Οι ιέρειες της σκοτεινής, θλιμμένης ποπ

Οι ιέρειες της σκοτεινής, θλιμμένης ποπ

8' 56" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Πώς μπορεί η θλίψη να γίνει δημοφιλής; Πώς μπορεί να είναι βαθιά και να γίνεται τόσο ακαταμάχητα γοητευτική; Πώς μπορεί η ποπ να είναι θλιμμένη και λαμπερή μαζί;

Υπάρχουν δύο κορίτσια που έχουν καταφέρει να κάνουν την (κατα)θλίψη τους στίχους και τραγούδια, που βρίσκονται κάτω από τη γλώσσα, μπροστά στα χείλη ή ακόμη και πάνω στα κορμιά αναρίθμητων εφήβων –και όχι μόνο– σε όλο τον κόσμο.

Μπίλι Αϊλις και Λάνα Ντελ Ρέι «πουλάνε» σαν τρελές χωρίς να ξεπουλάνε, όμως, αυτό που είναι. Η 18χρονη Αϊλις, που σάρωσε με τα πέντε Γκράμι και ήρθε για να μείνει, αλλά και η 34χρονη Ντελ Ρέι, που την τελευταία οκταετία κάνει το κοινό της να παραληρεί χωρίς ίχνος κίβδηλης λάμψης. Η Λάνα Ντελ Ρέι κινείται σε ροκ, μπαρόκ ποπ και ντριμ ποπ μουσικά σχήματα. Η Μπίλι Αϊλις, πάλι, σε electro ποπ, indie ποπ και alternative ροκ. Και οι δυο τους έχουν στοιχεία dark ποπ.

Οχι, δεν είναι ίδιες, είναι μοναδικές μέσα στην αισθησιακή θλίψη τους και αυτή την ακατανίκητα σαγηνευτική ροπή τους προς τις σκιές. Δύο αυθεντικές περσόνες που αυτή την περίοδο μονοπωλούν το ενδιαφέρον, ενώ με ένα μαγικό τρόπο η μία μοιάζει να συμπληρώνει την άλλη.

Προ έτους η τότε 17χρονη Αϊλις έσπευσε να δηλώσει στους Los Angeles Times: «Δεν θέλω να ακούσω ότι η Μπίλι Αϊλις είναι η νέα Λάνα Ντελ Ρέι. Μη δείχνετε τέτοια ασέβεια στη Λάνα. Αυτή η γυναίκα έχει κάνει το brand της τόσο τέλειο σε ολόκληρη την καριέρα της και δεν θα έπρεπε να το ακούσει αυτό».

Αλλά και η Λάνα Ντελ Ρέι της το «ανταπέδωσε» με τον πιο τιμητικό τρόπο σε συνέντευξή της στους New York Times, στην οποία εξέφρασε τον θαυμασμό της για εκείνη χαρακτηρίζοντάς τη μάλιστα «τεράστια»: «Αγαπώ την Μπίλι Αϊλις. Νιώθω πως περίμενα αυτή τη στιγμή στην ποπ κουλτούρα. Προσωπικά, είμαι επιλεκτική. Μπορώ, για παράδειγμα, να ξεχωρίσω αν μια ποπ τραγουδίστρια έχει γενναιόδωρο πνεύμα ή μια παιχνιδιάρικη σπίθα».

Μπίλι Αϊλις: Πρώτη φορά μια 18χρονη μουσικός κερδίζει πέντε Γκράμι

Είναι ένα «παιδί-θαύμα», που από τα οκτώ της χρόνια έγραφε τραγούδια και μόλις στα δεκαοκτώ της κατακτά τον κόσμο με τα τραγούδια της, ενώ ήδη στα δεκαεπτά της είχε ανακηρυχθεί Γυναίκα της Χρονιάς από το Billboard, το μεγαλύτερο αμερικανικό μουσικό περιοδικό. Είναι η μοναδική δεκαοκτάχρονη που κερδίζει βραβείο Γκράμι. Και δεν κέρδισε ένα αλλά πέντε – τα τέσσερα εξ αυτών τα σημαντικότερα του θεσμού.

Κατά τη διάρκεια της απονομής του «καλύτερου τραγουδιού», ξαφνιάστηκε τόσο που, όταν ανέβηκε στη σκηνή, είπε: «Γιατί; Ποιος; Αισθάνομαι σαν ένα αστείο ανάμεσα σε πολλά και ποτέ δεν αντιμετώπισα το οτιδήποτε σοβαρά, όμως θέλω να πω δημόσια ότι είμαι ευγνώμων και είναι μεγάλη μου τιμή που βρίσκομαι εδώ».

Ο δρόμος για την επιτυχία δεν ήταν στρωμένος με ροδοπέταλα· η κατάθλιψη της χτύπησε την πόρτα στα δεκατρία της χρόνια. Η Μπίλι Αϊλις αγαπούσε πολύ τον χορό, ήταν τρόπος έκφρασης για εκείνη, όμως ύστερα από τραυματισμούς αναγκάστηκε να τον εγκαταλείψει επαγγελματικά. Τότε ξεκίνησαν οι αυτοκαταστροφικές τάσεις.

Οπως αποκάλυψε η ίδια, μιλώντας πέρυσι στην Ελεν ντε Τζένερις, ένιωθε ότι έπεφτε σε μία τρύπα, πέρασε από μια φάση αυτοτραυματισμού και αισθανόταν ότι άξιζε τον πόνο.

Μήνυμά της σε εκείνη τη συνέντευξη ήταν ότι κανείς δεν χρειάζεται να το περάσει αυτό. Πάντα δίπλα της ο αδελφός της, Φινέας Ο’ Κόνελ, που της έμαθε να γράφει τραγούδια, και συνέθεσε το τραγούδι που τη χαρακτηρίζει, «Ocean Eyes».

Στα δεκατέσσερά της άρχισε να γίνεται γνωστή. Τότε ξεκίνησαν και τα προβλήματα προσαρμογής –ίσως όχι τόσο της ίδιας όσο των άλλων– λόγω της αυξανόμενης δημοφιλίας της. Οσο περισσότεροι τη γνώριζαν, τόσο περισσότερους φίλους έχανε. Τα τραγούδια της με τον σκοτεινό σουρεαλισμό και τους μίνιμαλ ηλεκτρονικούς ήχους βρίθουν εφηβικών προβληματισμών, εξάλλου και η εφηβεία, ομού μετά των εφήβων, μπορεί να γίνει άγρια από πολλές όψεις. Βέβαια, το μελαγχολικό αστέρι της ποπ δεν αποκάλυψε εξαρχής ότι πάσχει από μια κληρονομική νευροψυχιατρική διαταραχή, γνωστή ως Τουρέτ (GTS), που ξεκινά από την παιδική ηλικία και χαρακτηρίζεται από πολλαπλά κινητικά και τουλάχιστον ένα φωνητικό τικ· γιατί δεν ήθελε να σκέφτονται το σύνδρομό της κάθε φορά που σκέφτονται εκείνη.

Το κορίτσι με το ιδιαίτερο στυλ και τα φαρδιά ρούχα –μιας και κανείς δεν θέλει να ξέρει το σώμα της– έχει καταφέρει να κάνει μια γενιά νέων στα μήκη και πλάτη της Γης να χορεύουν στον δικό της ρυθμό τραγουδώντας «i wanna end me» και «so you’re a tough guy / like it really rough guy / just can’t get enough guy /chest always so puffed guy / i’m that bad type / make your mama sad type / make your girlfriend mad type / might seduce your dad type / i’m the bad guy, duh».

Το μικρό κορίτσι με τους τολμηρούς στίχους δεν «μασάει» τα λόγια του. Σε ένα αγόρι που την απογοήτευσε αφιέρωσε «Wish You Were Gay», περιγράφει τις σχέσεις με το «When the Party’s Over» και στις παλιές της αγάπες ταιριάζει το «Six feet under».

Σε μιαν εποχή που τα πέπλα φεύγουν, η Μπίλι Αϊλις τα βγάζει πρώτη μόνη της. Είναι μαλωμένη με την εξιδανίκευση. Εν αντιθέσει, προβάλλει φόρα παρτίδα την εύθραυστη ψυχολογία της, μιλάει ακόμη και για την παράλυση ύπνου που έχει βιώσει («Bury a Friend»). Δεν φοβάται να δείξει πώς βυθίζεται στη μελαγχολία της και πώς μπορεί να νιώθει όμορφα –με τον δικό της τρόπο– μέσα σε αυτή. Αποδεικνύει ότι δεν είμαστε όλοι ίδιοι και ότι η επιτυχία δεν απαιτεί κατασκευασμένα χαμόγελα. Απενοχοποιεί ταμπού σε μια εποχή που βαδίζει προς τα μπροστά οπισθοχωρώντας. Η γενιά της το βλέπει, το ακούει, το νιώθει και την κάνει δικό της κομμάτι.

«Ημουν τόσο δυστυχισμένη»

Η Μπίλι Αϊλις γεννήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2001. Είναι η μοναδική καλλιτέχνις που γεννήθηκε μετά το 2000 και έχει κάνει τόσο μεγάλη καριέρα. Είναι η πρώτη 18χρονη που κατάφερε να πάρει βραβείο Γκράμι, για την ακρίβεια σάρωσε με 5 βραβεία. Μιλώντας στο Gayle King Grammy Special το 2018 αποκάλυψε: «Ημουν τόσο δυστυχισμένη πέρυσι. Ημουν τόσο δυστυχισμένη και ήμουν τόσο χωρίς χαρά. Δεν θέλω να είμαι πολύ σκοτεινή, αλλά πραγματικά δεν πίστευα ότι θα έφτανα στα 17». «Νόμιζες ότι θα κάνεις κάτι για τον εαυτό σου;» ρωτήθηκε.

«Ναι. Σκέφτομαι τη φορά που βρισκόμουν στο Βερολίνο και ήμουν μόνη στο ξενοδοχείο μου και θυμάμαι ότι υπήρχε ένα παράθυρο εκεί και εγώ, σαν… Θεέ μου, θυμάμαι να κλαίω γιατί σκεφτόμουν πως… ο τρόπος που θα πέθαινα ήταν αυτό που πήγαινα να κάνω».

Λάνα Ντελ Ρέι: Εξι άλμπουμ σε εννέα χρόνια, το ένα καλύτερο από το άλλο

Οι ιέρειες της σκοτεινής, θλιμμένης ποπ-1

Το πραγματικό όνομα της Λάνα Ντελ Ρέι είναι Λίζι Γκραντ. Προέρχεται από πλούσια οικογένεια. SHUTTERSTOCK

Αγνωστο αν θα υπάρξει πιο θελκτική θλίψη από τη δική της. Στα δεκατέσσερά της ξεκίνησε να τραγουδάει στην εκκλησιαστική χορωδία, λίγο μετά ανακάλυψε το αλκοόλ και η εξάρτησή της την οδήγησε εσώκλειστη σε σχολείο. Στα δεκαοκτώ της έμαθε κιθάρα και τότε:

«Συνειδητοποίησα ότι μπορούσα να γράψω πιθανώς ένα εκατομμύριο τραγούδια με αυτές τις έξι χορδές. Πάντα τραγουδούσα, αλλά δεν είχα σχέδιο να το επιδιώξω σοβαρά. Οταν έφτασα στη Νέα Υόρκη, άρχισα να παίζω σε κλαμπ στο Μπρούκλιν, είχα καλούς φίλους και φανατικούς οπαδούς στην underground σκηνή, αλλά παίζαμε μόνο για εμάς, επειδή μας άρεσε».

Το πραγματικό της όνομα είναι Λίζι Γκραντ. Προέρχεται από πλούσια οικογένεια. Γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη αλλά προτιμά τον ήλιο της Καλιφόρνιας. Το «Lana Del Rey» είναι το όνομα που δημιούργησε η ίδια και μάλιστα πέρασε από τέσσερα στάδια. «Lana» από την αγαπημένη της νουάρ ηθοποιό Λάνα Τάρνερ και «Del Rey» για να παραπέμπει σε μοντέλο αυτοκινήτου προηγούμενων δεκαετιών (Ford Del Rey), καθώς είναι γνωστή η αδυναμία της στα ακριβά αυτοκίνητα. Η 34χρονη Λάνα μπορεί να επιλέγει να υποφέρει προκαταβολικά στα τραγούδια της –και όχι μόνο–, να βλέπει εξαρχής το τέλος, αυτό δεν την εμποδίζει όμως να απολαμβάνει την πολυτέλεια.

Εκτός από το όνομά της, δημιούργησε και την κινηματογραφική, χολιγουντιανή περσόνα της που παραπέμπει στις δεκαετίες του ’50, του ’60 αλλά και του ’70. Μια λαμπερή μελαγχολία με σέξι λυπημένα μάτια που της αρέσουν οι απροσδόκητες προκλήσεις («Cola») και τραγουδάει ευθείες αναφορές στον θάνατο («Born to die»). Οι σχέσεις της είναι ιδιότυπα ρομαντικές, της αρέσει όταν ο ένας δίνεται στον άλλον, δεν βγαίνει τυπικά ραντεβού και δεν ακολουθεί την καθιερωμένη ρουτίνα («Video Games»). Είναι ερωτευμένη πρώτα με τον έρωτα και μετά με το αντικείμενο του πόθου της («Blue Jeans»). Οι σκληροί χωρισμοί και οι μεγάλες περιπέτειες αντανακλώνται στη μουσική της. Προτιμά ισχυρούς άνδρες μεγαλύτερης ηλικίας. Στα φετινά Grammy εμφανίστηκε με τον σύντροφό της, που είναι αστυνομικός, πιο ερωτική και ερωτευμένη από ποτέ.

«Goddamn, man-child / you fucked me so good that I almost said “I love you”», τραγουδάει ανενδοίαστα στο άλμπουμ της, που κυκλοφόρησε πριν από λίγους μήνες και συζητήθηκε πολύ, με τον παράδοξο τίτλο «Norman Fucking Rockwell». Ο Νόρμαν Ρόκγουελ ήταν ο εμβληματικός Αμερικανός ζωγράφος που εξωράισε μοναδικά τα αμερικανικά ’40s και ’50s κι εκείνη στο άλμπουμ της αποτυπώνει την ξεθωριασμένη λάμψη του «αμερικανικού ονείρου», του Χόλιγουντ, της αμερικανικής κουλτούρας αλλά και την ερωτική απογοήτευση. «Ο τίτλος αφορά σ’ αυτόν τον τύπο άνδρα που είναι μεν ιδιοφυής καλλιτέχνης, αλλά πιστεύει πως είναι ό,τι καλύτερο υπάρχει και δεν σταματάει να μιλάει για το πόσο καλός είναι. Εχω συναντήσει πολλούς τέτοιους δημιουργικούς τύπους που μιλάνε συνεχώς για τον εαυτό τους και σκεφτόμουν: “ναι, ναι καλά”, αλλά έχει και την αξία του όλο αυτό», δήλωσε η ίδια.

Το τελευταίο της άλμπουμ είναι γεμάτο με τραγούδια που προσεγγίζουν ή και ξεπερνούν τα δέκα λεπτά, όπως το ψυχεδελικό ροκ «Venice Bitch», ένα φανταστικό ερωτικό γράμμα στον Ρόκγουελ, αλλά και το «Fuck it, I love you», που μιλά για μια γυναίκα που αγωνίζεται. Σε λιγότερο από εννέα χρόνια η Λάνα Ντελ Ρέι έχει βγάλει έξι άλμπουμ, το ένα καλύτερο από το άλλο. Τα θέματά της γίνονται όλο και πιο προκλητικά, ενώ οι σαρωτικές μπαλάντες της σπάνε τα κλισέ. Ακόμη και στα πιο «φωτεινά» άλμπουμ της, όπως είναι τα τελευταία, δεν ξεχνάει την αρχή της και κλείνει με σχήμα κύκλου.

Και αφού η Λάνα Ντελ Ρέι έκανε την αρχή και η Μπίλι Αϊλις τη συνέχεια, η ποπ με σκοτεινά στοιχεία μπορεί να γίνει η πιο ανεπιτήδευτα λαμπερή ποπ που ακούσαμε ποτέ.

Αλκοολική στα δεκατέσσερα

Η Λάνα Ντελ Ρέι γεννήθηκε στις 21 Ιουνίου του 1985. Σε ηλικία 14 ετών έπασχε από αλκοολισμό. Στα 24 της ξεκίνησε η μεγάλη άνοδος στην καριέρα της. Σε λιγότερο από δέκα χρόνια έχει αρχίσει να καθιερώνεται ως new age pop star, που επηρεάζει μια νέα γενιά μουσικών, όπως η Μπίλι Αϊλις. Μιλώντας στην εφημερίδα Guardian το 2014, έλεγε ότι τα δικά της πρότυπα είναι η Εϊμι Γουάινχαουζ και ο Κερτ Κομπέιν. Τότε ο δημοσιογράφος τη ρώτησε αν θεωρεί τον πρόωρο θάνατο κάτι εντυπωσιακό για έναν καλλιτέχνη. Και τότε έλαβε την αναπάντεχη απάντηση, ότι θα ήθελε ήδη να είναι νεκρή: «Μα το εύχομαι. (…) Κι όμως το κάνω! Δεν θέλω να συνεχίσω να το κάνω. Αλλά το κάνω. (…) Αν δεν ήταν έτσι, δεν θα σας το έλεγα. Θα φοβόμουν αν ήξερα ότι πλησιάζει (ο θάνατος), αλλά…».

* Η κ. Σταματίνα Σταματάκου είναι δημοσιογράφος.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή