Από χθες, ένας ακόμη από τους εκλεκτούς της νεοελληνικής εικαστικής σκηνής θα μας λείψει. Ο Δημοσθένης Κοκκινίδης, ο καλλιτέχνης, ο δάσκαλος της ΑΣΚΤ που ακόμη έτσι τον προσφωνούσαν οι μαθητές του και πρύτανης επί μία τετραετία, αλλά και ο διανοούμενος που ασχολήθηκε θεωρητικά με τη ζωγραφική, «έφυγε» από τη ζωή σε ηλικία 91 ετών, έπειτα από αιφνίδια επιδείνωση της υγείας του.
«Εχω υποστηρίξει και παλιότερα ότι η Ελλάδα είναι η χώρα των ποιητών. Ενας τέτοιος όμως ορισμός νομίζω πως θα μπορούσε, θα έπρεπε μάλλον, να ισχύει και για τους ζωγράφους, σε πολλούς από τους οποίους άλλωστε είναι προφανές το ποιητικό ιδίωμα της εικαστικής γραφής. Με το ιδίωμα αυτό πιστεύω ότι εκφράζεται και ο Μίμης Κοκκινίδης, κρίνοντας τόσο από το σχεδιαστικό υπέδαφος, όσο και από τις χρωματικές εξάρσεις της ζωγραφικής του». Ετσι προλόγιζε ο αείμνηστος Αγγελος Δεληβορριάς τον κατάλογο της έκθεσης «Δημοσθένης Κοκκινίδης. Λησμονημένα ρολά ζωγραφικής 1952 – 1974», που παρουσιάστηκε στο Μουσείο Μπενάκη το 2015.
Ο Δημοσθένης Κοκκινίδης καθισμένος στο ατελιέ του. Μπροστά του σχέδια, ζωγραφιές, πινέλα και στο βάθος κρεμασμένο το έργο που έφτιαξε το 2019, για τα 100 χρόνια της «Κ».
Και με τα ίδια θερμά λόγια μιλούσε όχι μόνον για τη τέχνη αλλά και για την προσωπικότητά του, για την ποιητική με την οποία αποτύπωνε τον κοινωνικό περίγυρο, αναδεικνύοντας «τις ταπεινές όψεις μιας βιωμένης καθημερινότητας, […] σκύβοντας πάνω στις πιο σκοτεινές της πλευρές». Αυτή η καθημερινότητα των απλών ανθρώπων αλλά και οι πρόσφατες ιστορικές εμπειρίες του τόπου καθόρισαν τη θεματική του έργου του από τα πρώτα του βήματα. Στα περίπου πενήντα χρόνια της δυναμικής του παρουσίας στα εικαστικά πράγματα της Ελλάδας δεν έπαψε ποτέ να προβληματίζεται για όσα συνέβαιναν γύρω του, ένας ιδεολόγος της «παλιάς σχολής», ένας πολιτικοποιημένος καλλιτέχνης που δεν δίστασε σε καιρούς κρίσης να δηλώσει εμπράκτως, με τη δουλειά του, την αντίθεσή του.
«Γεννήθηκα στον Πειραιά και μεγάλωσα δίπλα στη θάλασσα ώς τα δέκα μου χρόνια. Θυμάμαι τις παραλίες του και τα λαμπερά νερά του όπως είναι σήμερα τα νερά των Κυκλάδων», έλεγε ο ίδιος σε ένα παλιότερο κείμενό του που συνόδευε την έκθεση «Κυκλάδες» (εικαστικός Κύκλος Sianti, 2004). Παιδί μιας προσφυγικής οικογένειας, αγάπησε πολύ το λιμάνι, τις λαϊκές γειτονιές του, και το φως που έρχεται από τη θάλασσα. Αυτά τα θέματα γέμισαν τους πίνακές του από τη δεκαετία του ’60, αφού πρώτα φοίτησε για δύο χρόνια στην Ανωτάτη Εμπορική Σχολή αλλά την εγκατέλειψε για χάρη της ΑΣΚΤ όπου φοίτησε με καθηγητές τον Γιάννη Μόραλη –κατοπινό στενό του φίλο– και τον Σπύρο Παπαλουκά. Αργότερα στη γοητεία που ασκούσε στην τέχνη του το λιμάνι, προστέθηκε η μεταφυσική ηρεμία του αιγαιοπελαγίτικου τοπίου, που το γνώρισε και το αγάπησε μαζί με τη σύντροφο της ζωής του, ζωγράφο επίσης, Πέπη Σβορώνου.
Φωτογραφία από το εργαστήριό του στην Παιανία.
Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας τον απασχόλησε η έννοια των ταυτοτήτων, της βίας και του πολέμου. Από τη δεκαετία του ’80 στράφηκε σε μια περισσότερο προσωπική θεματολογία πάντα κοντά στον άνθρωπο και στις σχέσεις του. Το ζευγάρι, έλεγε, είναι το πιο ιερό πράγμα στον κόσμο. Καθοριστική για την καλλιτεχνική πορεία του υπήρξε η θητεία του στις εφαρμοσμένες τέχνες –το σχέδιο σε ύφασμα– και η εμπειρία του ως υπεύθυνου του καλλιτεχνικού τμήματος του Οργανισμού Ελληνικής Χειροτεχνίας.
«Ζωγραφίζω για να αντιμετωπίσω το αναμενόμενο, το βέβαιον, δηλαδή το τέλος», είχε πει σε μια παλιότερη συνέντευξή του στην «Κ». Τον αποχαιρετάμε με συγκίνηση.