Η κατάρτιση νέου δεκαετούς σχεδίου ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας ανατέθηκε σε επιφανείς επιστήμονες και ήταν αναγκαία και επιβεβλημένη κίνηση. Πολύ περισσότερο, μάλιστα, όταν η ομάδα που θα εισηγηθεί τον τρόπο ανάπτυξης της χώρας την περίοδο αυτή με επικεφαλής τον μειλίχιο νομπελίστα κ. Χρ. Πισσαρίδη, αποτελείται από ονόματα που συγκεντρώνουν τον σεβασμό της διεθνούς ακαδημαϊκής κοινότητας.
Αυτή, όμως, είναι η μία πλευρά της ιστορίας, η ευεξήγητη. Υπάρχει και η πολύπλοκη που αφορά την πράξη. Η είδηση δημοσιεύθηκε πανηγυρικά προχθές και δεν είναι μοναδική, ούτε αποτελεί εξαίρεση: «Εργα αποκατάστασης των ζημιών, που προκλήθηκαν στο οδικό δίκτυο του Δήμου Σιθωνίας από τις πλημμύρες του 2017, πρόκειται να γίνουν το επόμενο χρονικό διάστημα. Ο αντιπεριφερειάρχης Χαλκιδικής, με αφορμή την υπογραφή της σύμβασης του έργου, ύψους 1,7 εκατ. ευρώ, επισήμανε ότι τα έργα αφορούν την αποκατάσταση κατεστραμμένων τμημάτων του οδικού δικτύου, σε διαγραμμίσεις και σε αποκατάσταση των τεχνικών των δρόμων, ώστε να είναι ασφαλής η κυκλοφορία των οχημάτων.Παράλληλα, αναμένεται να αποκατασταθεί η παροχετευτικότητα του δικτύου. “Αυτό είναι το πρώτο από μία σειρά έργων, των οποίων η χρηματοδότηση εγκρίθηκε και έχουν αρχίσει οι διαδικασίες συμβασιοποίησής τους για την αποκατάσταση και θωράκιση της Χαλκιδικής από ανάλογα συμβάντα” επισήμανε χαρακτηριστικά».
Οι πλημμύρες που κατέστρεψαν τον δρόμο έγιναν πριν από τρία χρόνια και τώρα πανηγυρίζουμε ότι θα γίνουν «το επόμενο διάστημα» γενικώς. Προφανώς ούτε τώρα είμαστε βέβαιοι πότε επιτέλους θα γίνουν. Παράλληλα με το έργο μαθαίνουμε ότι θα αποκατασταθεί η «παροχετευτικότητα», δηλαδή η αλλαγή κατεύθυνσης των υδάτων ώστε να «θωρακιστεί» η Χαλκιδική κατά τις δηλώσεις του αρμοδίου.
Στην πραγματικότητα, πρόκειται για έργο που έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί τουλάχιστον δύο χρόνια νωρίτερα και χωρίς να ανακοινώνεται η αυτονόητη πρόνοια να κατευθύνονται σωστά τα νερά όταν βρέχει.
Το παράδειγμα είναι χαρακτηριστικό αλλά προφανώς δεν πρόκειται για την ανάπτυξη που περιμένουμε. Αυτή που συνεπάγεται υψηλό και διατηρήσιμο ρυθμό ανάπτυξης για μια πενταετή τουλάχιστον περίοδο και η οποία απαιτεί πόρους που το Δημόσιο δεν μπορεί να εξασφαλίσει χωρίς περικοπές από καταναλωτικές δαπάνες ή αύξηση εσόδων. Αλλά και ο εγχώριος ιδιωτικός τομέας δεν φαίνεται να διαθέτει ανάλογους πόρους. Συνήθως οι εκπρόσωποί του ζητούν «πολιτικές με ισχυρότερο αναπτυξιακό αποτύπωμα», «αλλαγές στη φορολογία». Χρήσιμα όλα αυτά αλλά η ανακοίνωση ως κατόρθωμα ενός αυτονόητου έργου που έπρεπε να γίνει πολύ νωρίτερα, δεν εκφράζει μόνον την παθογένεια του δημόσιου τομέα. Είναι η προσφυγή στην εύκολη λύση, η επιλογή όσων βολεύουν, η αναβάθμιση στην κατηγορία «έργο ζωής» αυτονόητων ρυθμίσεων. Γι’ αυτό ενώ η χρονιά ξεκίνησε με αισιοδοξία και υψηλές προσδοκίες, όλο και περισσότεροι συνειδητοποιούν ότι η επιθυμητή πρόοδος έρχεται αργά και σε μικρές δόσεις. Είναι κουρασμένη!
Αυτό που σταδιακά και αθόρυβα άλλαξε, χωρίς ίσως να το έχουμε συνειδητοποιήσει είναι ότι πολλά που έγιναν στο παρελθόν, δεν «δουλεύουν» πλέον. Πολλοί οργανισμοί τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού βρίσκονται στην «άβολη» θέση να διαπιστώνουν ότι δεν λειτουργούν όλα όσα ήξεραν (και είχαν κάνει στο παρελθόν) πολλές φορές.
Αυτή είναι η ενδιαφέρουσα πτυχή της συγκυρίας. Ολοι γνωρίζουν ότι πρέπει να επιταχυνθεί η ανάπτυξη, αλλά στρέφονται σε εργαλεία και μέσα του παρελθόντος που δεν είναι χρήσιμα. Ακολουθούν δρόμους που γνώριζαν αλλά δεν οδηγούν πια πουθενά, όπως ίσως ο δρόμος της Χαλκιδικής. Η ανομολόγητη αλήθεια είναι ότι δεν είναι ξεπερασμένα τα εργαλεία αλλά αυτοί που τα χρησιμοποιούν.