Λαδάδικα Θεσσαλονίκης σε ροκ μπαρ-ποτάδικο παλαιάς κοπής πριν από λίγες μέρες. Ωραίες μουσικές, αν και η ένταση δεν επέτρεπε πολλές συζητήσεις, ωραίος κόσμος, καθαρά ποτά. Μπήκαμε γύρω στις 10.30 το βράδυ και κατά τις 12 και, αποχωρήσαμε. Ολη αυτή την ώρα δεν είδα κανέναν να καπνίζει. Ηταν σαν να βρισκόμουν σε άλλη πόλη, σε άλλη χώρα, σε άλλο πλανήτη.
Το περασμένο Σάββατο, σε ταβέρνα του Πειραιά. Εχει περάσει η ώρα, και στον εξωτερικό, κλεισμένο με πλαστικό χώρο, έχουμε μείνει δύο παρέες. «Κώστα, ν’ ανάψω ένα τσιγάρο», ρωτάει τον ιδιοκτήτη ένας τακτικός όπως φάνηκε πελάτης. «Οχι, ούτε να το συζητάς», ήταν η απάντηση που πήρε. «Ασε μην έχω τίποτα τρεχάματα…».
Σκεφτόμουν αυτή την εντυπωσιακή μετάλλαξη. Είναι δυνατόν εμείς οι θεριακλήδες να συμμορφωθήκαμε μέσα σε λίγες μέρες; Δέκα χρόνια ισχύει ο ανικαπνιστικός νόμος και οι πάντες σχεδόν τον αγνοούσαν. Απολάμβανες το δείπνο σου σ’ ένα εστιατόριο και ξαφνικά ο διπλανός σου άναβε τσιγάρο. Σπανίως σε ρωτούσαν αν σε πειράζει.
Αφού έδινε το πράσινο φως ο ιδιοκτήτης, εσύ, ο άκαπνος πελάτης, ήσουν αόρατος, μόνο οι καπνίζοντες ήταν ορατοί.
Αλλά τώρα… οι καπνιστές έγιναν καπνός! Μόλις 11 πολίτες με τσιγάρο στο χέρι ξετρύπωσαν οι ελεγκτικές αρχές σε 603 υγειονομικού ενδιαφέροντος καταστήματα που επισκέφθηκαν στην Αθήνα και στον Πειραιά, στις Σέρρες, στη Λάρισα, στην Πάτρα, στο Ρέθυμνο και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας. Είναι τα υψηλά πρόστιμα που φοβούνται πελάτες και ιδιοκτήτες; Ή μήπως η ποινή αφαίρεσης άδειας σε περιπτώσεις επαναλαμβανόμενων παραβάσεων; Δεν είναι ούτε το ένα ούτε το άλλο. Δεν είναι ούτε η τηλεφωνική γραμμή που λειτουργεί όπου κάποιος μπορεί να καταγγείλει παραβάσεις.
Το πιο σημαντικό απ’ όλα, το πιο κρίσιμο για τη μεταστροφή που παρατηρείται σε ποσοστό το οποίο αγγίζει σχεδόν το 85% στα καταστήματα, είναι ότι υπήρξε ισχυρή πολιτική βούληση η οποία εκφράστηκε σε όλους τους τόνους και χωρίς παραφωνίες. Ηταν θέμα κεντρικής απόφασης και γι’ αυτό συμμορφωθήκαμε.
Ακούω από πολλούς για πτώση της κατανάλωσης και μειωμένη πελατεία λόγω του αντικαπνιστικού. Αν πράγματι ισχύει κάτι τέτοιο, είναι συγκυριακό. Δεν θα σταματήσουμε να βγαίνουμε, να διασκεδάζουμε, να καταναλώνουμε. Θα προσαρμοστούμε.