Είναι αρκετά όσα δεν γνωρίζουμε ακόμα για τον νέο κοροναϊό, τον 2019-nCoV, μια και η επιδημία βρίσκεται σε εξέλιξη. Ομως είναι αρκετά και όσα ξέρουμε για την ευρύτερη «οικογένεια» στην οποία ανήκει. Το οικοδόμημα, δηλαδή, της επιστημονικής γνώσης γι’ αυτόν χτίζεται μέρα με τη μέρα, καθώς συγκεντρώνουμε συνεχώς καινούργια δεδομένα και, ταυτόχρονα, βασιζόμαστε στην πολύτιμη εμπειρία μας από άλλους «συγγενείς» ιούς. Για παράδειγμα, το σύστημα επιτήρησης που δημιουργήθηκε στην Κίνα μετά την επιδημία του SARS ήταν εκείνο που βοήθησε στην έγκαιρη ανίχνευση της νέας επιδημίας.
Το 2002 ο SARS-CoV εξαπλώθηκε σε 27 χώρες, μολύνοντας σχεδόν 8.000 ανθρώπους και σκοτώνοντας περισσότερους από 770. H μεταδοτικότητα του MERS-CoV από άνθρωπο σε άνθρωπο, το 2012, ήταν μικρότερη, αλλά η θνητότητά του μεγαλύτερη: από τους 2.500 που νόσησαν, κατέληξε ένα ποσοστό περίπου 35%. Ο νέος κοροναϊός μεταδίδεται με πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα αλλά η θνητότητά του είναι σαφώς χαμηλότερη: δεν ξεπερνάει το 4%. Στην πραγματικότητα, ίσως είναι πολύ πιο χαμηλή, αφού πολλοί ασθενείς με ήπια συμπτώματα ενδεχομένως δεν απευθύνθηκαν στις υγειονομικές αρχές και συνεπώς δεν έχουν καταμετρηθεί.
Σύμφωνα με υπολογισμούς του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ο μέσος αριθμός νέων λοιμώξεων ανά μολυσμένο άτομο είναι 1,4 – 2,5 ασθενείς. Σημειωτέον ότι στην εποχική γρίπη κάθε ασθενής κολλάει κατά μέσον όρο 1,3 άλλα άτομα. Η κρίσιμη διαφορά είναι βέβαια ότι σε αντίθεση με τη γρίπη, για τον 2019-nCoV δεν υπάρχει εμβόλιο κι αυτό σημαίνει ότι είναι πιο δύσκολο για τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού –ηλικιωμένους ή άτομα με χρόνια νοσήματα– να προστατευθούν. Αντιστοίχως, δεν υπάρχει ανοσία για τον πληθυσμό σε παγκόσμιο επίπεδο κι αυτό επιταχύνει την εξάπλωσή του.
Προτεραιότητα αυτή τη στιγμή αποτελεί η αναχαίτιση ή έστω η επιβράδυνση της εξάπλωσης του ιού, ώστε να προλάβουν τα εθνικά συστήματα υγείας να προετοιμαστούν επαρκώς, να ανταποκριθούν αποτελεσματικά και να μην καταρρεύσουν υπό το βάρος μιας ενδεχόμενης πανδημίας. Αυτή είναι η μεγάλη πρόκληση.
Στον παγκοσμιοποιημένο κόσμο μας η εξάπλωση νέων ή «αναδυόμενων» ιών είναι αναπόφευκτη. Ας αξιοποιήσουμε, όμως, και τη δύναμη που μας προσφέρει η παγκοσμιοποιημένη γνώση και ας μην παραδινόμαστε στον πανικό.
* Καθηγητής Μικροβιολογίας, διευθυντής Εργαστηρίου Μικροβιο-λογίας της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ.