To «Λακωνικό ημερολόγιο», που κυκλοφορεί εδώ και 23 χρόνια, έπεσε για πρώτη φορά στα χέρια μου πέρυσι, όταν αφιέρωσε την έκδοσή του στον Αγγελο Δεληβορριά. Ο σπουδαίος διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη είχε αναπτύξει, ως αρχαιολόγος, στενότατες σχέσεις με τη Λακωνία, ιδίως με το ιερό του Αμυκλαίου Απόλλωνα, κοντά στη Σπάρτη. Φυλλομετρώντας το, ανακάλυψα πως είναι γραμμένο με πολύ μεράκι και με θεματολογία που αναδεικνύει την ιδιαίτερη φυσιογνωμία της περιοχής. Η ιστορία της Λακωνίας, η οποία διαδραμάτισε καίριο ρόλο από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, παρουσιάζεται θραυσματικά. Πολλά μνημεία της είναι ξεχασμένα ή παραμελημένα.
Το «Λακωνικό ημερολόγιο», από τις εκδόσεις Ιδιομορφή, αναβιώνει μια παλαιότερη προσπάθεια, που είχε ξεκινήσει στις αρχές του 20ού αιώνα. Πρόκειται για το «Σπαρτιατικόν ημερολόγιο», που οραματίστηκε ο Αγις Θέρος. Δημοσιογράφος, ποιητής, κοινωνιολόγος και λαογράφος, ο κατά κόσμον Σπύρος Θεοδωρόπουλος είχε διαισθανθεί ήδη από τότε ότι η Λακωνία κινδυνεύει να χάσει την προφορική της παράδοση. Χάρη στις δικές του προσπάθειες έγιναν καταγραφές δημοτικών τραγουδιών από τον Ταΰγετο και τη Μάνη. Υπήρξε επίσης ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας.
Το ημερολόγιο περιέχει πλούσιο εικονογραφικό υλικό.
Το εφετινό ημερολόγιο, που κατέφτασε στο γραφείο μου πριν από λίγες ημέρες, εστιάζει στα σπουδαία κάστρα της Λακωνίας. Οι αναγνώστες περιηγούνται νοερά στα τείχη του Μυστρά, της Μονεμβασιάς, του Γερακιού, της Σελινούντας, των Βατίκων, της Ζαραφώνας, της Βελεμίνας, του Τηγανιού, του Πασσαβά, της Κελεφάς, του Αχιλλείου, της Ανω Πούλας, της Καστάνιας. Μέρη γοητευτικά, που αφηγούνται το παρελθόν με τον δικό τους μοναδικό τρόπο. Η έκδοση περιλαμβάνει πλούσιο εικονογραφικό υλικό και παλαιούς χάρτες περιηγητών. Στο δεύτερο μέρος του «Ημερολογίου» υπάρχουν δύο αξιόλογα κείμενα. Το ένα επικεντρώνεται στον μύθο και στη μορφή της Ωραίας Ελένης στην αρχαία ελληνική γραμματεία. Το άλλο είναι οι μύθοι και οι παραδόσεις των γενών στη Μάνη.
Τη Δευτέρα 20 Ιανουαρίου, στις 7 μ.μ., στο Επιγραφικό Μουσείο της οδού Τοσίτσα, θα γίνει η επίσημη παρουσίαση του πονήματος για το αθηναϊκό κοινό. Θα μιλήσουν η φιλόλογος Γιώτα Κουλουρίδου – Χατζηθεοχάρους, ο προϊστάμενος του Επιγραφικού Μουσείου, Αθανάσιος Θέμος, ο Δημήτρης Καστάνης, που είναι πρόεδρος του Συνδέσμου των εν Αττική Λακεδαιμονίων, και ο ιατρός και ερευνητής Αντώνης Τάντουλος. Θα προβληθεί, επίσης, το ντοκιμαντέρ του Αντριαν Γκούντερ «Ο βράχος της Μονεμβασίας» (1960).