Για την περίπτωση της χθεσινής απεργίας στο μετρό, θα μπορούσαμε να προσαρμόσουμε το περίφημο ρητορικό σχήμα από την ομιλία με την οποία ο Τσώρτσιλ απέτισε φόρο τιμής στους πιλότους της Μάχης της Αγγλίας. Δεδομένου, δηλαδή, ότι για 21 εσωτερικές μετατάξεις στο μετρό, απήργησαν 25 υπάλληλοι (από τους 850) και κατάφεραν να εμποδίσουν 1,5 εκατομμύριο κόσμου που ήθελε να πάει στις δουλειές του, μπορούμε να πούμε ότι ποτέ άλλοτε στο πεδίο των κοινωνικών αγώνων τόσο πολλοί δεν όφειλαν τόσο πολλά σε τόσο λίγους.
Οι πολλοί τούς οφείλουν, έστω και αν οι απεργοί τούς έκαναν τη ζωή μαρτύριο για έξι ώρες, διότι αυτοί οι 25 αγωνίστηκαν για τον σοσιαλισμό, αφού ο σκοπός του αγώνα τους ήταν να εμποδίσει 21 εσωτερικές μετατάξεις στα ταμεία, που απέβλεπαν στην ελάττωση των ουρών στα εκδοτήρια. Μα γίνεται σοσιαλισμός χωρίς ουρές και ταλαιπωρία; Ιστορικά, οι ουρές (και τα άδεια ράφια) είναι το σήμα κατατεθέν του σοσιαλισμού! Να, λοιπόν, γιατί οι απεργοί του μετρό, στο βάθος, αγωνίστηκαν για το συμφέρον εκείνων που ταλαιπώρησαν. Κάπως έτσι θα το αντελήφθησαν, φαντάζομαι, η Ολγα Γεροβασίλη και ο Χρήστος ο Σπίρτζης, που είχαν το θράσος και τον κυνισμό να ταχθούν με την πλευρά των 25 απεργών. Μάλιστα, ο πάντα κιμπάρης Σπίρτζης είπε και το ωραίο: «’Ντάααξ’, δεν είν’ το θέμα αν είναι σωστή ή όχι» – η απεργία, εννοείται.
Η ουσία της υπόθεσης αυτής, που έκανε τη χθεσινή μέρα αξέχαστη σε όσους ξεκίνησαν το πρωί για τη δουλειά τους, ήταν ο κυνισμός των απεργών. Και επειδή αυτή η λέξη έχει χάσει τη δύναμή της από την πολλή χρήση, να θυμίσω ότι, πολύ απλά, κυνισμός σημαίνει «σας γράφω στ’ *** μου». Περί αυτού πρόκειται, μην ψάχνουμε για περίτεχνες διατυπώσεις. Μπορεί να μας ενοχλεί να το βλέπουμε γραμμένο, αλλά όταν το ευπρεπίζουμε ως κυνισμό, το καταπίνουμε ευχαρίστως, καθώς έχουμε συνηθίσει στις καθημερινές δόσεις του δηλητηρίου και δεν νιώθουμε την προσβολή.
Αξίζει να αναλογισθούμε ότι ο κυνισμός των απεργών απευθύνεται σε εκείνους που πληρώνουν με τους φόρους τους τα εξαιρετικά προνόμια των εργαζομένων στο μετρό, όπως το μηνιαίο επίδομα των 150 ευρώ για σούπερ μάρκετ. Μην αμφιβάλλετε, μάλιστα, ότι είναι διαπαραταξιακός στις συνδικαλιστικές οργανώσεις, δεν αφορά μόνο την Αριστερά. Ακουσα για επτά βουλευτές της συμπολίτευσης, που ενδιαφέρθηκαν για ισάριθμες περιπτώσεις από τους 21 προς μετάταξη και τηλεφώνησαν στον υπουργό Μεταφορών για να του το ζητήσουν.
Να μην ήσαν επτά, αλλά μόνον τρεις; Η διαφορά είναι επουσιώδης. Μιλάμε για μια νοοτροπία κυνισμού, η οποία έχει τελείως ξεπεράσει τα κόμματα (σε τι διαφέρει η ρητορική της ΔΑΚΕ από εκείνη του ΚΚΕ;) και έχει αντιστρέψει τους όρους του παιχνιδιού στις υπηρεσίες του κοινωνικού κράτους: Το ζητούμενο δεν είναι πια η προσφορά συγκεκριμένων υπηρεσιών στο κοινό, αλλά η βελτίωση της κατάστασης των εργαζομένων στις υπηρεσίες αυτές εις βάρος του κοινού και ανεξαρτήτως του δημοσίου συμφέροντος. Οι συνδικαλιστές έχουν, στην πραγματικότητα, ιδιοποιηθεί το Δημόσιο. Αυτό σημαίνει το «’ντάααξ’, δεν είν’ θέμα» του Σπίρτζη.
Ευτυχώς, τα αντανακλαστικά της κυβέρνησης ήταν ταχύτατα – τόσο ώστε να σε βάζουν σε υποψίες μήπως το επεδίωκαν, προκειμένου να πάρουν ευκολότερα τα μέτρα που σχεδιάζουν. Από τις 8 ήταν στα ΜΜΕ ο αρμόδιος υπουργός Κώστας (Αχ!) Καραμανλής και κατήγγελλε το «νταβατζιλίκι», όπως το χαρακτήρισε. Λίγο πριν το μεσημέρι, είχε πάρει ανάλογη θέση και ο πρωθυπουργός μέσω Twitter. Θετικό επίσης ότι, εν αντιθέσει με κάτι γαϊδούρια του παρελθόντος, ζήτησαν αμέσως και ευθέως συγγνώμη από το κοινό που υπέστη την ταλαιπωρία.
Ωραία και καλά αυτά, αλλά δεν φθάνουν πια. Χρειάζεται κάτι περισσότερο, χρειάζεται να θυμίσει ξανά η κυβέρνηση στον κόσμο τον μεταρρυθμιστικό προσανατολισμό της. (Υπό την προϋπόθεση, βέβαια, ότι εξακολουθεί να υφίσταται…) Η αντιμετώπιση των γεγονότων της καθημερινότητας από τη μία και από την άλλη η προετοιμασία αλλαγών, που όμως θα καρπίσουν ύστερα από τουλάχιστον ένα χρόνο, έχουν δημιουργήσει ένα επικοινωνιακό κενό, μέσα στο οποίο έχει βρεθεί η κυβέρνηση, που δείχνει να έχει χάσει τον μεταρρυθμιστικό προσανατολισμό της. Τις εντυπώσεις διαμορφώνουν οι μικρές ή μεγάλες κρίσεις της καθημερινής διαχείρισης, οι μικρές ή μεγαλύτερες αστοχίες, καθώς και οι πάσης φύσεως και μορφής συμβιβασμοί που προκύπτουν στην πορεία. Από αυτές τις εντυπώσεις σχηματίζεται βαθμιαία η εικόνα που διαμορφώνει ο κόσμος για την κυβέρνηση, καθώς και η όποια εκτίμησή του για τις προοπτικές της. Και, στην παρούσα φάση, τουλάχιστον, ο δείκτης των μεταρρυθμίσεων έχει χαθεί από την πυξίδα της κυβέρνησης.
Το πρόβλημα είναι, κατ’ αρχάς, επικοινωνιακό. Σκεφθείτε: ποιος εκπέμπει το μεταρρυθμιστικό μήνυμα της κυβέρνησης, μέσα από τον ιστό της επικαιρότητας όπως υφαίνεται καθημερινά; Πάντως, όχι ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας, χωρίς αυτό να αποτελεί μομφή για τον τρόπο με τον οποίο κάνει τη δουλειά του. Περιστασιακά και σπασμωδικά, θα μιλήσει για μεταρρυθμίσεις ο τάδε ή ο δείνα υπουργός (συνήθως, ο Αδωνις), αλλά αυτό δεν φτάνει. Μια ιδέα θα ήταν να βρεθούν, ας πούμε, πέντε βουλευτές με σοβαρότητα και άνεση στα ΜΜΕ και να επιστρατευθούν στο επικοινωνιακό επιτελείο της κυβέρνησης, με σκοπό να βγαίνουν στα Μέσα για να στηρίζουν και να υπερασπίζονται τη μεταρρυθμιστική κατεύθυνση της κυβέρνησης. Δεν νομίζω ότι είναι τόσο δύσκολο. Υπάρχουν τέτοιες περιπτώσεις στην Κ.Ο., που δεν αξιοποιήθηκαν στη σύνθεση της κυβέρνησης. Εκ του προχείρου, αναφέρω τους Καιρίδη, Συρίγο, Παπαδημητρίου. Οπωσδήποτε θα υπάρχουν και άλλοι, που δεν τους θυμάμαι ή δεν τους γνωρίζω.