Νίκος Δένδιας: Κάν’ το όπως ο Μπασινάς
Ακόμη και οι κυβερνητικοί το αναγνώριζαν. Η συγκυρία της επίσκεψης ήταν ατυχής. Εκ των υστέρων, διαβάζοντας τα ρεπορτάζ των αμερικανικών media για τον πυρετό που επικρατούσε στον Λευκό Οίκο την ημέρα της άφιξης του Μητσοτάκη, η οπτική γωνία αντιστρέφεται: Το ότι αυτή η επίσκεψη μπόρεσε τελικώς να πραγματοποιηθεί –καθώς έπεφταν βροχή τα μηνύματα των υπηρεσιών για τα ιρανικά αντίποινα στη δολοφονία Σουλεϊμανί– ήταν τύχη.
Ακόμη κι αν είχε γίνει σε ομαλές συνθήκες, η επίσκεψη δεν επρόκειτο να είναι κανονική. Η ελληνική αποστολή είχε προετοιμαστεί να κινηθεί σε πολλά επίπεδα – να μιλήσει με πολλές Αμερικές. Από τις συνομιλίες επιβεβαιώθηκε ότι είναι άλλη η αντίληψη του προέδρου και άλλη των επιτελών του. Το μήνυμα που είχε ετοιμαστεί για τα προεδρικά ώτα είχε ήδη παραληφθεί από τους επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας. Η ελληνική πλευρά δήλωνε ικανοποιημένη για το γεγονός ότι τουλάχιστον «ο πρόεδρος άκουσε» – ή έτσι φάνηκε.
Πρόκειται για αγωνίες που δεν συλλαμβάνονται από τις κάμερες – και δεν έπαιξαν κανένα ρόλο στην άμεση πρόσληψη της επίσκεψης στην Αθήνα. Η ελληνική διπλωματία, υπό την παρούσα ηγεσία της, δείχνει να αποφεύγει τις φαντεζί ενέργειες, που συνήθως προκαλούν περισσότερες επιπλοκές. Οπως το περιγράφει βαζελόφρων κυβερνητικός παράγοντας, ακολουθείται το υπόδειγμα Μπασινά. Ο αμυντικός μέσος του Παναθηναϊκού διέπρεπε αθορύβως, τρώγοντας πολλά χιλιόμετρα στο κέντρο. Ηταν αντιεμπορικός, αλλά αναντικατάστατος.
Αν επιχειρήσει κανείς έναν απολογισμό των σαράντα ημερών που έχουν μεσολαβήσει από τη σύναψη του μνημονίου Τουρκίας – Λιβύης, θα δει ότι έχουν ήδη δημιουργηθεί σοβαρά αντίβαρα. Δεν χρειάζεται να μετρήσει τις ώρες πτήσεις του Νίκου Δένδια. Αρκεί να ζυγίσει πώς έχουν στοιχιστεί η Γαλλία, το Ισραήλ, η Αίγυπτος και –με χλωμούς αστερίσκους που αφορούν την ενδολυβική διένεξη– η Ιταλία. Και η Αμερική;
Οι πανηγυρισμοί για την υπεσχημένη μεσολαβητική τους προσπάθεια αντήχησαν στην Αθήνα, σε δεύτερο χρόνο, κάπως υπερβολικοί. Οταν ο δίαυλος των διμερών διαπραγματεύσεων δεν λειτουργεί· όταν εμπλέκονται ισχυροί διαιτητές, δεν ελέγχεις πια τους όρους της διαπραγμάτευσης. Οι ΗΠΑ έχουν ανοιχτά μέτωπα με την ερντογανική Τουρκία. Σε αυτό το ήδη παραφορτωμένο τραπέζι δεν μπορεί κανείς να προδικάσει πώς θα παίξουν το χαρτί Ελλάδα. Το βέβαιο είναι ότι δεν θα πιέσουν μόνο τους Τούρκους. Αν η μεσιτεία τους καρποφορήσει, θα πιέσουν κι εμάς. Θα πιέσουν περισσότερο τον λιγότερο απαραίτητο εταίρο.
Ο εταίρος αυτός βγαίνει όχι μόνο από την κρίση που τον παρέλυε. Βγαίνει και από μια εξωτερική πολιτική που μπέρδευε τη διπλωματία με τη δημαγωγία. Και την αποτροπή με την αδράνεια.
Μέγκαν Μαρκλ: Χρυσόψαρα στη γυάλα
Τριακόσιες είκοσι έξι ημέρες. Μόνο τόσες κράτησε τον θρόνο ο Εδουάρδος ο Η΄, προτού τον αποκηρύξει για χάρη μιας διαζευγμένης Αμερικανίδας, της Γουόλις Σίμσον. Στο παλάτι έχουν συμβεί και χειρότερα.
Οι συγκρίσεις της Μέγκαν Μαρκλ με τη Σίμσον είχαν αρχίσει προτού ανακοινωθεί ότι ο Χάρι αποσύρεται από τα πριγκιπικά του καθήκοντα. Ιδού τι παθαίνει ο θεσμός όταν διασταυρώνεται με την ελαφρότητα των αμερικανικών ηθών.
Εκτός από τα δαιμόνια της θηλυκής αποπλάνησης, η ηθοποιός κόμιζε και κάτι που δεν μπορούσε ευθέως να της καταλογιστεί. Κάτι που όμως τη σφραγίζει σαν ξένη: το χρώμα του δέρματός της.
Τη σαπουνόπερα δραματοποιεί ο υποδόριος ρατσισμός, αλλά και η αξίωση του ζεύγους, διατυπωμένη κατηγορηματικά από τον ίδιο τον Χάρι, να ξεφύγουν από το «μάτι» που αποδείχτηκε μοιραίο για τη μητέρα του. Να δραπετεύσουν από την κανιβαλική «λατρεία» του κοινού και τη μιντιακή κρεούργηση που τη συντηρεί.
Στην εξωτική μοίρα των απρόθυμων πριγκίπων βρίσκει έτσι κανείς μια αναλογία με τα βάσανα των κοινών θνητών: Δεν είναι μόνο οι βασιλείς που έχουν χάσει την ιδιωτικότητά τους. Κάθε βίος είναι πλέον έκθετος. Κάθε βίος εκτυλίσσεται μέσα στη γυάλα του χρυσόψαρου – όπου γυάλα είναι η ψηφιακή σφαίρα και χρυσόψαρα εμείς.
Η διαφορά των γαλαζοαίματων, που είναι καταστατικά υποχρεωμένοι να ανήκουν σε όλους, με τους πολλούς είναι ότι οι πολλοί μεταμορφώνονται οικειοθελώς σε χρυσόψαρα. Εγκαθίστανται μόνοι τους στη γυάλα.
Ισως γι’ αυτό η αγωνία του ζεύγους για λίγη ιδιωτικότητα φαντάζει λογική και εξωφρενική, ταυτόχρονα. Τα μέσα διάλυσης της ιδιωτικότητας είναι πια τόσο δραστικά, που είναι λογικό να νιώθεις την ανάγκη να στασιάσεις εναντίον τους· αλλά και τόσο συνυφασμένα με τη σύγχρονη ζωή, που μοιάζει εξωφρενικό να πιστεύεις ότι μπορείς να τα αποφύγεις.
Η ιδιωτικότητα είναι, λένε, σχετικά πρόσφατη ανακάλυψη του πολιτισμού. Μέχρι τον 17ο αιώνα, κανείς δεν ήταν μόνος – είτε ήταν κύριος ανακτόρου και τον παρακολουθούσαν διαρκώς οι υπηρέτες του είτε ήταν παιδί χωρικού και κοιμόταν στο ίδιο δωμάτιο με όλη την οικογένεια (και τα ζώα).
Η καλπάζουσα παρακμή της ιδιωτικότητας δεν σημαίνει όμως επιστροφή στην αρχαϊκή κοινότητα, ούτε μετάβαση σε μια νέα συλλογικότητα. Ο χώρος είναι ένας, αλλά όχι ακριβώς κοινός. Είναι ακοινώνητος. Σαν να κοιμάσαι και να ξυπνάς με τα ζώα.
Θα μπορούσε έτσι κανείς να δει με συμπάθεια το διάβημα της Μέγκαν και του Χάρι. Είναι συμπαθητικό που θέλουν την ησυχία τους. Είναι σίγουρο ότι δεν θα τη βρουν.