Την εκτίμηση ότι η τουρκική προκλητικότητα δεν θα οδηγήσει σε πρακτικά, αρνητικά αποτελέσματα, όπως μια απόπειρα γεώτρησης, διατυπώνει ο Βολφάνγκο Πίκολι, συμπρόεδρος της εταιρείας ανάλυσης πολιτικού ρίσκου Teneo, στο Λονδίνο, σε συνέντευξή του στην «Κ».
Ετσι, παρότι ο ίδιος, που παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στην Τουρκία και στην Ελλάδα, μεταξύ άλλων, προβλέπει ότι ο Ταγίπ Ερντογάν πιθανότατα θα επιμείνει στην ένταση για εσωτερικούς λόγους, προτρέπει την ελληνική κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να μην παρασυρθούν στο παιχνίδι του Τούρκου προέδρου και να μείνουν προσηλωμένοι στην ατζέντα τους, που είναι η οικονομική ανάπτυξη και η δημιουργία θέσεων απασχόλησης.
Ο κ. Πίκολι βρέθηκε στην Αθήνα την περασμένη εβδομάδα για να μιλήσει σε κλειστή εκδήλωση του Iδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών για την οικονομική και πολιτική κατάσταση στην Τουρκία. Στο περιθώριο αυτής της εκδήλωσης μίλησε στην «Κ».
Οι ενέργειες Ερντογάν
«Είμαστε συνηθισμένοι στις προβοκατόρικες ενέργειες του Ερντογάν. Νομίζω ότι πρέπει να εφαρμοστεί μια “έκπτωση” σε αυτά που λέει» είπε, απαντώντας στην ερώτησή μας για το ενδεχόμενο αρνητικών οικονομικών επιπτώσεων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και στην Ελλάδα, εξαιτίας των ενεργειών αυτών. «Η συμφωνία με τη Λιβύη είναι εντελώς γελοία, δεν στηρίζεται πουθενά και δεν είναι πιθανό να έχει οποιοδήποτε σημαντικό επακόλουθο. Η Τουρκία δεν έχει την ικανότητα να κάνει γεώτρηση μόνη της και κανένας διεθνής δανειστής δεν θα της δώσει μια δεκάρα για να το κάνει σε μια αμφισβητούμενη περιοχή. Στην πράξη, επομένως, η συμφωνία με τη Λιβύη δεν αλλάζει τίποτα. Είναι μια προβοκατόρικη δράση που βασίζεται σε αέρα κοπανιστό. Ποιος είναι ο κίνδυνος αν αυξηθεί η ένταση; Ισως υπονομευθεί η εμπιστοσύνη. Ο κύριος κίνδυνος για τον πρωθυπουργό εδώ είναι ότι εξελέγη για να φέρει ανάπτυξη και θέσεις εργασίας και δεν πρέπει να αποσπασθεί από προβοκατόρικες ενέργειες».
Ο κ. Πίκολι προσθέτει ότι αντιλαμβάνεται μεν την ανάγκη να αντιδράσει ο πρωθυπουργός, αλλά προσθέτει ότι το επίκεντρό του πρέπει να παραμείνει η οικονομία και να μην παρασυρθεί στο παιχνίδι του Ερντογάν, το παιχνίδι της έντασης, το οποίο ο τελευταίος ξέρει να παίζει πολύ καλά και ευδοκιμεί μέσα απ’ αυτό. «Αν γίνει χειρότερο, ο Ερντογάν θα είναι ο νικητής, γιατί ξέρει πώς να κάνει αυτές τις προβοκάτσιες και το κοινό θα τον ακολουθήσει στο εθνικιστικό ζήτημα, ενώ εδώ το κοινό περιμένει θέσεις εργασίας, μια καλύτερη οικονομική κατάσταση και με το δίκιο του».
Μιλώντας για την ελληνική οικονομία, ο κ. Πίκολι ο οποίος απευθύνεται συνήθως σε κοινό επενδυτών και επιχειρηματιών σημειώνει ότι «είδαμε μια καλή αρχή από την κυβέρνηση, 25-26 νομοθετήματα πέρασαν, το επίκεντρο ήταν η μείωση των φόρων».
Το οικονομικό μοντέλο
Ωστόσο, προσθέτει ότι αυτό που δεν έχει γίνει ακόμη –και λογικά, αφού η κυβέρνηση είναι λίγους μήνες στην εξουσία– είναι ο προσδιορισμός του οικονομικού μοντέλου ανάπτυξης της χώρας. «Η μείωση των φόρων έχει νόημα, αλλά είναι ένα μόνο βήμα. Δεν μπορείς να ανταγωνιστείς άλλες χώρες με μείωση φόρων, γιατί πάντα μπορούν να σε ξεπεράσουν σε χαμηλούς φόρους», λέει. Το ερώτημα, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι πού θέλει να βρίσκεται η χώρα σε όρους οικονομικού μοντέλου σε 5-10 χρόνια. Για τον επενδυτή, λέει, αυτό που κάνει τη διαφορά είναι να έχει μια σαφή αίσθηση της κατεύθυνσης που πάει η χώρα, ποιοι τομείς πιστεύει η κυβέρνηση ότι θα κάνουν τη διαφορά. Ο ίδιος αναφέρει ενδεικτικά τις υποδομές, τα λιμάνια, τα δίκτυα («η Ελλάδα μπορεί να πουλήσει τον εαυτό της ως κόμβο για υποδομές στην περιοχή λόγω της θέσης της»), την υποστήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων π.χ. τροφίμων, για να γίνουν πιο εξωστρεφείς, τον ιατρικό τουρισμό που απουσιάζει, παρότι «αν υπάρχει κάτι σε αφθονία σε αυτή τη χώρα είναι οι γιατροί». Μιλά ακόμη για τον τουρισμό, που πρέπει, όμως, να επανεξεταστεί η κατεύθυνσή του, καθώς και για την ενέργεια. Ολα αυτά προϋποθέτουν και προώθηση μεταρρυθμίσεων, με πρώτη τη Δικαιοσύνη, όπως αναφέρει.
Ο προσδιορισμός της κατεύθυνσης οικονομικής πολιτικής, καθώς και η διατήρηση της δυναμικής, η συνέχιση της βελτίωσης της εμπιστοσύνης και οι μεταρρυθμίσεις είναι κατά τον κ. Πίκολι πιο σημαντικοί παράγοντες από το αν ο ρυθμός ανάπτυξης θα είναι 2,8% το 2020, όπως λέει η κυβέρνηση, ή 2,3%-2,4%, όπως εκτιμούν άλλοι φορείς. «Μιλάμε για τεράστια οικονομική κρίση και απώλεια 30% του ΑΕΠ. Τώρα αυτό που έχει σημασία είναι το να μείνει κανείς στον σωστό δρόμο. Αν το κάνει με 2,8% ή με 2,5% δεν κάνει διαφορά για τους επενδυτές».
Το πρωτογενές πλεόνασμα
Ο ίδιος δίνει πιθανότητες 50-50% στην επίτευξη της επιδίωξης της κυβέρνησης να μειώσει τον στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ, καθώς προβλέπει ότι πολλές χώρες –και όχι μόνο η Γερμανία– θα είναι «δύσκολες». Επίσης, εκτιμά ότι θα χρειαστεί 1-1,5 χρόνος στην καλύτερη περίπτωση για να φτάσουν τα ελληνικά ομόλογα σε επενδυτική βαθμίδα. Προσθέτει, πάντως, ότι ούτε για το ένα ούτε για το άλλο πρέπει να υπάρχει εμμονή. «Ας μη δημιουργήσουμε ιερές αγελάδες» λέει, εξηγώντας ότι αν και όταν επιτευχθούν οι σχετικοί στόχοι δεν είναι σαφές πόσο μεγάλη σημασία θα έχουν.
Για το σχέδιο «Ηρακλής» λέει ότι «είναι ένα απαραίτητο βήμα και η συγκυρία είναι καλή», καθώς στο τέλος του χρόνου οι επενδυτές ετοιμάζουν τα σχέδιά τους για τη συνέχεια. Εκτιμά ότι η ζήτηση θα είναι σημαντική, με την επιφύλαξη να αλλάξουν τα δεδομένα στο ασταθές διεθνές περιβάλλον που ζούμε. Προσθέτει, πάντως, ότι θα χρειαστούν κι άλλα βήματα, καθώς «ακόμη και με το καλύτερο σενάριο, το σχήμα δεν θα μπορέσει να λύσει όλο το πρόβλημα».