Περίοδος εξετάσεων, επιβεβαιώνεται ο εφιάλτης του (καλού) φοιτητή: Ενώ ανακοινώθηκε καινούργια ύλη, έπεσαν τελικά τα παλιά SOS. Νόμιζε ότι το θέμα προς εξέταση ήταν πια «Με ποιον τρόπο η κοινωνική ασφάλιση θα βοηθάει στην ανάπτυξη και θα ξανακερδίσει τους εργαζόμενους 30άρηδες;». Τελικά όμως προέκυψε το παλιό δοκιμασμένο «Με ποιον τρόπο η κοινωνική ασφάλιση θα μοιράζει χρήματα και θα ικανοποιήσει τους συνταξιούχους 60άρηδες;».
Στη Γαλλία η κυβέρνηση επιμένει σε επώδυνες αλλαγές, λέγοντας ότι δεν μπορούν οι συντάξεις να απορροφούν σήμερα 16% του ΑΕΠ και μάλιστα ενόψει της μακροβιότητας. Επιδεικνύει έναν πίνακα του ΟΟΣΑ, με την Ελλάδα στο υψηλότερο ποσοστό συντάξεων στην Ε.Ε. (18%).
Η κυβέρνηση δεν δίνει στοιχεία για το ποσοστό συντάξεων στο ΑΕΠ. Δίνει όμως μια αναλογιστική μελέτη, που επιβεβαιώνει τη μελέτη του ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή ότι το σύστημα είναι «βιώσιμο». Εκεί βασίζει τη χαλάρωση περιορισμών και την αύξηση των συντάξεων.
Στο σημείο αυτό μπορούν να γίνουν τέσσερις ενστάσεις: Πρώτον, το ότι κάτι είναι βιώσιμο δεν σημαίνει ότι είναι και επιθυμητό. Η «βιωσιμότητα» –όταν επιδεινώνονται τα δημογραφικά στοιχεία– προκύπτει επειδή τα έσοδα κατά κεφαλήν αυξάνονται πολύ ταχύτερα. Δηλαδή οφείλεται σε αυτό που συνήθως κατακρίνουμε ως «υπερφορολόγηση». Πιο ουσιαστικά, η οικονομία θεωρείται ανεπηρέαστη από ασφαλιστικές παρενέργειες.
Δεύτερον, η βιωσιμότητα αντανακλά ευνοϊκές συγκυρίες. Η Ελλάδα ανακάμπτει από βαθύτατη ύφεση· οι σημερινοί ρυθμοί ανάπτυξης δύσκολα θα διατηρηθούν. Ακόμη και αυτή η αναιμική ανάπτυξη παραμένει ευάλωτη.
Τρίτον, η βιωσιμότητα είναι αποτέλεσμα της ενεργοποίησης «εργασιακών αποθεμάτων». Η μελέτη προβλέπει ότι θα δουλεύουν πολύ περισσότερο τρεις κατηγορίες: Μητέρες, νέοι και μεγαλύτεροι εργαζόμενοι. Και στις τρεις περιπτώσεις αυτό επιτυγχάνεται ως διά μαγείας – οι Ελληνίδες θα δουλεύουν όσο οι Δανές χωρίς δανικές υποδομές.
Τέταρτον, η έξαρση των δημογραφικών αναμένεται μεταξύ 2030 και 2040· μετά το 2050 υπάρχει βελτίωση. Δημοσιονομικά η «βιωσιμότητα ώς το 2070» ενδιαφέρει λιγότερο από τη ροή των επιβαρύνσεων γύρω στο 2035 – που ατυχώς συμπίπτει με διόγκωση των αναγκών εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους.
Ο φοιτητής της εισαγωγής θα έγραφε ότι σύστημα που απορροφά το ένα πέμπτο της παραγωγής είναι τόσο δαπανηρό και άκαμπτο που είναι βαρίδι στην ανάπτυξη. Προέχει να προετοιμαζόμαστε για τη μακροβιότητα παρά να ικανοποιούμε τους σημερινούς συνταξιούχους.
Δεν θα βρει τίποτε στο σχέδιο νόμου για να αλλάξει άποψη.
* Ο κ. Πλάτων Τήνιος είναι οικονομολόγος, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς.