Μια φίλη μάς εκμυστηρεύθηκε πρόσφατα το εξής απίστευτο: από τότε που ο σύντροφός της τής έκανε πρόταση γάμου και άρα η ίδια φοράει δαχτυλίδι αρραβώνων, το κλίμα στη δουλειά της, μια δημόσια υπηρεσία, άλλαξε. «Αρχισαν να μου μιλούν συνάδελφοι που ποτέ δεν μου μιλούσαν. Λες και ανέβηκα… κλίμακα», μας έλεγε. «Είναι δυνατόν; Στις μέρες μας;» αναρωτιόμασταν. Κάτι αντίστοιχο βέβαια είχε συμβεί και όταν μια άλλη φίλη έμεινε έγκυος. «Ενιωθα ότι στη δουλειά με είχαν “ξεγράψει”, γιατί δεν ήμουν παντρεμένη, και όσο περνούσαν τα χρόνια δεν πίστευαν ότι θα κάνω παιδί. Οταν έμεινα έγκυος όμως, άλλαξαν στάση. Ημουν πια μία από αυτούς», θυμάται σήμερα.
Μήπως το Διαφάνι και οι «Αγριες μέλισσες» δεν πέφτουν τελικά μακριά από εδώ; Δεν είναι απλώς τα χούγια των μικρών, συντηρητικών κοινωνιών, που τα βλέπουμε να επιμένουν πάνω από μισό αιώνα μετά (η σειρά διαδραματίζεται το 1958 σε χωριό του Θεσσαλικού Κάμπου). Είναι και η θέση της γυναίκας στην οικογένεια και στην κοινωνία, που παραμένει ακανθώδες ζητούμενο. Το 2020, οι γυναίκες διαπρέπουν στην αγορά εργασίας αλλά χωράει πολλή κουβέντα κατά πόσον αυτό συμβαίνει με ισότιμους όρους, ενώ η φροντίδα του σπιτιού, το «νοικοκυριό», παραμένει συμβατική μας υποχρέωση. Αν κάτι έδειξε το #metoo, δε, είναι ότι η έμφυλη βία καλά κρατεί.
Ισως είναι κι αυτός ένας λόγος που αγαπήθηκαν οι «Μέλισσες». Εκτός του ότι η σειρά τοποθετεί στο κέντρο των εξελίξεων μια δυνατή, χειραφετημένη γυναίκα, «σπέρνει» και μια σειρά ενδυναμωμένους γυναικείους χαρακτήρες σε όλο το Διαφάνι. Από την ιδιοκτήτρια του καφενείου και τη μοδίστρα μέχρι τη βασική αντίπαλο της πρωταγωνίστριας, μια κακιά μεν, αλλά δυναμική γυναίκα, οι γυναίκες στη Θεσσαλία της δεκαετίας του ’50 εμφανίζονται οικονομικά ανεξάρτητες, επικριτικές απέναντι σε παραδόσεις όπως το προξενιό, ενώ υφίστανται ένα σωρό καταπιέσεις, εξευτελισμούς και επιθέσεις (Νικήτας Φεσσάς, «Π» Art, 17/10/19).
Οπως έχει πει και ο σκηνοθέτης Λευτέρης Χαρίτος, «αν προσέξεις καλύτερα τους χαρακτήρες, η ράφτρα έχει τον δικό της ρόλο, το καφενείο το κρατάει η Παπαθωμά, οι γυναίκες είναι μπροστά χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι άντρες είναι πίσω» (Popaganda 4/10/19). Εξηγώντας αυτή την επιλογή, είπε ότι δεν είχε σκοπό να κάνει ντοκιμαντέρ για την εποχή. «Δηλαδή το #metoo δεν υπήρχε το 1958 και δεν θα το βλέπαμε σε καμία σειρά. Σήμερα, είναι ζήτημα το ποια είναι η θέση της γυναίκας στην κοινωνία». Και αν φοράει δαχτυλίδι.