Τα πολλά βέλη της ελληνικής φαρέτρας

Τα πολλά βέλη της ελληνικής φαρέτρας

3' 39" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Δυναμικός παράγων του ελληνοαμερικανικού λόμπι έλεγε ότι θα είναι πισωγύρισμα αν στο ταξίδι του στην Ουάσιγκτον ο Ελληνας πρωθυπουργός εστιάσει στον τουρκικό επεκτατισμό. Η έμφαση, εκτιμά, θα πρέπει να είναι στην πρόοδο των ελληνοαμερικανικών σχέσεων, αλλά και στον κεντρικό ρόλο της Ελλάδας στην προώθηση των αμερικανικών συμφερόντων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Το στοίχημα είναι να πεισθεί για το τελευταίο και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. Σε αντίθεση με το Κογκρέσο, ο ίδιος επιμένει να στηρίζει τον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν και εμφανίζεται πεπεισμένος για τον εποικοδομητικό ρόλο της Τουρκίας στη Συρία, παρά τη διαφορετική γνώμη των διπλωματών του αλλά κυρίως του Πενταγώνου. Με την Τουρκία να επεκτείνει τον στρατιωτικό ρόλο της στη Λιβύη, μεγαλώνει το διακύβευμα για την Ελλάδα αλλά και για την αμερικανική πολιτική στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς ένας δεύτερος πόλεμος επιρροής των περιφερειακών δυνάμεων στη Λιβύη θα αποσταθεροποιούσε περαιτέρω την περιοχή.

«Εχουν όμως οι Αμερικανοί πολιτική για την Ανατολική Μεσόγειο;», ρωτούν όσοι βλέπουν τις ΗΠΑ να αποχωρούν από τη Μέση Ανατολή. Σίγουρα έχει αυξηθεί το ενδιαφέρον τους: η περιοχή έχει αναβαθμιστεί λόγω των κοιτασμάτων ενέργειας αλλά και της γεωγραφικής της σημασίας για τον έλεγχο των εμπορικών και μεταναστευτικών ροών. Την ώρα που προσπαθούν να απεμπλακούν από τους πολέμους της περιοχής, διακρίνουν ένταση του γεωπολιτικού ανταγωνισμού με τη Ρωσία, το Ιράν και την Κίνα. Γι’ αυτό και αναγνωρίζουν μεγαλύτερη αξία στους συμμάχους τους στην περιοχή, γι’ αυτό και υποστηρίζουν τις περιφερειακές συνεργασίες σε ζητήματα ενέργειας και ασφάλειας, όπως είναι οι τριμερείς Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ και Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου, και το ακόμη πιο φιλόδοξο ενεργειακό φόρουμ της Ανατολικής Μεσογείου (East Med Gas Forum).

Και η Τουρκία πώς εντάσσεται σε όλα αυτά; Ως ένα βαθμό, η ενίσχυση των συμμάχων των ΗΠΑ στην περιοχή είναι μια προσπάθεια της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής να διαχειριστεί τον κίνδυνο μιας απρόβλεπτης Τουρκίας, ένα είδος hedging. Αυτό συμβαίνει παρά την προσωπική συμπάθεια του προέδρου Τραμπ στον Ταγίπ Ερντογάν και σηματοδοτεί μια αλλαγή πολιτικής. Στο παρελθόν, όποτε οι Αμερικανοί είχαν να διαλέξουν μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, η ζυγαριά βάραινε προς τη μεριά της Τουρκίας λόγω του μεγαλύτερου γεωπολιτικού της βάρους στη Μέση Ανατολή. Η πολιτική των ίσων αποστάσεων στα ελληνοτουρκικά είχε μία λογική: «Είστε και οι δύο σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ, βρείτε τα», είναι η πάγια αμερικανική θέση. Οσο προστίθενται όμως διεκδικήσεις από την πλευρά της Τουρκίας, που μάλιστα περιπλέκουν την ενεργειακή συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο, τόσο βλέπουμε μια στροφή στην αμερικανική διπλωματία – βοηθάει ότι τις ελληνικές θέσεις μοιράζονται και οι σύμμαχοί μας στην περιοχή. Η δήλωση του πρέσβη των ΗΠΑ στην Ελλάδα Τζέφρεϊ Πάιατ ότι το νομικό τμήμα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ θεωρεί ότι τα κατοικημένα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα είναι μια σημαντική αλλαγή, καθώς η Αμερική συνήθως δεν παίρνει θέση στις θαλάσσιες διαφορές άλλων χωρών – τουλάχιστον όχι σε όσες δεν θεωρεί ότι διακυβεύονται τα συμφέροντά της.

Ας μην έχουμε μεγάλες προσδοκίες όμως. Με την Τουρκία να φλερτάρει με τη Ρωσία και να ακολουθεί μια επεκτατική πολιτική που ακόμη και Αμερικανοί αναλυτές χαρακτηρίζουν νεοοθωμανική, η αμερικανική διπλωματία προσπαθεί να κρατήσει τη χώρα υπό τη δυτική επιρροή. Γι’ αυτό και ενθαρρύνει την υπευθυνότητα που επιδεικνύει η Ελλάδα, ως μια χώρα που μπορεί να τους συνδράμει σε αυτό το δύσκολο έργο με τη διατήρηση ανοικτών διαύλων επικοινωνίας.  

Αντί να έρθει λοιπόν στην Ουάσιγκτον με ένα πρόβλημα και να εστιάσει στην κρίση με την Τουρκία, η Ελλάδα έχει την ευκαιρία να τονίσει τη στρατηγική της αξία στην Ανατολική Μεσόγειο, αναδεικνύοντας τη σημασία των πρωτοβουλιών της στην περιοχή για τα συμφέροντα ασφάλειας των ΗΠΑ. Η συνεργασία με τους Ισραηλινούς, η σύσφιγξη των αμερικανοκυπριακών σχέσεων, οι κοινές στρατιωτικές ασκήσεις και η συμμετοχή των ΗΠΑ στην ομάδα εργασίας της τριμερούς για την ενέργεια, γνωστή ως 3+1, προωθούν τα αμερικανικά συμφέροντα. Η πρόκληση για τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη είναι να πείσει και τον πρόεδρο Τραμπ γι’ αυτό. 

Πέρα από τις περιφερειακές συνεργασίες εξάλλου, η ελληνική κυβέρνηση έχει να επιδείξει σημαντική πρόοδο σε μια σειρά από διμερή ζητήματα που αποτελούν προτεραιότητες για τον πρόεδρο Τραμπ. Η συνεργασία σε ζητήματα ασφάλειας βρίσκεται κατά κοινή ομολογία σε εξαιρετικό επίπεδο, ενώ η νέα αμυντική συμφωνία δίνει πρόσβαση σε ελληνικές βάσεις για αμερικανικά στρατεύματα, ελικόπτερα και μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Η ενεργειακή και οικονομική συνεργασία επίσης επεκτείνεται, από την εισαγωγή αμερικανικού φυσικού αερίου και τις επενδύσεις σε υποδομές διασύνδεσης με τα Βαλκάνια και την Ευρώπη στις ολοένα και περισσότερες αμερικανικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Ο πρωθυπουργός έχει πολλά βέλη στη φαρέτρα του.

* Η κ. Κατερίνα Σώκου είναι Nonresident Senior Fellow στο Atlantic Council. 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή