Πολλοί κλάδοι στο παρελθόν άλλαξαν από την πίεση νέων ανταγωνιστών, την εμφάνιση εταιρειών που ήρθαν από το πουθενά και διαμόρφωσαν νέους κανόνες. Το κλασικό παράδειγμα αφορά την ωρολογοποιία της Ελβετίας. Τα καινούργια, πλαστικά αλλά με πρωτότυπα σχέδια και χρώματα, φθηνά ρολόγια άλλαξαν την αγορά και οι νεοεισερχόμενοι έγιναν γρήγορα ισχυρότεροι από τα καθιερωμένα ονόματα. Αργότερα, αγόρασαν κάποιους από αυτούς.
Τώρα είναι η ώρα των τραπεζών, και όχι μόνον, να αντιληφθούν πως η τεχνολογία διαμορφώνει τη νέα πραγματικότητα. Πολλά από όσα κάνουν και θεωρούν αναντικατάστατα, σύντομα μπορεί να γίνουν αδιάφορα, ξεπερασμένα.
Κάποιοι είδαν την τραπεζική εργασία διαφορετικά. Προσφέρουν στους καταναλωτές υπηρεσίες, προϊόντα. Αυτά θέλουν και προτιμούν οι καταναλωτές που αδιαφορούν για τη διαδικασία πληρωμής, δανείζονται χωρίς να το συνειδητοποιούν. Το αντικείμενο του πόθου τους είναι, π.χ., το αυτοκίνητο, όχι το δάνειο για να το εξοφλήσουν. Αλλοι πάλι στοχεύουν επαγγελματίες που αναζητούν χαμηλό κόστος.
Εφαρμογές που είναι διαθέσιμες σε κάθε κινητό, με μηδαμινό μηνιαίο ποσό, προσφέρουν υπηρεσίες χωρίς το κόστος που επιβαρύνει «κανονικές» τράπεζες. Με συνδρομή ένα δολάριο τον μήνα, ελέγχεις τους λογαριασμούς σου και κάνεις υπεραναλήψεις χωρίς επιπλέον κόστος. Μια άλλη (μη τραπεζική) εταιρεία αγοράζει κατοικίες και τις ενοικιάζει. Ο ενοικιαστής αν πληρώσει 2% της αξίας του ακινήτου και το (υψηλότερο) ενοίκιο, γίνεται ιδιοκτήτης του. Πολλές νέες εταιρείες τεχνολογίας υπόσχονται χαμηλότερο κόστος σε καταστήματα κάνοντας διαχείριση των εσόδων από πιστωτικές κάρτες, άλλες προσφέρουν ταυτόχρονα ακίνητα και προγράμματα ασφάλισης, και όλες αποβλέπουν στην αντικατάσταση των τραπεζών σε διάφορους τομείς της δραστηριότητάς τους.
Οι ελληνικές τράπεζες είναι σε άλλον κόσμο. Εχουν δυσκολία να ξεπεράσουν τα παλιά προβλήματα και γι’ αυτό αγνοούν τα νέα που έρχονται. Θυμίζουν το πρόβλημα που κατέγραψε ο Θωμάς Ακινάτης τον 13ο αιώνα. «Πόσοι άγγελοι μπορούν να χορέψουν στην κορυφή μιας καρφίτσας;». Αυτό ήταν το ερώτημα σε βυζαντινά μοναστήρια πριν από την Αλωση και καθένας είχε τη δική του απάντηση.
Στα χρόνια του λαϊκισμού δημιούργησαν ένα υπερόπλο. Ενα από τα εργαλεία της εξουσίας ήταν να κατηγορούνται διοικήσεις τραπεζών επειδή κάποια δάνεια έπαψαν να εξυπηρετούνται. Και ας καλύπτονταν με επαρκείς εγγυήσεις όταν δόθηκαν. Ακόμα και αν είχαν την έγκριση δεκάδων στελεχών που είχαν εισηγηθεί έγκριση του δανείου. Στις δικαστικές υπηρεσίες εκκρεμούν υποθέσεις στις οποίες κατηγορούνται δεκάδες υπάλληλοι τραπεζών επειδή υποτίθεται ότι σκόπιμα, κατόπιν συνεννόησης μεταξύ τους, ενέκριναν δάνεια που έπαψαν να εξυπηρετούνται. Σε μια οικονομία, που ένα στα δύο δάνεια δεν εξυπηρετείται εξαιτίας της κρίσης!
Αιτία του φαινομένου είναι ότι η δύναμη του λαϊκισμού είναι ακαταμάχητη. Η φωνή της λογικής εύκολα βάλλεται ως εξυπηρέτηση συμφερόντων. Ελάχιστοι θα αναλάβουν το κόστος να την υπερασπιστούν, κινδυνεύοντας να κατηγορηθούν. «Γιατί το λένε αυτό, έχουν συμφέρον;» σκέφτονται οι περισσότεροι, ενώ η εκτόξευση ανυπόστατων κατηγοριών δεν είναι ύποπτη – μπορεί να αποτελεί και ηρωική προσφορά στην κοινωνία! Και όσο επικρατεί η λογική του λαϊκισμού, όσο δεν ορθώνεται ισχυρή αντίσταση, όσο τα προβλήματα του παρελθόντος συντηρούνται, κανείς δεν φοβάται το μέλλον, όλοι ανησυχούν για το παρελθόν. Είναι δέσμιοι του παρελθόντος και, όπως συνήθως, τη λύση θα τη δώσει η ζωή.
Οι νέες τεχνολογίες θα λύσουν το πρόβλημα καταργώντας τον κλάδο, ενώ στις ελληνικές τράπεζες αναζητούν ευθύνες δεκάδων στελεχών που υποτίθεται ότι συνωμότησαν για να εξυπηρετήσουν δανειολήπτη μερικά χρόνια μετά την εκταμίευση του δανείου.