Ο Γιάννης από τα Σεπόλια
Τυχαίνει να είναι τέλος του 2019 και να «κλείνουμε» ένα τεύχος δεκαετίας. Αν αυτές τις ημέρες, όμως, ολοκληρωνόταν ένας αιώνας, κι ετούτες τις στιγμές μαζεύαμε τα πρόσωπα και τα γεγονότα που χάραξαν τα τελευταία 100 και όχι τα 10 χρόνια, ποιοι και ποια θα κρατούσαν τη θέση τους σε αυτές τις σελίδες; Σίγουρα ο Γιάννης Αντετοκούνμπο. Δεν είναι απλώς το πρωτοφανές ταλέντο, η σπάνια σωματική διάπλαση, ο συνδυασμός τους με το ήθος και τη γλυκύτητά του. Δεν είναι μόνο το χολιγουντιανό στόρι του φτωχού Νιγηριανού που μένει σε ένα δυάρι στα Σεπόλια και πουλάει γυαλιά για να βγάλει μεροκάματο και καταλήγει MVP στο NBA να του λέει ο Λεμπρόν Τζέιμς ότι είναι ξεχωριστός. Ο Γιάννης Αντετοκούνμπο ή αλλιώς «the Greek Freak», ο 25χρονος σήμερα παίκτης των Μιλγουόκι Μπακς, αρχηγός στο all-star game, παγκόσμιος σούπερ σταρ και σύντομα μπαμπάς, ήρθε ακριβώς τη στιγμή που έπρεπε. Σε μια χώρα που άλλαζε καθημερινά από τη διαβρωτική κρίση και τα κύματα του προσφυγικού, που ενίσχυε τα ποσοστά της Χρυσής Αυγής και παρέσερνε στον ρατσισμό ακόμα και κομμάτια του πληθυσμού που έως τότε αντιστέκονταν, ήρθε για να γίνει ο αδυσώπητος καθρέφτης μας. Να γίνει παράδειγμα, επιχείρημα, πρότυπο, ήρωας και έμπνευση. Να αποδείξει πόσο Έλληνες νιώθουν και είναι τα παιδιά σαν κι αυτόν. Και δυστυχώς να αποκαλύψει πως, συχνά, δεν μας αξίζουν. — Μανίνα Ντάνου
© Yiorgis Yerolympos
Βόλτα στο μέλλον
Η ολοκλήρωση του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και η απόδοσή του σε Αθηναίους και επισκέπτες δεν θα μπορούσε να έρθει σε καταλληλότερη στιγμή: η κατασκευή του συνέπεσε με την κρίση, περίοδο ανελέητης μείωσης των δημοσίων επενδύσεων, επομένως και της φροντίδας του κράτους για τους πολίτες του. Η δωρεά του Ιδρύματος προηγήθηκε της ύφεσης, αλλά, σε μια σπάνια στιγμή διακομματικής ενόρασης, όλα προχώρησαν χωρίς προσκόμματα, ενστάσεις στο Συμβούλιο της Επικρατείας και ωσάν η κρίση να είχε προοικονομηθεί· σαν η πολιτεία να έβλεπε αυτό που ερχόταν και να συμφιλιωνόταν με την ιδέα μιας κοινωφελούς αστικής παρέμβασης από έναν ιδιωτικό φορέα. Η στέγαση της Εθνικής Βιβλιοθήκης και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στις εντυπωσιακές εγκαταστάσεις του ΚΠΙΣΝ συγχρόνισε τους δύο ιστορικούς πολιτιστικούς θεσμούς της χώρας με τον πραγματικό χρόνο, τον 21ο αιώνα. Αλλά αυτό τελικά αποδείχθηκε το ελάσσον· το μείζον ήταν η δική μας εξοικείωση με έναν δημόσιο χώρο υψηλών προδιαγραφών, που πολύ σπάνια έχουμε την τύχη να απολαμβάνουμε στην πατρίδα μας. Το εξίσου πολύ καλό παράδειγμα της νέας παραλίας της Θεσσαλονίκης, που επίσης ολοκληρώθηκε τη δεκαετία που φεύγει, μας επιτρέπει να αισιοδοξούμε. — Δημήτρης Ρηγόπουλος
© EPA/OLIVIER HOSLET
Εκείνο το καλοκαίρι
«Αυτή είναι ίσως η πιο κρίσιμη στιγμή της ιστορίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης», δηλώνει στις 7 Ιουλίου ο τότε πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, πλήρως συντονισμένος με την ατμόσφαιρα θρίλερ που καλύπτει τις ελληνικές εξελίξεις. Βρισκόμαστε μόλις δύο ημέρες μετά την ηχηρή επικράτηση του «Όχι» στο ταχύτερο δημοψήφισμα που έχει διεξαχθεί σε ευρωπαϊκό έδαφος. Ο Αλέξης Τσίπρας θα βρεθεί στις Βρυξέλλες, στην πιο εχθρική για τη χώρα σύνοδο κορυφής των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ένταση ξεχειλίζει από παντού, και αυτό απεικονίζεται πλήρως στα πρόσωπα των πρωταγωνιστών της φωτογραφίας, που τυχαίνει να είναι και οι πρωταγωνιστές της κρίσης της Ευρωζώνης που έπληξε και ισχυρότερες οικονομίες από την ελληνική. Επιστρέφοντας στο στιγμιότυπο, ας θυμηθούμε ότι εκείνο το βράδυ (έστω και αν τα γεμάτα ανησυχία βλέμματα δεν προδίδουν κάτι τέτοιο) είναι η αρχή του τέλους της τελευταίας πράξης του ελληνικού δράματος που πήρε ανεξέλεγκτη τροπή το καλοκαίρι του 2015. Μία εβδομάδα μετά, ο Αλέξης Τσίπρας θα υπογράψει το τρίτο μνημόνιο και το σενάριο του Grexit θα ξαναμπεί στα συρτάρια· αυτή τη φορά οριστικά. Δεν είμαστε το ίδιο σίγουροι και για το ίδιο το δράμα που τυπικά ξεκίνησε και τελείωσε σε δύο όμορφα ελληνικά νησιά: στο Καστελόριζο (2010) και στην Ιθάκη (2018). — Δημήτρης Ρηγόπουλος
© Περικλής Μεράκος
Ο από μηχανής Θεός
Ένα νούμερο αρκεί: 33 εκατομμύρια επισκέπτες το 2018. Oι υπερδιπλάσιοι συγκριτικά με τα 15 εκατομμύρια του 2010. Μέσα σε μία δεκαετία, ο ελληνικός τουρισμός απογειώθηκε σε ύψη που δεν είχε γνωρίσει ποτέ. Ένας συνδυασμός παραγόντων (αρχικά το φτηνό προϊόν και στη συνέχεια τα προβλήματα ανταγωνιστικών αγορών στη γειτονιά μας, όπως της Τουρκίας και της Αιγύπτου) συνέβαλε στην ξέφρενη κούρσα από το 2014 και μετά. Χάρη στον τουρισμό, πολλές ελληνικές οικογένειες έμειναν όρθιες, οι δείκτες ανεργίας δεν σκαρφάλωσαν ακόμα περισσότερο, η Αθήνα έγινε της μόδας. Αυτά είναι τα καλά νέα. Γιατί στη φωτογραφία βλέπουμε μια λιγότερο ελκυστική όψη του ελληνικού τουριστικού «θαύματος»: τη συνωστισμένη από τουρίστες Οία της Σαντορίνης. Γιατί, μαζί με το αυξημένο συνάλλαγμα που τονώνει μια γονατισμένη οικονομία, μας χτύπησε την πόρτα και το φαινόμενο του «υπερτουρισμού». Και εδώ η αριθμητική βοηθάει: η Σαντορίνη είχε το 2017 5,5 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις έναντι 3,3 εκατομμυρίων το 2012. Μόνο την περσινή χρονιά, η Σαντορίνη είχε 474 αφίξεις κρουαζιερόπλοιων και 749.286 επιβάτες(!). Σύμφωνα με σχετική μελέτη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το 2017 αντιστοιχούσαν 107,8 τουρίστες ημερησίως ανά 100 κατοίκους και 220,6 τουρίστες ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, δείκτες που είναι από τους υψηλότερους στον κόσμο. Επομένως; Κάθε δεκαετία έχει τα δικά της προβλήματα. Αλλά και τις δικές της λύσεις. — Δημήτρης Ρηγόπουλος
© Βασίλης Βρεττός
Χωρίς λόγια
Στην καρδιά του οι γλυκές αναμνήσεις από τον αγαπημένο τόπο της παιδικής του ηλικίας αλλά και του ενήλικου βίου του. Μπροστά στα μάτια του ο όλεθρος: οι νεκροί άνθρωποι, ο κατεστραμμένος οικισμός, η πληγωμένη φύση. Και στο μυαλό του αγωνιώδεις σκέψεις για το μετά: θα μπορέσουν, άραγε, να επουλωθούν αυτές οι πληγές; Ο φωτογράφος Βασίλης Βρεττός βρέθηκε στο Μάτι αμέσως μετά την καταστροφική πυρκαγιά της 23ης Ιουλίου 2018. Με τον φακό του κατέγραψε τα ανείπωτα: καμένα σπίτια, δέντρα και αυτοκίνητα, καρβουνιασμένα αντικείμενα αλλά και ανθρώπους χαρακωμένους από τον πόνο, που δέχτηκαν να φωτογραφηθούν μέσα σε ό,τι απέμεινε από τις εστίες τους. Μερικές από τις χιλιάδες συγκλονιστικές φωτογραφίες του εκτέθηκαν στο Μουσείο Μπενάκη το φθινόπωρο. Αυτή η διαδικασία της καταγραφής ήταν για εκείνον τρομερά επώδυνη. «Είχα μπροστά μου ένα σκηνικό πολέμου και το πρόσωπο της τραγωδίας. Κι έπρεπε να αποστασιοποιηθώ για να κάνω σωστά τη δουλειά μου. Το βάρος ήταν μεγάλο», λέει στο «Κ». Πώς θα σχολίαζε τη συγκεκριμένη φωτογραφία του με τον καμένο πυροσβεστικό κρουνό; «Θα έλεγα, για μία ακόμα φορά, ότι στο Μάτι τίποτα δεν έγινε όπως θα έπρεπε. Ήρθαμε αντιμέτωποι με την απόλυτη καταστροφή και με την απόλυτη κρατική ανυπαρξία. Μας άφησαν μόνους. Και αυτό ποτέ δεν θα το ξεχάσουμε… Η μνήμη από το Μάτι πρέπει να μείνει ζωντανή». — Τασούλα Επτακοίλη