Επέμβαση και όχι φάρμακα συνιστά η Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία για την αντιμετώπιση των ρυθμικών υπερκοιλιακών ταχυκαρδιών, που αποτελούν τη δεύτερη πιο συχνή κατηγορία καρδιακών αρρυθμιών μετά την κολπική μαρμαρυγή. Με επικεφαλής Ελληνα καρδιολόγο, η Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία συνέταξε νέες οδηγίες για την αντιμετώπιση αυτής της μορφής «βραχυκυκλώματος» του ηλεκτρικού συστήματος της καρδιάς, που υπολογίζεται ότι ταλαιπωρεί το 0,25% του ευρωπαϊκού πληθυσμού. Σύμφωνα με τις νέες οδηγίες, η χορήγηση των αντιαρρυθμικών φαρμάκων στην πλειονότητα αυτών των περιπτώσεων δεν είναι αποτελεσματική, ενδέχεται μάλιστα να προκαλεί, αντί να προλαμβάνει, επεισόδια ταχυκαρδίας.
Οπως ανέφερε στην «Κ» ο καρδιολόγος, επικεφαλής της ομάδας εργασίας της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας για τη σύνταξη των νέων οδηγιών, διευθυντής της Γ΄ Καρδιολογικής Κλινικής στο νοσοκομείο «Υγεία», Δημοσθένης Κατρίτσης, οι ρυθμικές υπερκοιλιακές ταχυκαρδίες είναι οι πιο συχνές αρρυθμίες, μετά την κολπική μαρμαρυγή. Σε ποσοστό μεγαλύτερο του 60%, οι ρυθμικές υπερκοιλιακές ταχυκαρδίες είναι συγγενείς (εκ γενετής) και εμφανίζονται σε νέους ανθρώπους περίπου στην ηλικία της εφηβείας αλλά και σε προχωρημένες ηλικίες, ενώ στις υπόλοιπες περιπτώσεις συνδέονται με βαλβιδοπάθειες, υπέρταση, στεφανιαία νόσο και γήρανση του μυοκαρδίου.
Η πάθηση συνήθως σχετίζεται με την ύπαρξη μιας αρρυθμιογόνου εστίας ή μιας επιπλέον ηλεκτρικής ίνας στο μυοκάρδιο, η οποία επιτρέπει συνεχή κυκλική κίνηση του ηλεκτρικού ερεθίσματος (βραχυκύκλωμα της καρδιάς). Κατά την κρίση ταχυκαρδίας, ο πάσχων αισθάνεται έντονο αίσθημα παλμών (130-150 σφύξεις το λεπτό, που μπορεί να φθάσουν και τις 200), διάρκειας από λίγα λεπτά έως και ώρες. Η συχνότητα εμφάνισης των κρίσεων κυμαίνεται από μία ή δύο φορές τον χρόνο έως και τρεις φορές την εβδομάδα.
Επιπτώσεις
Η πάθηση συνήθως δεν είναι επικίνδυνη για τη ζωή του ατόμου, ωστόσο μπορεί να προκαλέσει ατυχήματα, με δεδομένο ότι ο πάσχων αισθάνεται ζαλάδα και μπορεί να λιποθυμήσει κατά τη διάρκεια της κρίσης. Σε ορισμένες, ωστόσο, περιπτώσεις κάποιες από αυτές τις ταχυκαρδίες εκφυλίζονται σε κολπική μαρμαρυγή, η οποία μπορεί να προδιαθέτει για εγκεφαλικά επεισόδια, και γι’ αυτό απαιτείται η σωστή διάγνωση, με τη λήψη ιστορικού από τον ασθενή και ηλεκτροφυσιολογική μελέτη.
«Δυστυχώς, στην Ελλάδα συνεχίζουν πολλοί γιατροί να αντιμετωπίζουν αυτές τις αρρυθμίες με φάρμακα», σημειώνει ο κ. Κατρίτσης, «ωστόσο αυτά είναι αποτελεσματικά σε λιγότερο από το 50% των επιπτώσεων και, επιπλέον, σχεδόν όλα μπορούν να προκαλέσουν σε αυτούς τους ασθενείς θανατηφόρες αρρυθμίες». Σύμφωνα με τις νέες κατευθυντήριες οδηγίες, οι οποίες παρουσιάστηκαν στο τελευταίο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας, στο Παρίσι, όλες αυτές οι αρρυθμίες πρέπει να αντιμετωπίζονται με επέμβαση και συγκεκριμένα με ablation (θερμοκαυτηρίαση της περιοχής που προκαλεί την αρρυθμία). Το ποσοστό επιτυχίας της μεθόδου είναι υψηλό και φθάνει μέχρι και 99%.
«Εάν η συγκεκριμένη επέμβαση δεν μπορεί να γίνει, τότε ο πάσχων καλύτερα να μη λαμβάνει φάρμακα ή να λαμβάνει μόνο ασφαλή φάρμακα, όπως οι β-αναστολείς ή οι αναστολείς του ασβεστίου, η αποτελεσματικότητα των οποίων, ωστόσο, κυμαίνεται στο 50%», επισημαίνει ο κ. Κατρίτσης και προσθέτει: «Τα περισσότερα φάρμακα είναι δυνητικώς προαρρυθμιακά, που σημαίνει ότι μπορεί να προκαλέσουν άλλου είδους, πλέον επικίνδυνες ταχυκαρδίες».
Αλλη τακτική αντιμετώπισης μιας κρίσης είναι η εφαρμογή της μανούβρας valsala για τη μείωση του καρδιακού ρυθμού, η οποία γίνεται με προσπάθεια βίαιης εκπνοής, ενώ είναι κλειστά η γλωττίδα, η μύτη και το στόμα. Ο χειρισμός αυτός προκαλεί αυξημένη ενδοθωρακική πίεση, μείωση της καρδιακής συχνότητας, μείωση της φλεβικής επαναφοράς αίματος και αυξημένη φλεβική πίεση, και μπορεί να επιβοηθήσει τη μετατροπή μιας υπερκοιλιακής ταχυκαρδίας σε φλεβοκομβικό ρυθμό.