Ας υποθέσουμε ότι είστε πρώην πανίσχυρος άνδρας του διεθνούς επιχειρείν, έχοντας εκθρονισθεί από όλους τους θρόνους σας. Τώρα βρίσκεστε σε κατ’ οίκον περιορισμό σε τριώροφη κατοικία στο Τόκιο. Εδώ και 12 μήνες η επικοινωνία σας με τον έξω κόσμο γίνεται με το σταγονόμετρο, κατηγορείστε για οικονομικές ατασθαλίες, μπαινοβγαίνετε στη φυλακή και απελευθερώνεστε με εγγυήσεις τεράστιες, αλλά η δίκη καθυστερεί. Μαθαίνετε, μάλιστα, ότι πιθανώς να εκδικαστεί η υπόθεσή σας τον Απρίλιο του 2021. Και, η επόμενη σκέψη –μάλλον αναμενόμενη– είναι να το σκάσετε με όλες τις προφυλάξεις, ενώ μία εταιρεία ιδιωτικής ασφάλειας αναλαμβάνει την εκτέλεση του σχεδίου. Σύμφωνα με τα ιαπωνικά ΜΜΕ, οι κάμερες παρακολούθησης δείχνουν πως φύγατε από το σπίτι σας μόνος και δεν ξαναγυρίσατε. Φθάνετε στην Οσάκα, από όπου και πετάτε προς την ελευθερία. Με ενδιάμεσο σταθμό την Κωνσταντινούπολη και αφού σας μεταφέρουν από το ένα αεροπλάνο στο άλλο σε μεγάλη θήκη, σύμφωνα με τουρκικές πηγές, καταλήγετε στον Λίβανο. Οχι, δεν πρόκειται για κινηματογραφική ταινία, αλλά για τις εξελίξεις στην πολύκροτη υπόθεση του Κάρλος Γκοσν. Αλλωστε, πολύ συχνά η ζωή γράφει ευφάνταστα σενάρια και μάλλον ένα τέτοιο άρμοζε στον Κάρλος Γκοσν, τον άνθρωπο που είχε σώσει από τη χρεοκοπία τη Nissan και στην Ιαπωνία τον θεωρούσαν μέχρι πρότινος σχεδόν θεό.
Ο κάποτε κραταιός ιδρυτής της γαλλοϊαπωνικής συμμαχίας Renault – Nissan βρίσκεται από τις αρχές της εβδομάδας στην έπαυλή του στη Βηρυτό, όπου έγινε θερμά δεκτός. Την επόμενη εβδομάδα, πρώτη φορά μετά τη σύλληψή του θα μιλήσει ελεύθερα στα διεθνή ΜΜΕ. Πολλά γράφτηκαν για το ότι την όλη επιχείρηση οργάνωσε η σύζυγός του, Κάρολ Γκοσν, αλλά ο ίδιος έσπευσε να δηλώσει πως ουδείς από την οικογένειά του ευθύνεται. Μόλις αποκαλύφθηκε ότι ο φυγόδικος «επιχειρηματικός αστέρας» ξέφυγε από τις ιαπωνικές αρχές, οι οποίες υποθετικά τον παρακολουθούσαν στενά, ξέσπασε μεγάλη αναταραχή. Οι ιαπωνικές και οι γαλλικές αρχές, αλλά και οι τουρκικές, διεμήνυσαν πως ουδεμία ιδέα είχαν πώς συνέβη όλο αυτό. Μάλιστα, η τουρκική ΜΝG Jet, η εταιρεία με της οποίας τα δύο μισθωμένα τζετ έφθασε στον Λίβανο ο Κάρλος Γκοσν, δήλωσε πως αυτό έγινε παράνομα. Ενας υπάλληλός της παραχάραξε τα έγγραφα, ώστε να μην αναφέρεται σε αυτά το όνομα του φυγάδα. Οι Αρχές συνέλαβαν επτά άτομα στην Τουρκία, που φέρεται να είναι αναμειγμένα. Τα τέσσερα είναι οι κυβερνήτες και συγκυβερνήτες των αεροπλάνων που εκτέλεσαν τα δρομολόγια Οσάκα – Κων/πολη και Κων/πολη – Βηρυτό.
Ο Κάρλος Γκοσν γεννήθηκε στη Βραζιλία, μεγάλωσε στον Λίβανο και έχει στενές σχέσεις και με τη Γαλλία και την Ιαπωνία, ενώ διατηρεί τρία διαβατήρια (όσες και οι υπηκοότητές του), ένα βραζιλιάνικο, ένα λιβανέζικο κι ένα γαλλικό. Τα τρία διαβατήρια, ωστόσο, τα είχαν στα χέρια τους οι Ιάπωνες δικηγόροι του, αλλά εκ των υστέρων αποκαλύφθηκε ότι ο Κάρλος Γκοσν είχε νομίμως κι ένα τέταρτο «εφεδρικό» γαλλικό διαβατήριο – και με αυτό, όπως φαίνεται με τα μέχρι τώρα γνωστά στοιχεία, έφθασε στον Λίβανο. Τον Νοέμβριο του 2018 ήταν η πρώτη φορά που συνελήφθη στο Τόκιο. Ο Γκοσν κατηγορείται, μεταξύ άλλων, για απόκρυψη εσόδων και πλουτισμό μέσω πληρωμών σε αντιπροσωπείες της Nissan στη Μ. Ανατολή. Μετά τη σύλληψη το Δ.Σ. της εταιρείας τον απέλυσε, ενώ λίγο καιρό αργότερα «καθαιρέθηκε» και από το Δ.Σ. της Renault, διότι διοικούσε αμφότερες τις εταιρείες της συμμαχίας. Η Nissan, επίσης, διεξήγαγε εσωτερική έρευνα σχετικά με τις αμοιβές του. Το συμπέρασμα ήταν ότι, ενόσω διατελούσε διευθύνων σύμβουλός της, είχε δηλώσει λιγότερα έσοδα στην εφορία της Ιαπωνίας και μετέφερε 5 εκατ. δολάρια από τα κεφάλαια της Nissan σε λογαριασμό ιδίων συμφερόντων. Ο Κάρλος Γκοσν δηλώνει αθώος. Οντας πλέον στη Βηρυτό, αρνείται ότι φυγοδικεί, επισημαίνοντας πως διέφυγε «από την πολιτική δίωξη και από ένα διεφθαρμένο και απάνθρωπο σύστημα απονομής δικαιοσύνης», όπως αυτό της Ιαπωνίας.
Ερχονται αποκαλύψεις για τον ρόλο στελεχών της Nissan-Renault
Οταν ανοίξει το στόμα του ο Κάρλος Γκοσν, πολλοί θα τρομάξουν. Oπως αναφέρει το ειδησεογραφικό πρακτορείο Bloomberg, από τα τέλη του 2018, οπότε συνελήφθη πρώτη φορά, οι δικηγόροι του χαρακτήριζαν όλες τις κατηγορίες εις βάρος του κίβδηλες, θεωρώντας τις αποτέλεσμα μιας ευρείας συνωμοσίας από τους εθνικιστές διευθυντές της Nissan, τις εισαγγελικές αρχές και την ίδια την ιαπωνική κυβέρνηση. Ο Γκοσν ισχυριζόταν πως στόχος όλων αυτών ήταν να του ρίξουν λάσπη και να τον εμποδίσουν να προχωρήσει την εμβάθυνση και περαιτέρω ενδυνάμωση της σύμπραξης των αυτοκινητοβιομηχανιών Renault και Νissan.
Κάτι τέτοιο όμως θα απειλούσε την αυτονομία της τελευταίας, εξ ου και αντιδρούσαν σθεναρά οι εκπρόσωποι του ιαπωνικού κατεστημένου. Τον Απρίλιο του 2019, ο Κάρλος Γκοσν συνελήφθη δεύτερη φορά, λίγο πριν δώσει μια αποκαλυπτική συνέντευξη Τύπου. Τότε οι δικηγόροι του δημοσιοποίησαν βίντεο όπου ο Γκοσν αναφερόταν σε στελέχη της Nissan, αλλά όχι ονομαστικά, και στο ότι τον προσέγγισαν για ίδια συμφέροντα, όντας έτοιμα να καταστρέψουν τη συμμαχία με τη Renault. Πιθανώς, λοιπόν, τώρα, εφόσον βρίσκεται ελεύθερος στον Λίβανο, να αποκαλύψει ονόματα ανθρώπων της Nissan και της Renault – «και αυτό μάλλον οι ίδιοι θα το θεωρούν επικίνδυνο», αναφέρει ο αναλυτής Κότζι Εντο της SBI Securities στο Τόκιο. Ενας από αυτούς που ανησυχούν, σύμφωνα με καλά πληροφορημένη πηγή, είναι ο νέος επικεφαλής της Nissan, Μακότο Ουτσίντα, ο οποίος ήδη έχει φλέγοντα θέματα να διαχειριστεί, όπως η σοβαρή μείωση κερδών, οι εσωτερικές διενέξεις, οι σχεδιαζόμενες 12.000 απολύσεις, η κλυδωνιζόμενη σχέση με τη Renault και η ανάγκη ανανέωσης των μοντέλων της εταιρείας. Ενας ακόμη μπορεί να είναι ο πρώην προστατευόμενος του Γκοσν και διάδοχός του, Χιρότο Σαϊκάουα. Μετά τη σύλληψη Γκοσν στράφηκε εναντίον του, επιρρίπτοντάς του ευθύνες για τα κακώς κείμενα στη Nissan, ενώ αργότερα εκδιώχθηκε λόγω ανάμειξής του σε οικονομικό σκάνδαλο.
Aξίζει να γυρίσουμε λίγο πίσω στον χρόνο. Ο Κάρλος Γκοσν, παιδί μεταναστών από τον Λίβανο, σπούδασε μηχανολογία σε κορυφαία γαλλικά πανεπιστήμια. Το 1996 ανέλαβε να εξυγιάνει τη ζημιογόνο Renault, κάνοντας περικοπές και απολύοντας 3.200 εργάτες. Το 1999, η Renault όχι μόνον είχε ανακάμψει, αλλά ανταποκρίθηκε στην έκκληση για βοήθεια της Nissan και αγόρασε μετοχές της αξίας 5 δισ. δολαρίων (σε αντιστοιχία ένα μερίδιο 43%, ενώ η Νissan κατέχει το 15% στη Renault). Ο Γκοσν ακολούθησε αμφιλεγόμενες τακτικές εξυγίανσης για την Ιαπωνία, αλλά η Nissan, ένα βήμα πριν από τη χρεοκοπία, δεν είχε άλλη επιλογή. Σε τρία χρόνια, δηλαδή σε χρόνο ρεκόρ, μειώθηκε το χρέος της. Το επόμενο βήμα του ήταν να αναλάβει τα ηνία και στη Nissan και στη Renault, εδραιώνοντας πλήρως τον κυρίαρχο ρόλο του.