Φοιτητής με μέσον όρο… 4 θα σπουδάσει σε τμήμα ΑΕΙ στο οποίο η βάση είναι 18! Το άνοιγμα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης επί υπουργίας Κώστα Γαβρόγλου οδήγησε σε τσουνάμι μετεγγραφών από τα περιφερειακά, το οποίο σαφώς επηρεάζει αρνητικά το ακαδημαϊκό έργο των κεντρικών. Και αυτό τόσο επειδή αυξήθηκε ο αριθμός των μετεγγραφόμενων φοιτητών, αλλά και επειδή στα τμήματα υποδοχής θα δημιουργηθούν φοιτητές πολλών ταχυτήτων. Εκείνοι που εισήχθησαν με 17-18 και εκείνοι με 4, 5, 6.
Παράλληλα, υπήρξαν τμήματα στα οποία οι φοιτητές σχεδόν διπλασιάστηκαν λόγω των μετεγγραφών. Το υπουργείο Παιδείας αναμένεται να φέρει νόμο, θέτοντας και ακαδημαϊκά κριτήρια στις μετεγγραφές.
Ειδικότερα, για το τρέχον ακαδημαϊκό έτος 2019-2020 υποβλήθηκαν συνολικά 14.636 αιτήσεις και πήραν μετεγγραφή 10.030 φοιτητές, χωρίς να υπολογίζονται οι ειδικές κατηγορίες (πάσχοντες, αδελφοί πασχόντων, κατ’ εξαίρεσιν). Ενδεικτικά, το 2018 υποβλήθηκαν συνολικά 12.056 αρχικές αιτήσεις και πήραν μετεγγραφή συνολικά 8.982 φοιτητές, το 2017 υποβλήθηκαν 14.038 αρχικές αιτήσεις μετεγγραφής, εκ των οποίων έγιναν συνολικά δεκτές 7.574, και το 2016 οι αντίστοιχοι αριθμοί ήταν 12.318 και 7.258.
Φέτος το πρόβλημα είναι οξύτερο, διότι δημιουργήθηκαν νέα τμήματα στην περιφέρεια και «πανεπιστημιοποιήθηκαν» τα ΤΕΙ. Σε σύνολο 459 τμημάτων, τα 133 είναι νέα –105 αποτελούν μετεξέλιξη τμημάτων ΤΕΙ και 28 είναι εντελώς καινούργια– και τα περισσότερα έχουν έδρα στην περιφέρεια. Το πρόβλημα επιβαρύνθηκε καθώς και ο αριθμός των εισακτέων αυξήθηκε το τρέχον ακαδημαϊκό: συνολικά εισήχθησαν 3.186 περισσότεροι από πέρυσι (80.696 από 77.510 πέρυσι).
Ετσι, σύμφωνα με τα στοιχεία των ΑΕΙ:
• Φέτος πήραν μετεγγραφή για το Πανεπιστήμιο Αθηνών 1.600 φοιτητές, περίπου 100 περισσότεροι σε σύγκριση με πέρυσι, χωρίς να υπολογίζονται οι 740 φοιτητές που θα φοιτήσουν στο ΕΚΠΑ ανήκοντας σε ειδικές κατηγορίες υποψηφίων. Αρχικά στο ίδρυμα εισήχθησαν 7.836 φοιτητές.
• Στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών ο αριθμός των μετεγγραφών φέτος διπλασιάστηκε συγκριτικά με πέρυσι. Το ίδρυμα δέχθηκε φέτος από μετεγγραφές 409 φοιτητές ενώ πέρυσι 200. Συνολικά, ο αριθμός των φοιτητών του λόγω μετεγγραφών αυξήθηκε κατά 25%, χωρίς να υπολογίζονται οι ειδικές κατηγορίες εισακτέων.
• Το ΕΜΠ πήρε από μετεγγραφές επιπλέον 419 φοιτητές, εκ των οποίων οι περισσότεροι –236– ήταν αδέλφια άλλου φοιτητή και οι 127 ήταν με βάση τα μοριοδοτούμενα κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια. Συνολικά, ο αριθμός των φοιτητών του εμβληματικού πολυτεχνείου της χώρας αυξήθηκε λόγω μετεγγραφών κατά 33%, αφού ο αριθμός των θέσεων ήταν 1.256.
• Στο μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της χώρας –το Αριστοτέλειο της Θεσσαλονίκης– οι μετεγγραφές ήταν 1.870 ενώ πέρυσι 1.680. Από τις ειδικές κατηγορίες εισακτέων (ασθενείς, αθλητές, αλλοδαποί, ομογενείς κ.ά.) θα προστεθούν άλλοι 740 φοιτητές στον συνολικό αριθμό εισακτέων του ιδρύματος, που ορίστηκε αρχικά από το υπ. Παιδείας σε 6.554.
Από την άλλη, πολλοί μετεγγραφέντες σε ένα κεντρικό τμήμα έχουν πολύ χαμηλό βαθμό πρόσβασης – μόρια σε σύγκριση με τους φοιτητές που εισήχθησαν με βάση την επίδοσή τους στις πανελλαδικές εξετάσεις.
Χαρακτηριστικά, στο τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας του ΟΠΑ είχε βάση εισαγωγής 17.959 μόρια και, σύμφωνα με τα στοιχεία του, από μετεγγραφή δέχθηκε φοιτητές με μόρια εισαγωγής κάτω από 4.500!
Στο ΟΠΑ με 4.500 μόρια
Το τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας (ΔΕΤ) του ΟΠΑ έως πέρυσι ήταν τμήμα… ανάδελφο, καθώς δεν υπήρχε αντίστοιχό του και άρα δεν μπορούσε να δεχθεί φοιτητές από μετεγγραφή. Ωστόσο, με την απόφαση του τέως υπουργού Κώστα Γαβρόγλου από το 2019-2020 δημιουργήθηκαν άλλα πέντε με το ίδιο αντικείμενο τμήματα, σε Κοζάνη, Πάτρα, Αγιο Νικόλαο Κρήτης, Καβάλα και Τρίπολη. Ετσι, ενώ το ΔΕΤ φέτος είχε αρχικά 178 εισακτέους, από μετεγγραφές πήρε ακόμη 91. Και ενώ η βάση του είναι 17.959 πήρε, από μετεγγραφή, φοιτητή με κάτω από 4.500 μόρια (από το τμήμα της Κοζάνης) και φοιτητή με κάτω από 4.800 μόρια (από Καβάλα). Αντίστοιχα προβλήματα αντιμετωπίζουν τμήματα κεντρικών ΑΕΙ που έχουν αντικείμενο σχετικό από τους τομείς της πληροφορικής, των οικονομικών επιστημών, της γεωπονίας, της λογιστικής, στους οποίους δημιουργήθηκαν τα περισσότερα νέα περιφερειακά τμήματα που τροφοδοτούν με μετεγγραφόμενους τα κεντρικά.
Νομοθετική ρύθμιση προκειμένου να τεθούν όρια και νέα κριτήρια
Δικαίωμα μετεγγραφής έχουν φοιτητές προβάλλοντας οικονομικούς λόγους (γίνονται δεκτοί μέχρι να συμπληρωθεί το 15% του αριθμού των εισακτέων, και η επιλογή γίνεται με μοριοδότηση), πρωτοετείς που έχουν μεγαλύτερο αδελφό που σπουδάζει σε άλλη πόλη, ειδικές κατηγορίες φοιτητών (για κοινωνικούς λόγους), ενώ υπάρχει και η κατηγορία των κατ’ εξαίρεσιν μετεγγραφών (για ειδικούς λόγους, συνήθως υγείας), τις αιτήσεις των οποίων εξετάζει ειδική επιτροπή.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας έχει δεχθεί εισηγήσεις από ιδρύματα, ώστε να μπει φραγμός στην υπέρμετρη αύξηση των μετεγγραφών. Μάλιστα, προτείνεται το όριο του 15% επί του αριθμού των εισακτέων σε κάθε τμήμα, που υπάρχει για τις μετεγγραφές με οικονομικά-εισοδηματικά κριτήρια, να ισχύει για όλες τις κατηγορίες των μετεγγραφών. «Το όριο του 15% καταστρατηγείται από το ίδιο το υπουργείο που μας στέλνει τη λίστα. Κατόπιν εμείς δεν μπορούμε να πούμε στον φοιτητή ότι δεν τον κάνουμε δεκτό», έχει αναφέρει στην «Κ» πρύτανης.
Ο υφυπουργός Παιδείας, αρμόδιος για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, Βασίλης Διγαλάκης έχει προαναγγείλει νέο νόμο για τις μετεγγραφές στον οποίο, όπως είπε, «είναι πολύ πιθανό να συνυπολογίζονται πλέον και οι βαθμοί των αιτούντων ώστε να μην παρατηρείται το φαινόμενο της “πίσω πόρτας”. Με τον όρο αυτόν περιγράφεται κάποιος φοιτητής που εισάγεται σε μια σχολή με 10-12.000 μόρια αλλά διά της μετεγγραφής καταλήγει σε άλλη σχολή, η οποία για την κανονική εισαγωγή της απαιτούσε, λ.χ., 18.000 μόρια, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται δύο κατηγορίες εισακτέων».
Αυτό ουσιαστικά, όπως εξήγησε στην «Κ» ο κ. Διγαλάκης, θα οδηγήσει σε θέσπιση κατώτατου βαθμολογικού ορίου για τη μετεγγραφή σε ένα τμήμα, το οποίο θα αντιστοιχεί στο 70%-80% της βάσης του τμήματος. Για παράδειγμα, εάν ένα τμήμα ΑΕΙ της Αθήνας έχει βάση εισαγωγής 16.000 μόρια θα μπορούν να πάρουν μετεγγραφή σε αυτό εισακτέοι σε περιφερειακό ΑΕΙ με τουλάχιστον 11.200 μόρια (το 70% των 16.000), ώστε με αυτή την παρέμβαση να περιοριστούν οι χαώδεις διαφορές μεταξύ του βαθμού εισακτέων και του βαθμού των φοιτητών εκ μετεγγραφής, που καταλήγουν να φοιτούν στα ίδια έδρανα.
Ενα ακόμη ζήτημα που θέτουν οι πανεπιστημιακοί, είναι ο χρόνος ολοκλήρωσης των μετεγγραφών. Με το ισχύον σύστημα συμβαίνει το παράδοξο, οι φοιτητές να αρχίζουν τον Οκτώβριο να παρακολουθούν τα μαθήματα στο περιφερειακό ΑΕΙ. Ομως, όσοι παίρνουν τελικά μετεγγραφή σε ένα κεντρικό, εξετάζονται στα μαθήματα του χειμερινού εξαμήνου στο κεντρικό ΑΕΙ! Αυτό δημιουργεί προβλήματα στους φοιτητές αλλά και στα ΑΕΙ, καθώς μπορεί να είναι διαφορετικό το πρόγραμμα των μαθημάτων του πρώτου εξαμήνου μεταξύ των δύο ΑΕΙ, αλλά να διαφέρει και ο τρόπος διδασκαλίας (π.χ. με εργαστήρια) των μαθημάτων. Οι πρυτάνεις προτείνουν η διαδικασία να αρχίζει και να ολοκληρώνεται νωρίτερα, ώστε οι μετεγγραφόμενοι φοιτητές να παρακολουθούν το χειμερινό εξάμηνο στο πανεπιστήμιο στο οποίο τελικά θα ολοκληρώσουν τις σπουδές τους.