Χρονιά διαψεύσεων για τους «μονόκερους»

Χρονιά διαψεύσεων για τους «μονόκερους»

8' 37" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Το 2019 θα ήταν η χρονιά τους, η χρονιά των «μονόκερων». Δεν πρόκειται για ζώδιο στο κινεζικό ωροσκόπιο αλλά για τις νεοφυείς εταιρείες υψηλής τεχνολογίας με χρηματιστηριακή αξία άνω του 1 δισ. δολαρίων. Είναι οι καινοτόμες εταιρείες που εμφανίστηκαν στη διάρκεια της περασμένης δεκαετίας στη Silicon Valley, οι περισσότερες έργο επίδοξων μιμητών του Στιβ Τζομπς. Που αποπειράθηκαν να βαδίσουν στα χνάρια των Google και Facebook και να αναδειχθούν στους μεγάλους νικητές της νέας οικονομίας. Ομως, το 2019 πολλές από αυτές εισήχθησαν στο χρηματιστήριο με τυμπανοκρουσίες για να δουν σύντομα τις μετοχές τους να υποχωρούν σταθερά. Ηταν η χρονιά μιας ανώμαλης προσγείωσης στην πραγματικότητα για τη συντριπτική πλειονότητά τους. Η έκρηξη των μονόκερων σίγουρα έχει δημιουργήσει κάποιους κολοσσούς, όπως ακριβώς συνέβη και με την τρέλα του dotcom.  Αφήνει, όμως, πίσω της και πολλές αποτυχίες. 

Ο λόγος για εταιρείες όπως οι Uber, η Airbnb και η WeWork που συνδύασαν την υψηλή τεχνολογία με νέα επιχειρηματικά μοντέλα για να απευθυνθούν σε εκατομμύρια χρηστών στην παγκόσμια αγορά και να προσελκύσουν το ενδιαφέρον των επενδυτών. Πλούσιοι επενδυτές διοχέτευσαν δισεκατομμύρια σε αυτές τις καινοτόμες εταιρείες. Απόφοιτοι κολεγίων θεώρησαν πως ορισμένες από αυτές αποτελούσαν τον ιδανικό χώρο εργασίας. Τους προσείλκυε η φιλοσοφία της ρήξης με το παρελθόν και με την παραδοσιακή επιχειρηματικότητα, αλλά και η πίστη σε μια ιδέα που θα τα αλλάξει όλα.

Ομως πολλές από αυτές είχαν εξωπραγματικά σχέδια και απατηλά επιχειρηματικά μοντέλα. Η κερδοφορία έμεινε άπιαστο όνειρο για πολλές και οι μεγαλομανείς στόχοι τους για κυριαρχία στην παγκόσμια αγορά αποδείχθηκαν πολύ πιο μακρινοί από όσο νόμιζαν. Οι «μονόκεροι» βασίστηκαν στη φιλοσοφία των Facebook και Google ότι προτεραιότητα έχει να εξασφαλίσουν όσο γίνεται περισσότερους χρήστες και η κερδοφορία θα ακολουθήσει. Απεδείχθη, όμως, πως δεν είχαν αντίληψη των προβλημάτων επιχειρηματικού μοντέλου, ασφάλειας, σεβασμού των προσωπικών δεδομένων και των δυνατοτήτων τους για κυριαρχία στην αγορά.

Η εισαγωγή των Uber και Lyft στο χρηματιστήριο ήταν ανάμεσα στις μεγάλες ειδήσεις, αλλά στη συνέχεια οι μετοχές τους μπήκαν σε σταθερή πτωτική πορεία. Αιτία της κακοδαιμονίας της Uber ήταν η κακοδιαχείριση και τα σκάνδαλα. Περίπου δυόμισι χρόνια μετά την αποπομπή και αντικατάσταση του ιδρυτή της και διευθύνοντος συμβούλου Τράβις Καλάνιτς, και έξι μήνες μετά τη θριαμβευτική αρχική δημόσια εγγραφή της, η Uber είναι η σκιά του οδοστρωτήρα που πριν από λίγα χρόνια φαινόταν προορισμένος να μεταβάλει εκ θεμελίων τη βιομηχανία των ταξί, των μέσων μαζικής μεταφοράς, ακόμη και των κολοσσών της αυτοκινητοβιομηχανίας.

Ο Καλάνιτς δαπάνησε ιλιγγιώδη ποσά για τα πολυτελή κεντρικά γραφεία της, ενώ προσέλαβε την Μπιγιονσέ για ένα πάρτι του προσωπικού και την πλήρωσε με 6 εκατομμύρια δολάρια σε μετοχές. Επικαλούμενη την ανάγκη να αναβαθμίσει την ασφάλεια οδηγών και πελατών, αύξησε τον ναύλο στις κούρσες της. Οι ισχυρισμοί της όμως ήταν απατηλοί.

Το μεγάλο φιάσκο της χρονιάς ανάμεσα στις startups ήταν αυτό της WeWork, της αυτόκλητης εταιρείας τεχνολογίας που δεν είναι παρά απλώς μια εταιρεία ενοικίασης επαγγελματικών χώρων. Υπό την καθοδήγηση του υπερφίαλου, εξαρτημένου από ουσίες και κατά ορισμένα δημοσιεύματα δυσλεκτικού διευθύνοντος συμβούλου της, Ανταμ Νιούμαν, σχεδίασε την εισαγωγή της στη Wall Street με στόχο μια διαστημική χρηματιστηριακή αξία ύψους 47 δισ. δολαρίων. Κατέληξε να την αναβάλει επ’ αόριστον καθώς οι επενδυτές τής γύρισαν την πλάτη.

Αντικαταστάθηκε από δύο διευθυντές που δεν συμμερίζονται τα οράματα του προκατόχου τους να οικοδομήσει επαγγελματικούς χώρους στον Αρη, ούτε «να αναβαθμίσει τη συνείδηση του κόσμου».

Αρχισε να ξεθωριάζει η λάμψη των ψηφιακών νομισμάτων 

Η χρονιά δεν ήταν ευνοϊκή για τα ψηφιακά νομίσματα, τα οποία βρίσκονται σε επίπεδα σαφώς πολύ χαμηλότερα σε σύγκριση με τα προ διετίας ιλιγγιώδη ύψη τους. Στη διάρκεια του 2019, πάντως, δεν έλειψαν οι προσπάθειες για αναβάθμιση των ψηφιακών νομισμάτων στην κεντρική σκηνή της οικονομίας αλλά και για την αναγνώρισή τους από την παγκόσμια οικονομική κοινότητα και τις Αρχές των χωρών. Τελευταία, το μεγαλύτερο από όλα τα κρυπτονομίσματα, το bitcoin, κυμαίνεται έπειτα από πολλές αυξομειώσεις σε επίπεδα γύρω στα 7.000 δολάρια. Εχει ανακάμψει εν ολίγοις από τα 4.000 δολάρια στα οποία υποχώρησε κατά τη διάρκεια του έτους, αλλά η αξία του ωχριά μπροστά στο δυσθεώρητο ύψος των 20.000 δολαρίων, στο οποίο είχε εκτιναχθεί τον Δεκέμβριο του 2017.

Στα μέσα της χρονιάς, τον Ιούνιο, και ενώ το bitcoin βρισκόταν σε πτωτική τροχιά συμπαρασύροντας όλα τα κρυπτονομίσματα, μια καινοτόμος επιχειρηματική πρωτοβουλία φάνηκε να φέρνει την ανατροπή. Η πρωτοβουλία της Facebook που ανακοίνωσε ότι δημιουργεί δικό της ψηφιακό νόμισμα, το libra, φάνηκε ικανή να ανατρέψει την κατάσταση. Πολλοί θεώρησαν ότι το δημοφιλές μέσο κοινωνικής δικτύωσης θα δικαιώσει τη νέα τεχνολογία του blockchain που έχει εμπνεύσει τόσο ενθουσιασμό σε ορισμένους και τόσες επιφυλάξεις σε άλλους. Το libra εντάσσεται στην κατηγορία των stablecoins, για την ακρίβεια υποκατηγορία των ψηφιακών νομισμάτων που επιχειρούν να μειώσουν την αβεβαιότητα συνδέοντας την αξία τους με ένα καλάθι ισχυρών νομισμάτων. Πιθανώς χάρη στη δημοφιλία του Facebook, προσείλκυσε κουστωδία εταιρειών και τραπεζών, που έσπευσαν να δηλώσουν ότι θα το στηρίξουν. Στην πλειονότητά τους, όμως, το εγκατέλειψαν σχεδόν συντονισμένα λίγους μήνες αργότερα, όταν φάνηκε ότι θα προσέκρουε σε μεγάλες δυσκολίες. Αιτία της δυσπιστίας και των επιφυλάξεων παραμένει πάντα η αδιαφάνεια των κρυπτονομισμάτων και η συνεπακόλουθη δυσκολία στην επιβολή ρυθμίσεων. Και ενώ πολλοί αναλυτές του κλάδου έσπευσαν να προεξοφλήσουν πως το libra θα έφερνε τα κρυτπονομίσματα στο προσκήνιο, στην πραγματικότητα προκάλεσε νέο κύμα ελέγχων και προβληματισμού γύρω από τη νέα τεχνολογία.

Η ακρόαση του ιδρυτή της Facebook, Μαρκ Ζούκερμπεργκ, ενώπιον του Κογκρέσου δεν φάνηκε να πείθει, ενώ την ίδια στιγμή το bitcoin σημείωνε νέα πτώση παραμένοντας στην καθοδική πορεία στην οποία κινήθηκε για μεγάλο μέρος του 2019. Ο Ζούκερμπεργκ προσπάθησε να παρουσιάσει την επινόησή του ως αναγκαιότητα για τις ΗΠΑ «που συζητούν αυτά τα θέματα όταν ο υπόλοιπος κόσμος δεν περιμένει και η Κίνα σπεύδει να εισαγάγει τα δικά της ψηφιακά νομίσματα μέσα στους επόμενους μήνες». Επέμεινε μάλιστα πως το libra «θα επεκτείνει την οικονομική ηγεμονία της Αμερικής, τις δημοκρατικές της αξίες και την εποπτεία της στον κόσμο».

Περισσότερο, όμως, προβλημάτισε ο Ρεπουμπλικανός Μπραντ Σέρμαν, μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων, όταν έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για το πόσο μπορεί το libra να διευκολύνει το εμπόριο ναρκωτικών, τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας και τη φοροαποφυγή.

Σε απόλυτο εφιάλτη εξελίχθηκε το 2019 για την Boeing και τον Thomas Cook

Αν για τις startups το εκρηκτικό μείγμα κακοδιαχείρισης, μεγαλομανίας και αποξένωσης από την παραδοσιακή επιχειρηματικότητα ήταν αναμενόμενο να τις οδηγήσει σε κρίση, η συντριβή δύο κολοσσών ήταν ο απόλυτος αιφνιδιασμός το 2019. Ο λόγος για τον  αμερικανικό κολοσσό της αεροναυπηγικής, την Boeing, που το τελευταίο έτος βρίσκεται σε περιδίνηση μετά δύο πολύνεκρα αεροπορικά δυστυχήματα, αλλά και τον βρετανικό ταξιδιωτικό όμιλο Thomas Cook, που αδυνατώντας να προσαρμοστεί στα δεδομένα της ψηφιακής εποχής πέρασε στην Ιστορία με μια παταγώδη πτώχευση.

Για την Boeing, ο καταλυτικός παράγοντας ήταν ο επιθετικός ανταγωνισμός στον κλάδο, καθώς φαίνεται πως την εξώθησε να υποβαθμίσει τις προδιαγραφές ασφάλειας στον τεχνικό τομέα. Από τον Μάρτιο του 2019 αναγκάστηκε να καθηλώσει το «ένοχο» και μέχρι προσφάτως δημοφιλέστατο αεριωθούμενο μοντέλο του, το 737 ΜΑΧ. Δύο εβδομάδες πριν από το τέλος του 2019 και ύστερα από μήνες προβληματισμού, αποφάσισε να αναστείλει επ’ αόριστον την παραγωγή του αεροσκάφους. Είχαν προηγηθεί δε αλλεπάλληλα πλήγματα από παραδοσιακούς πελάτες της, τους αερομεταφορείς που ο ένας μετά τον άλλον ακύρωνε παραγγελίες του 737 ή στρέφονταν στην ανταγωνίστρια της Boeing, την ευρωπαϊκή αεροναυπηγική βιομηχανία Airbus.

Στάθηκε, όμως, καθοριστική προ ημερών η στάση της αμερικανικής Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Αεροπλοΐας, που βρέθηκε εκτεθειμένη όταν έγινε γνωστό πως είχε ήδη στοιχεία για την επικινδυνότητα του 737 ΜΑΧ αλλά δεν είχε υποχρεώσει την Boeing να το κρατήσει εγκαίρως εκτός αιθέρων. Σε μια προσπάθεια να αποκαταστήσει το τρωθέν κύρος της, επέδειξε όψιμη αυστηρότητα και δυσπιστία στον αμερικανικό κολοσσό. Λίγες ημέρες πριν από το τέλος του 2019 κατέστησε σαφές πως θα αργήσει η επιστροφή των συγκεκριμένων αεροσκαφών στις πίστες των αεροδρομίων. Εξακολουθεί, άλλωστε, να εξετάζει ενδελεχώς τις προδιαγραφές ασφαλείας των αεροσκαφών. Εξανεμίστηκαν, έτσι, οι ελπίδες της Boeing, που αναπόφευκτα οδηγήθηκε στην επώδυνη απόφαση να αναστείλει την παραγωγή του 737 ΜΑΧ. Και βέβαια, οι επιπτώσεις θα γίνουν αισθητές σε όλο το φάσμα της βιομηχανίας των αερομεταφορέων. Και αυτό γιατί μόνο στη μονάδα συναρμολόγησης του επίμαχου μοντέλου στο Ρέντον της Ουάσιγκτον η Boeing απασχολεί 12.000 υπαλλήλους. Χιλιάδες άλλοι είναι το προσωπικό ενός σύνθετου δικτύου τουλάχιστον 600 προμηθευτών του αμερικανικού κολοσσού.

Σε ό,τι αφορά τον όμιλο Thomas Cook, που πρώτος επινόησε τα ομαδικά ταξίδια και κατέστησε προσιτές στο ευρύ κοινό τις διακοπές στο εξωτερικό, κατέρρευσε μη μπορώντας να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα της εποχής του Ιντερνετ. Ισως στην κατάρρευσή του να συνέδραμαν και άλλοι παράγοντες, η υπερχρέωσή του, η ανασφάλεια των Βρετανών για το Brexit, ακόμη και ο καύσωνας του 2018 που τους κράτησε στο εσωτερικό της Βρετανίας. Το καίριο πλήγμα ήταν, όμως, οι προσωποποιημένες διακοπές του είδους «φτιάξε το μόνος σου», οι διακοπές που είναι «κομμένες και ραμμένες» στα μέτρα των ταξιδιωτών και κυρίως των νεότερων ηλικιών, καθώς αυτές μειώνουν σταδιακά τη ζήτηση για οργανωμένα πακέτα διακοπών.

Τη θέση του Thomas Cook έχουν προ πολλού καταλάβει τα μεγάλα ψηφιακά και εικονικά «σούπερ μάρκετ του τουρισμού», όπως Airbnb, Booking, Expedia, Ryanair, Uber, Trip Αdvisor και πολλές άλλες ψηφιακές πλατφόρμες. Οπως τόνισαν παράγοντες του κλάδου, οι προσπάθειες του Thomas Cook για αναδιάρθρωση και προσαρμογή στα νέα δεδομένα «ήταν πολύ λίγες και έγιναν πολύ αργά, καθώς η εταιρεία είχε ένα αναλογικό μοντέλο σε έναν ψηφιακό κόσμο». Η βιομηχανία των διακοπών έχει προ πολλού εγκατασταθεί online αλλά όχι και οι επιχειρήσεις του Thomas Cook. Εξακολούθησε μέχρι την τελευταία ημέρα να βασίζεται κατά κύριο λόγο στα γραφεία του, που απαιτούσαν τη φυσική παρουσία των πελατών σε αυτά. Συνολικά διατηρούσε πάνω από 600 γραφεία ανά τον κόσμο, εν ολίγοις ένα δίκτυο υψηλού κόστους.

Κάτι του θύμιζε

Οταν γνώρισε τον Ανταμ Νιούμαν, ο Γουόλτερ Ισαάκσον, βιογράφος του Στιβ Τζομπς, δήλωσε πως του θύμιζε τον συνιδρυτή της Apple. O Νιούμαν, που δεν είναι Στιβ Τζομπς, έσπευσε να δηλώσει στους συνεργάτες του πως ο Ισαάκσον μάλλον θα έγραφε και τη δική του βιογραφία. Ο Ισαάκσον όμως έχει δηλώσει πως ουδέποτε σκέφτηκε κάτι τέτοιο.

Οπλο ληστείας 

Σχολιάζοντας το εγχείρημα της Facebook να προωθήσει δικό της ψηφιακό νόμισμα, το libra, ο Μπραντ Σέρμαν, μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων στις ΗΠΑ, προειδοποίησε το Κογκρέσο να μη «δημιουργήσει πανίσχυρα όπλα ληστείας και να μην αφήσει τις επιχειρήσεις να διαπράξουν τη ληστεία» για την οποία προσφέρονται τα ψηφιακά νομίσματα.

Καίριο πλήγμα 

Ο  Ρικ Λάρσεν, πρόεδρος της επιτροπής Αεροπλοΐας της Βουλής των Αντιπροσώπων, χαρακτήρισε «καίριο πλήγμα που θα δεχθεί το προσωπικό της και η οικονομία της περιοχής» την απόφαση της Boeing να αναστείλει την παραγωγή του 737 ΜΑΧ. Προσέθεσε πως «είναι θετικό ότι η ηγεσία της Boeing υπόσχεται να μην απολύσει υπαλλήλους της».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή