Η ύπαρξη δυσκολεύεται με τη συνύπαρξη

Η ύπαρξη δυσκολεύεται με τη συνύπαρξη

3' 3" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ενα φαινομενικά ευτυχισμένο ζευγάρι οδηγείται σταδιακά σε διαζύγιο. Τι πιο σύνηθες… Σε αυτή τη φράση θα μπορούσε να συνοψίσει κανείς την υπόθεση ταινιών που καλύπτουν τη μισή, τουλάχιστον, παγκόσμια κινηματογραφική παραγωγή. Ισως, γιατί σε αυτήν τη σχέση/απόσχιση, συμπυκνώνεται η πανομοιότυπη, με μικρές αποκλίσεις, ιστορία της ανθρώπινης συνύπαρξης. Πρόσφατα προβλήθηκε (και συνεχίζεται στις αίθουσες και στο Netflix) η «Ιστορία γάμου» του Νόα Μπάουμπαχ (ή Μπόμπακ) με τη Σκάρλετ Γιόχανσον και τον Αλαν Ντράιβερ, η οποία μάλιστα συγκέντρωσε και τις περισσότερες υποψηφιότητες (6) για Χρυσές Σφαίρες. Στην εισαγωγή, η κάμερα καταγράφει, σχεδόν αυτοσχεδιαστικά, την αυθόρμητη εξομολόγηση του ενός για τον άλλον. Μια άτυπη λίστα. Τι σκέφτεται η Νικόλ για τον Τσάρλι, τι αγαπά σε αυτόν και το αντίστροφο, τι ξεχωρίζει εκείνος σε εκείνη. Την τρυφερότητα των μικρών, αδιάφορων για τους τρίτους, στιγμών που συνθέτουν τον κοινό βίο. Ακαταστασίες, πεταμένα ρούχα, ανοιχτά ντουλάπια, παρατημένα φλιτζάνια τσαγιού, για τη Νικόλ, αλλά «και κάνει σπουδαία δώρα», «είναι μια μητέρα που παίζει με όλη της την καρδιά», «είναι ανταγωνιστική»· ο Τσάρλι είναι απτόητος, ποτέ δεν αφήνει τις γνώμες των άλλων ή τις ατυχίες να τον αποπροσανατολίσουν, τρομερά νοικοκύρης, οργανωμένος, κλαίει εύκολα στα έργα, μαντάρει, σιδερώνει, μαγειρεύει, «είναι ανταγωνιστικός». Στο «ανταγωνιστικός/ή» συναντώνται. Και η αμέσως επόμενη σκηνή στον ειδικό/σύμβουλο γάμου, να προσπαθούν να σώσουν αυτό που έχουν μάλλον αποφασίσει να διαλύσουν. Και οι δύο γύρω στα τριάντα και καλλιτέχνες, στο Μανχάταν, η Νικόλ παίρνει το παιδί και μετακομίζει στο Λος Αντζελες με αφορμή ένα τηλεοπτικό ρόλο. Σιγά σιγά όλα δυσκολεύουν, οι δικηγόροι αναλαμβάνουν δράση, όμως ο θεατής αισθάνεται ότι υπάρχει πάντα τρυφερότητα και αλληλοεκτίμηση ανάμεσά τους. Τότε; Γιατί χωρίζουν; Παίρνουν διαζύγιο πολιτισμένα, φροντίζουν ώστε ο μικρός γιος τους να υποστεί τους λιγότερους δυνατούς κραδασμούς.

Αρχές της δεκαετίας του ’70 ο Ινγκμαρ Μπέργκμαν γύρισε τις «Σκηνές από ένα γάμο», με τον Ερλαντ Γιόζεφσον και τη Λιβ Ούλμαν, στους ρόλους του Γιόχαν και της Μαριάννας, ξετυλίγοντας την ιστορία αγάπης ενός ζευγαριού φαινομενικά ευτυχισμένου που χωρίζει, αλλά τότε ακριβώς συνειδητοποιούν ότι δεν μπορούν να ζήσουν ο ένας χωρίς τον άλλον… Ταινία αναφοράς όχι μόνο στη φιλμογραφία του Μπέργκμαν αλλά και στην ιστορία του κινηματογράφου. Γράφτηκε, μάλιστα, ότι ο Μπάουμπαχ επιδιώκει να «συνομιλήσει» με τον Μπέργκμαν στην «Ιστορία γάμου».

«Ο Γιόχαν και η Μαριάννα ή η Μαριάννα και ο Γιόχαν επέτρεψαν στους εαυτούς τους να είναι γενναίοι, δειλοί, χαρούμενοι, λυπημένοι, θυμωμένοι, αγαπημένοι, μπερδεμένοι, αβέβαιοι, ικανοποιημένοι, πονηροί, δυσάρεστοι, παιδαριώδεις, αδιάφοροι, μεγαλοπρεπείς, ασήμαντοι, ηλίθιοι, άθλιοι, αβοήθητοι: με λίγα λόγια – τυπικά ανθρώπινα όντα», σημειώνει ο Μπέργκμαν.

Τριάντα χρόνια αργότερα γύρισε το «Σάραμπαντ» (2003), ως συνέχεια εκείνης της ταινίας. Ο κεντρικός ήρωας στα 85 του, καταρρέει όχι από την απώλεια του έρωτα πλέον, αλλά από το γήρας. Η αγάπη και ο θάνατος, η ελπίδα και η άγνοια, η μοναξιά, η περιθωριοποίηση του καλλιτέχνη, ο εγωισμός του αρσενικού και η γυναικεία υπόσταση, η κρίση του ζευγαριού και η διάλυση της οικογένειας, τα τραύματα της παιδικής ηλικίας και το ναυάγιο των γηρατειών. Δεν πρόκειται για αλληλοδιαδοχή λέξεων ή φυσική ακολουθία μιας συνηθισμένης συνθήκης ζωής. Τα αντιθετικά ή συμπληρωματικά ζεύγη μπορεί να συνυπάρχουν την ίδια στιγμή, πυκνώνοντας ή αραιώνοντας τον χρόνο, κάνοντας αναδρομές ή προχωρώντας στο μέλλον και, βέβαια, στο αναπόφευκτο φινάλε.

Ψυχοσωματικές συγκρούσεις, άγχος, υπαρξιακή αγωνία, αναζήτηση του νοήματος της ζωής, της ευτυχίας, κατάδυση στη μνήμη, στο παρελθόν, γεύση αποστέρησης, συνείδηση θανάτου. Δεν αφορούν μόνο τον Μπέργκμαν οι διαπιστώσεις, απλώς ο αιώνας στον οποίο έζησε και δημιούργησε ο σπουδαίος Σουηδός δημιουργός κινήθηκε, σε μεγάλο βαθμό, μέσα στην υπαρξιακή αναμόχλευση και δραματοποίηση. Ο 21ος στρέφει αλλού την προσοχή του· γυρνάει εξαντλημένος την πλάτη στην εμβάθυνση. Στρέφεται στη διαπίστωση και στην παρατήρηση. Στις λίστες που ζυγιάζουν τα καλά και τα κακά του/της συντρόφου. Για να καταλήξουμε, θεατές και δημιουργοί, στο ίδιο συμπέρασμα: η ανθρώπινη ύπαρξη δυσκολεύεται με τη συνύπαρξη.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή