Το 1987 ο Φαμπιάν Περιέ ήταν 11 ετών και ήρθε για πρώτη φορά στην Ελλάδα μαζί με τους γονείς του για διακοπές. Σχεδόν 30 χρόνια μετά, ο Γάλλος δημοσιογράφος, που έχει καλύψει ολόκληρη την ελληνική κρίση με εκτενή ρεπορτάζ και συνεντεύξεις με Ελληνες και Ευρωπαίους αξιωματούχους, υπογράφει ένα βιβλίο με τίτλο «Αλέξης Τσίπρας και οι μεταμορφώσεις της πολιτικής», που μόλις κυκλοφόρησε στην Ελλάδα σε μετάφραση Γιάννη Ανδρουλιδάκη (εκδόσεις Τόπος), ενώ έχει ήδη κυκλοφορήσει στη Γαλλία.
«Οπως ο Οβελίξ έπεσε μέσα στον μαγικό ζωμό, έτσι κι εγώ έπεσα στον μαγικό ζωμό της Ελλάδας», λέει γελώντας κατά τη συνάντησή μας στο «Αερόστατο» του Παγκρατίου, παραδεχόμενος τη γοητεία που του ασκεί η χώρα μας. Πολλοί θα έλεγαν ότι ο κ. Περιέ έπεσε και στον «μαγικό ζωμό» της ελληνικής ριζοσπαστικής Αριστεράς, αφού μοιάζει να ανήκει στην κατηγορία των Ευρωπαίων που πιστεύουν ότι η ενεργοποίηση της Αριστεράς στην Ελλάδα την τελευταία δεκαετία είναι μια ευχάριστη εξαίρεση στη γενικότερη αδράνεια και στην κρίση ταυτότητας και προσανατολισμού της ευρωπαϊκής Αριστεράς. Η απάντησή του είναι διπλωματική: «Με σόκαρε η ελληνική κρίση. Δεν ήταν απλώς μια οικονομική κρίση, αλλά ταυτόχρονα μια κοινωνική και πολιτική κρίση. Ωστόσο, στο βιβλίο μου παρουσιάζω τα γεγονότα και τα στοιχεία και όχι τις προσωπικές μου απόψεις».
Ο ανταποκριτής της γαλλικής Liberation, της βελγικής Le Soir και της ελβετικής Le Temps σχεδίαζε να προσεγγίσει τη μεταπολιτευτική ελληνική Ιστορία γράφοντας ένα βιβλίο με Ελληνες πολιτικούς που γεννήθηκαν μετά το 1974. Σύντομα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο Αλέξης Τσίπρας, που γεννήθηκε τέσσερις μέρες μετά την πτώση της δικτατορίας, συμπυκνώνει και συμβολίζει την εποχή μας με πληρότητα και πολυσημία. «Στη Γαλλία είναι γνωστοί ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Κώστας Γαβράς, η Νάνα Μούσχουρη και παλαιότερα η Μελίνα. Από τη νέα γενιά οι Γάλλοι γνωρίζουν μόνο τον Τσίπρα».
Μεταμορφώσεις
Ο Φαμπιάν Περιέ έχει συζητήσει πολλές φορές με τον κ. Τσίπρα, αλλά εκείνο που καθιστά το βιβλίο του ιδιαίτερο –πέρα από την πυκνή περιγραφή της μεταπολίτευσης, με έμφαση στα γεγονότα της τελευταίας δεκαετίας– είναι ότι αποτελεί απόσταγμα συνεντεύξεων με προσωπικότητες της Ελλάδας, αλλά και της Γαλλίας. Ο συγγραφέας έχει μιλήσει, μεταξύ άλλων, τόσο με τον Αλέκο Φλαμπουράρη, τη Χάρις Αλεξίου και τη Ρένα Δούρου όσο και με τον Πιερ Μοσκοβισί, τον Φρανσουά Ολάντ και τον Ερίκ Τουσέν, τον επικεφαλής της «Επιτροπής Αλήθειας για το Δημόσιο
Χρέος» που είχε συστήσει η Ζωή Κωνσταντοπούλου το 2015. Ποια είναι, λοιπόν, με μια φράση, η άποψή του για τον πρωταγωνιστή του βιβλίου του; «Ο Τσίπρας ξεκίνησε από το 4% το 2009 και χωρίς να ανήκει σε κάποια πολιτική οικογένεια έφτασε στο 36%, έγινε πρωθυπουργός, κυβέρνησε για 4,5 χρόνια και όταν έχασε το 2019, έλαβε 32%. Οι περισσότεροι πρόεδροι της Γαλλίας θα ονειρεύονταν αυτές τις επιδόσεις».
Το βιβλίο μόλις κυκλοφόρησε στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Τόπος.
Ο Αλέξης Τσίπρας είχε αυτές τις επιδόσεις παρά τις μεταμορφώσεις της πολιτικής του. Μέσα στη δεκαετία που κλείνει σε λίγες ημέρες η Ελλάδα γνώρισε και ψήφισε δύο εκ διαμέτρου αντίθετους Τσίπρες: τον Τσίπρα του αντιμνημονίου (2010-2015) και τον Τσίπρα του μνημονίου (2015-σήμερα). Μπορεί, βέβαια, να ισχυριστεί κανείς ότι ο λαοί μάλλον επιβραβεύουν ακριβώς αυτή την ικανότητα μεταστροφών. Μάλιστα, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης είχε πει σε ανύποπτο χρόνο ότι το γνώρισμα ενός μεγάλου πολιτικού είναι να μπορεί να αλλάζει πολιτική όταν οι περιστάσεις το επιβάλλουν. Ο συγγραφέας θέτει το ζήτημα διαφορετικά: «Στο βιβλίο περιγράφω τη μεταβολή της ισορροπίας ισχύος στην Ευρώπη, που ασφαλώς επηρεάζει αποφασιστικά όσα γίνονται σε μια μικρή χώρα όπως η Ελλάδα. Το 2010 η σοσιαλδημοκρατία στην Ευρώπη ήταν πιο ισχυρή από το 2015».
Ο κ. Περιέ επισημαίνει ότι, στο τέλος του 2014, ένας Γερμανός υπουργός (δεν αποκαλύπτει το όνομά του) του είχε πει ότι ο Τσίπρας δεν θα γινόταν ποτέ πρωθυπουργός, αλλά ακόμα κι αν γινόταν, οι Γερμανοί θα τον ανάγκαζαν να αλλάξει πολιτική. Η αποκάλυψη αυτή έχει ασφαλώς τη σημασία της, αλλά τα γεγονότα έδειξαν ότι την ίδια εποχή το Βερολίνο «τράβηξε την πρίζα» από την κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου, ενώ στις αρχές του 2015 η Αγκελα Μέρκελ ήταν πρόθυμη να προσφέρει διευκολύνσεις στον κ. Τσίπρα. Η νέα ελληνική κυβέρνηση, όμως, δεν αρκούνταν σε τίποτα λιγότερο από τη διαγραφή του χρέους.
Η ουσία
Καθώς εξελίσσεται η συζήτησή μας, επικεντρωνόμαστε σε δύο ζητήματα, που θα μπορούσε να πει κανείς ότι συμπυκνώνουν τη σύγκρουση, αλλά και τον συμβιβασμό της Αριστεράς με την Ευρώπη. Το πρώτο είναι αν ο Αλέξης Τσίπρας έπραξε σωστά που εγκατέλειψε μια μαξιμαλιστική πολιτική, η οποία είχε επικυρωθεί με εκλογές και δημοψήφισμα. Το δεύτερο είναι αν η διαγραφή εθνικού χρέους, που ήταν η αιχμή του δόρατος αυτής της πολιτικής, θα υπονόμευε την εμπιστοσύνη στο αξιόχρεο άλλων ευρωπαϊκών χωρών και θα έστελνε έναν τσουχτερό λογαριασμό στους ψηφοφόρους άλλων δημοκρατικά εκλεγμένων κυβερνήσεων. Ποιος είχε δίκιο; Ο Τσίπρας που απαιτούσε διαγραφή χρέους ή οι Ευρωπαίοι ομόλογοί του που βοήθησαν την Ελλάδα να μην χρεοκοπήσει, χωρίς παράλληλα να επιτρέψουν να μεταδοθεί η κρίση στις χώρες τους; Ο ίδιος, ως Γάλλος, τι θα πρότεινε; Ο κ. Περιέ αποδέχεται ότι αυτές οι ερωτήσεις σηκώνουν πολλή συζήτηση, αλλά συστήνει ότι πρέπει να επικεντρωθούμε στην ουσία. «Και η ουσία είναι ότι οι Ευρωπαίοι είδαν μια χώρα που μπήκε σε μνημόνιο το 2010 και βγήκε το 2018 με τον Τσίπρα. Η Ευρώπη είδε έναν ηγέτη που ανέλαβε την ευθύνη, δήλωσε ότι το Grexit θα ήταν καταστροφικό και στη συνέχεια άλλαξε την αρνητική εικόνα που μέχρι τότε υπήρχε για την Ελλάδα, τόσο με την πολιτική εξόδου από το μνημόνιο όσο και με τη συμφωνία των Πρεσπών, που είναι ένα άλλο πολύ σημαντικό ορόσημο της περιόδου 2015-2019».