«Ας βοηθήσουμε τους “αιχμαλώτους” του ενός συγγράμματος να σπάσουν τα δεσμά τους», λέει γελώντας στην «Κ» ο κ. Στέφανος Τραχανάς, φυσικός και επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Κρήτης. Μιλάει προφανώς για τους φοιτητές των ελληνικών πανεπιστημίων, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι αναγκασμένοι να ακολουθούν ένα ξεπερασμένο σύστημα διδασκαλίας και μάθησης. Ο κ. Τραχανάς είναι η «ψυχή» του Κέντρου Ανοικτών Διαδικτυακών Μαθημάτων – Mathesis, που προσφέρει διαδικτυακά μαθήματα στο κοινό. Επειτα από πέντε χρόνια λειτουργίας του Mathesis, η εντυπωσιακή επιτυχία του επιβεβαιώνει τη σημαντική δυναμική του και αποδεικνύει ότι ο τρόπος αυτός διδασκαλίας, εξέτασης και σχέσης του φοιτητή με τον καθηγητή αποτελεί ένα στοιχείο της λειτουργίας των πανεπιστημίων μελλοντικά. Βεβαίως, τα ελληνικά πανεπιστήμια στην πλειονότητά τους παραμένουν εγκλωβισμένα στους συμβατικούς τρόπους διδασκαλίας, ενώ τα διαδικτυακά μαθήματα που έχουν οργανώσει δεν βρίσκουν μεγάλη ανταπόκριση.
Ειδικότερα, το Κέντρο Ανοικτών Διαδικτυακών Μαθημάτων – Mathesis των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας προσφέρει διαδικτυακά μαθήματα (MOOCs) στο πλατύ κοινό. Και η απήχησή του είναι μεγάλη. Από τον Νοέμβριο του 2015 έχει προσφέρει συνολικά 36 μαθήματα, στα οποία έχουν εγγραφεί περίπου 66.000 φοιτητές. Οι επιτυχείς ολοκληρώσεις των μαθημάτων είναι 42.000 και 12.500 φοιτητές ολοκλήρωσαν επιτυχώς τουλάχιστον ένα μάθημα. Ετσι, εκτιμάται ότι κατά μέσον όρο ένας επιτυχών φοιτητής έχει τελειώσει τρία μαθήματα.
Το 19% των εγγραφέντων φοιτητών ολοκλήρωσε επιτυχώς τουλάχιστον ένα μάθημα –το αντίστοιχο ποσοστό στις ΗΠΑ, όπου αναπτύχθηκε πρώτα ο τομέας των διαδικτυακών μαθημάτων, είναι 4%– και οι επιτυχείς ολοκληρώσεις μαθημάτων ως ποσοστό του αριθμού των εγγραφέντων είναι 64% (9% το αντίστοιχο ποσοστό στις ΗΠΑ). Τα μαθήματα του Mathesis αξιοποιούνται και από ανέργους που θέλουν να βελτιώσουν τις γνώσεις τους. Ενδεικτικά, μέσα σε αυτή την πενταετία χορηγήθηκαν 2.300 βεβαιώσεις παρακολούθησης μαθημάτων σε εγγεγραμμένους του ΟΑΕΔ.
Το Mathesis είναι αυτόνομο και αυτοχρηματοδοτούμενο τμήμα των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης, έχει δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), ενώ στηρίζεται σε εθελοντική εργασία και δωρεές φυσικών προσώπων. «Πέρα από το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, τη χρονιά που πέρασε ανταποκρίθηκαν στις προτάσεις μας για πρόσθετη δωρητική στήριξη –με τη μορφή της “υιοθεσίας” ενός μαθήματος– και άλλα ιδρύματα και φυσικά πρόσωπα. Στην πρώτη κατηγορία είναι το Ιδρυμα Μποδοσάκη και το Κληροδότημα της Παγκρητίου Ενώσεως Αμερικής και στη δεύτερη, πρόσωπα όπως ο κ. Γιώργος Αγουρίδης, μέλος του Δ.Σ. του ΙΣΝ, ο κ. Χαράλαμπος Μητσούλης, μηχανικός τηλεπικοινωνιών και η κ. Αθηνά Φωτιάδου-Μητσούλη», λέει το Κέντρο.
Πάντως, από την πλευρά του, το ελληνικό κράτος δεν έστερξε ούτε καν για να απαλλάξει το Mathesis από τον ΦΠΑ 24% πάνω στο σχεδόν συμβολικό ποσό των 20 ευρώ που ζητείται στα περισσότερα μαθήματα από τους φοιτητές για την απόκτηση των βεβαιώσεων επιτυχούς παρακολούθησης. Οπως λέει ο κ. Τραχανάς, «είναι ένας οργανισμός που ζει χάρις στην αγάπη των ανθρώπων του για αυτόν και την υποστήριξη της κοινωνίας των πολιτών, προς την οποία απευθύνεται το έργο του».