Αναρωτιέμαι ποια θα είναι τα κίνητρα του ιστοριοδίφη του μέλλοντος για να ερευνήσει την εποχή μας. Συχνά, οι παλινδρομήσεις στον χρόνο αποτελούν ελκυστική φαντασίωση και όχι σπάνια ανάλογες προβολές στο μέλλον έχουν καταγραφεί, αλλά με μικρή, κατά κανόνα, επιτυχία πρόβλεψης. Δύσκολο να φανταστεί κανείς τον μεταπτυχιακό φοιτητή του 2120, εκατό χρόνια από τώρα, που θα ετοιμάζει εργασία με θέμα «Ενας αιώνας μετά την κρίση των αρχών του 21ου αιώνα».
Αλλά, σε κάθε περίπτωση, η πρόκληση υπάρχει όπως και ο χώρος για αυθαίρετες εκτιμήσεις. Υπάρχει διάχυτη η αίσθηση στην κοινωνία ότι οδεύουμε σε μια άλλη εποχή, μετά τη δεκαετή κρίση, που σε ό,τι αφορά τουλάχιστον την αστική εμπειρία στην Αθήνα, άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε και αντιλαμβανόμαστε την πόλη.
Ολα αυτά τα χρόνια, περπάτησα όσο μπορούσα την Αθήνα. Και συνεχίζω. Η σπουδαιότερη εμπειρία και η πιο πολύτιμη γνώση ήταν η επαφή μου με τις συνοικίες της Αθήνας, και όχι μόνο τις κεντρικές. Αν και θα έλεγα ότι η απόλυτη Αθήνα μπορεί να συνοψιστεί ανάμεσα στις οδούς Ομήρου και Εμμανουήλ Μπενάκη ή, πάλι, κατά μήκος της οδού Πατησίων, η μεγάλη συγκίνηση ήρθε από τις παλιές γειτονιές, λίγο έξω από το κέντρο, που στη δεκαετία της κρίσης βίωσαν και αυτές μεγάλο κλυδωνισμό. Είδα δρόμους και σπίτια, πολυκατοικίες και πλατείες, σε σπαρακτική παρακμή, είδα, όμως, και γειτονιές γαλήνιες και απρόσμενα φωτεινές. Είδα, εν ολίγοις, ότι η ανάγνωση της Αθήνας βασίζεται σε πολλά στερεότυπα που σε μεγάλο ποσοστό δεν αντιστοιχούν στην πραγματικότητα.
Οι περιηγήσεις μου αυτά τα χρόνια εστίασαν στην περιοχή της Πατησίων και της Αχαρνών ώς κάτω στη Λιοσίων, όχι τόσο από εμμονή όσο από την πεποίθηση πως δεν νοείται ανάταξη της πρωτεύουσας χωρίς κίνητρα και σκέψη και φροντίδα για τη διαχρονική αστική μήτρα της Αθήνας που είναι αυτή η τεράστια περιοχή από την Ομόνοια ώς το τέρμα Πατησίων. Αλλά σαφώς υπάρχουν τόσες γειτονιές με θέση και ιστορία στον μεγάλο χάρτη της Αθήνας, γειτονιές που θα απασχολήσουν τα ΜΜΕ μόνο αν συμβεί κάτι αρνητικό. Η μεγαλύτερη ανταμοιβή μου ήταν οι περίπατοι που έκανα σε αυτές τις τραυματισμένες και ποιητικά όμορφες συνοικίες. Στην Ακαδημία Πλάτωνος ή στον Βοτανικό. Εκεί, στα δρομάκια αυτών των ιστορικών συνοικιών, κατάλαβα τη διασπορά και το βάθος της αθηναϊκότητας όπως και το ότι δεν είναι πλήρης η εικόνα ή η σκέψη για την Αθήνα αν αποκλείει κανείς από το κάδρο αυτές τις συγκινητικές συνοικίες. Ομοίως, περιηγήθηκα γύρω από τον Σταθμό Λαρίσης και από τις δύο πλευρές των γραμμών και κατάλαβα πόσο διασπαστική (γεωγραφικά αλλά και ψυχικά) είναι αυτή η τομή στο σώμα της πόλης. Στον Αγιο Παύλο υπάρχουν εκείνες οι συστάδες σπιτιών της παλιάς αστικής ζωής, που όσο μπορούν στέκουν ακόμη, μάρτυρες μιας πίστης για την πόλη. Κάτω, όμως, από τις γραμμές, στη μεγάλη αστική κοιλότητα και στο αστικό υψίπεδο της Αθήνας, που περιλαμβάνει τις, επίσης παλαιότατες, συνοικίες του Κολωνού, του Λόφου Σκουζέ και των Σεπολίων, επιζεί μια αύρα αθηναϊκής ζωής, εν πολλοίς εξορισμένης από άλλες περιοχές.
Αναρωτιέμαι πόσοι από όσους βρίσκονται σε θέσεις λήψεως αποφάσεων έχουν περπατήσει στον Λόφο Σκουζέ, π.χ. Θα υπάρχουν κάποιοι, ελπίζω, και στους περιπάτους τους ασφαλώς θα διαπίστωσαν ότι αυτές οι περιοχές διασώζουν νησίδες πιο γνήσιας αστικότητας, πλέον, από άλλες πιο κεντρικές και πιο οικείες στον ευρύτερο πληθυσμό περιοχές της πρωτεύουσας. Η Αθήνα της κρίσης με δίδαξε πολλά. Το κέντρο πρέπει να είναι φιλικό και ιστορικά νοηματοδοτημένο. Και οι συνοικίες να γίνουν πάλι γειτονιές. Με την απλή ζωή που έχει διδάξει η Αθήνα.