ευρωπαϊκό ιδεώδες να ευτελίζεται διαρκώς.