Πώς θα μεταμορφωθεί ο δευτερογενής τομέας της οικονομίας με την έλευση της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης; Τι αλλαγές στην αστική μας καθημερινότητα θα επιφέρει η έλευση του Διαδικτύου των Πραγμάτων; Και πώς μπορεί η Ελλάδα, που υπολείπεται σημαντικά των χωρών του ανεπτυγμένου κόσμου στα πεδία αυτά, να ανακτήσει το χαμένο έδαφος;
Εν όψει του συνεδρίου του ΣΕΒ στις 19 Δεκεμβρίου με θέμα «Βιομηχανία 4.0: Η ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί», η «Κ» επικοινώνησε με έναν από τους βασικούς ομιλητές της εκδήλωσης, τον Τιμ Σκάνλον, και τον ρώτησε για τα θέματα αυτά. Ο Σκάνλον είναι αντιπρόεδρος για θέματα εμπειρίας πελάτη και καινοτομίας της ABB, του ελβετικού κολοσσού με 147.000 εργαζομένους σε περισσότερες από 100 χώρες, που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή του ψηφιακού μετασχηματισμού της βιομηχανίας παγκοσμίως.
Ξεκινήσαμε από τα βασικά: Τι σημαίνει «έξυπνη βιομηχανία» και πώς αλλάζει στην πράξη την παραγωγική διαδικασία; «Η “έξυπνη βιομηχανία” ξεκινάει με τη συνδεσιμότητα», εξηγεί ο Σκάνλον. «Οταν τα πάντα είναι συνδεδεμένα, μπορείς να συλλέξεις δεδομένα από πολλές διαφορετικές πηγές, να τα ενοποιήσεις, να τα αναλύσεις και να τα χρησιμοποιήσεις για να καταλήξεις σε καλύτερες αποφάσεις. Αντί για απομονωμένα σιλό, έχεις την πλήρη εικόνα της διαδικασίας παραγωγής στο σύνολό της. Μπορείς να προβλέψεις πότε μία μηχανή θα χρειαστεί συντήρηση ή πότε ένα μοτέρ χρησιμοποιεί υπερβολικά πολύ ρεύμα».
Το υψηλόβαθμο στέλεχος της ABB δίνει ως παράδειγμα ένα έξυπνο σπρέι για τη βαφή αυτοκινήτων που έχει αναπτύξει η εταιρεία. «Ενα συνδεδεμένο ρομπότ με τους κατάλληλους αισθητήρες παρακολουθεί την κατάσταση βασικών εξαρτημάτων και μεταβλητών, όπως η πίεση, η δόνηση και η θερμοκρασία. Το σύστημα αποτρέπει τα στόμια του σπρέι από το να μπουκώνουν και βελτιστοποιεί τη κατανομή της βαφής για πλήρη κάλυψη χωρίς υπερβολική χρήση».
Η νέα εποχή στη βιομηχανία, εκτός από τον τρόπο, θα επηρεάσει και τον τόπο της παραγωγής: «Πρόσφατη μελέτη της PWC έδειξε ότι η ψηφιοποίηση στηρίζει την αποκέντρωση στην παραγωγή», σημειώνει ο Σκάνλον. «Αυτό θα βοηθήσει τις εταιρείες να βρεθούν πιο κοντά στους πελάτες τους να εφαρμόσουν πιο ευέλικτα, εξατομικευμένα προγράμματα παραγωγής».
Πόσο κοντά βρισκόμαστε σε έναν κόσμο όπου η τεχνολογία θα επιτρέπει την ευρύτατη εξατομίκευση των βιομηχανικών προϊόντων; «Είμαστε πολύ κοντά. Η βιομηχανία μόδας προσφέρει εξατομικευμένα προϊόντα εδώ και χρόνια και η βιομηχανία ηλεκτρονικών ειδών ευρείας κατανάλωσης δεν απέχει πολύ από αυτό, παρέχοντας μία σειρά από αναβαθμίσεις και λειτουργίες για smartphones, κάμερες και ταμπλέτες που διαφέρουν από πελάτη σε πελάτη. Με την ανάδυση του βιομηχανικού Διαδικτύου των Πραγμάτων, πολλοί άλλοι κλάδοι δοκιμάζουν πιλοτικά ψηφιακές λύσεις που θα επιτρέψουν την εξατομίκευση των προϊόντων τους».
Ωστόσο, ο Σκάνλον προσθέτει μία προειδοποιητική νότα: «Οι βιομηχανικοί κατασκευαστές δεν διακρίνονται για την ευέλικτη εταιρική τους κουλτούρα. Είναι πολύ προσκολλημένοι στις υφιστάμενες διαδικασίες τους». Η αλλαγή, συνεπώς, «δεν χρειάζεται να συμβεί εν μια νυκτί», αλλά σταδιακά, συνδυάζοντας τις παραδοσιακές με τις ψηφιακές τεχνολογίες.
Πώς μπορούν να επωφεληθούν κλάδοι της βαριάς βιομηχανίας που υπάρχουν στην Ελλάδα, όπως η τσιμεντοβιομηχανία και η χαλυβουργία, από τις έξυπνες εφαρμογές που αναπτύσσει η ABB;
«Τα εργοστάσια τσιμέντου συνήθως πάσχουν από κατακερματισμένα συστήματα παρακολούθησης της απόδοσης», σημειώνει. Αυτό που απαιτείται, εξηγεί, είναι η ενοποίηση των διαφόρων υποσυστημάτων σε μία ενιαία πλατφόρμα που να «καλύπτει όλη τη δραστηριότητα του εργοστασίου» και να συνδέει την επιχειρησιακή τεχνολογία με τα πληροφορικά συστήματα της εταιρείας. Η απόσβεση μιας τέτοιας ψηφιακής αναδιοργάνωσης, μέσω αυξημένων αποδόσεων και ποιότητας και μειωμένου κόστους παραγωγής παίρνει, σύμφωνα με τον Σκάνλον, λιγότερο από 12 μήνες. Η ίδια «έλλειψη ορατότητας και ενοποίησης», προσθέτει, πλήττει και τους παραγωγούς χάλυβα. Η λύση που προτείνει η εταιρεία του παρέχει «ορατότητα σε πραγματικό χρόνο» για τη λειτουργία κάδων χύτευσης και γερανών, με μοντέλα διακύμανσης της θερμοκρασίας «ώστε να μεγιστοποιηθεί η θερμική αποδοτικότητα». Η απόσβεση, σε αυτήν την περίπτωση, είναι «7-12 μήνες».
Η ΑΒΒ είναι επίσης σημαντικός παίκτης στο πεδίο των ψηφιακών εφαρμογών που έχουν ήδη αρχίσει να μεταμορφώνουν τη ζωή στις σύγχρονες πόλεις. Πόσο κοντά βρισκόμαστε στις έξυπνες πόλεις του μέλλοντος;
«Οπως κάθε μορφή ψηφιακού μετασχηματισμού, οι πόλεις μας δεν θα γίνουν “έξυπνες” από τη μία μέρα στην άλλη», απαντάει. «Είναι μία διαδικασία που ξεκινάει με τη διασύνδεση διαφόρων υποδομών και τη σταδιακή δημιουργία ψηφιακών δυνατοτήτων που βελτιώνουν την επικοινωνία, τη διαλειτουργικότητα και την αποδοτικότητα».
Από εκεί και πέρα, εξηγεί ο Σκάνλον, κάθε πόλη θα θέσει διαφορετικές προτεραιότητες ανάλογα με τις ανάγκες της, από «αισθητήρες στους δρόμους για την καλύτερη διαχείριση της κυκλοφορίας των οχημάτων» έως έξυπνο φωτισμό και ηλεκτρικά λεωφορεία που θα μπορούν να φορτίζουν όταν επιβιβάζουν και αποβιβάζουν, ώστε να μη χρειάζεται να διακόπτουν τα δρομολόγιά τους για μεγάλα διαστήματα. Και όλα αυτά, προσθέτει, «με τη βοήθεια ενός έξυπνου ηλεκτρικού δικτύου που θα διαχειρίζεται τον όγκο αλλά και το κόστος της ζήτησης ηλεκτρικού ρεύματος».
Ελληνικές προοπτικές
Πόσο μπορεί να επωφεληθεί η ελληνική οικονομία από τις εξελίξεις αυτές, δεδομένης της σημαντικής καθυστέρησης τις χώρας έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου στους περισσότερους δείκτες που αφορούν τις ψηφιακές δεξιότητες; Ο Σκάνλον απαντάει ότι η Ελλάδα μπορεί να μεγιστοποιήσει τα οφέλη με μία στρατηγική πέντε σημείων:
«Πρώτον, να έχετε ένα μεγάλο όραμα (η Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική είναι μία καλή αρχή), αλλά να το εφαρμόσετε με μικρά βήματα.
Δεύτερον, συνεργαστείτε! Διαλέξτε εταίρους από τον χώρο της τεχνολογίας που έχουν την εμπειρία και τις δυνατότητες να σας καθοδηγήσουν στο ψηφιακό ταξίδι σας. Μοιραστείτε γνώση και τεχνολογία για το κοινό καλό.
Τρίτον, μάθετε από αυτούς που προηγήθηκαν. Οταν κάποιος έχει μείνει πίσω, δεν χρειάζεται να βασίζεται στο trial and error (δοκιμή και λάθος). Μπορεί να βασιστεί στην εμπειρία των άλλων για να επιταχύνει τον δικό του μετασχηματισμό. Αυτό ενίοτε σημαίνει ότι κάποια στάδια της ανάπτυξης παραλείπονται και γίνεται κατευθείαν το πέρασμα στην πιο σύγχρονη τεχνολογία.
Τέταρτον, δημιουργήστε ένα εργατικό δυναμικό με ψηφιακές δεξιότητες. Αυτό προϋποθέτει ένα επιθετικό πρόγραμμα επανεκπαίδευσης που θα δώσει στους σημερινούς εργαζομένους τα προσόντα που χρειάζονται ώστε η Ελλάδα να γίνει ένα ψηφιακό έθνος. Αυτή η εκπαίδευση πρέπει να διεισδύσει και στα σχολεία, ώστε η νέα γενιά να είναι ψηφιακά εγγράμματη και έτοιμη να οδηγήσει τη χώρα στο επόμενο στάδιο.
Τέλος, προετοιμαστείτε για τις αναπόφευκτες αντιστάσεις. Οι άνθρωποι και οι θεσμοί τείνουν να φοβούνται το άγνωστο – και ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι ένα μεγάλο άγνωστο.
Πρέπει να κάνετε ό,τι μπορείτε ώστε οι υπάλληλοι και οι πολίτες σας να νιώσουν ότι αποτελούν μέρος του εγχειρήματος. Μην αποθαρρύνεστε – ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι ένα ταξίδι, όχι ένας προορισμός».