Παρά το γεγονός ότι η επανάληψη είναι εργαλείο της μάθησης και όντως εδραιώνει τη γνώση, υπάρχουν και όρια. Με την έννοια ότι σε αυτή την ευλογημένη χώρα μας επανερχόμαστε πολύ συχνά στα ίδια και τα ίδια, ξανακάνουμε τις σχετικές συζητήσεις, φτου και από την αρχή, μηρυκάζουμε και τελικά καταλήγουμε στα ίδια συμπεράσματα. Λες και στην Ελλάδα η συλλογική μνήμη είναι ανύπαρκτη –που είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό–, λες και προσπαθούμε συνεχώς να πείσουμε τους εαυτούς μας. Με την έννοια αυτή, έρχεται και επανέρχεται κάθε τόσο στην επικαιρότητα το θέμα της μετανάστευσης των Ελλήνων στα χρόνια της κρίσης. Είναι γνωστά τα αίτια της μετανάστευσης των τελευταίων ετών, όπως γνωστά είναι και τα χαρακτηριστικά της. Οι νέοι Ελληνες μετανάστες είναι κυρίως κάτοικοι πόλεων, με γραμματικές γνώσεις, δεξιότητες και προσόντα, σε αντίθεση με προηγούμενα κύματα μεταναστεύσεων. Οι παλιότεροι ήταν στη συντριπτική πλειονότητά τους άνθρωποι της υπαίθρου, χωρίς εκπαίδευση, δίχως δεξιότητες, που δεν είχαν στον ήλιο μοίρα. Εφευγαν για να επιβιώσουν κάνοντας αρχικά εργασίες που δεν απαιτούσαν γνώσεις και προσόντα.
Ακριβώς επειδή τα χαρακτηριστικά των νέων μεταναστών περιλαμβάνουν γνώσεις και δεξιότητες, επιβλήθηκε και ο όρος του brain drain. Φεύγουν εκείνοι που είτε δεν μπορούν να βρουν στην Ελλάδα δουλειά ανάλογη με τα προσόντα τους λόγω κορεσμού στον τομέα τους, οικονομικής κρίσης, απουσίας κατάλληλων γνωριμιών, είτε γιατί οι αμοιβές είναι ιδιαίτερα χαμηλές ή οι συνθήκες ακατάλληλες. Με λίγα λόγια, έρχονται αντιμέτωποι με μια πραγματικότητα που δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες τους. Μπορεί να υπάρχουν και άλλοι λόγοι, όμως οι προαναφερθέντες είναι μάλλον οι πιο συνηθισμένοι.
Δεν είναι ασφαλώς ευχάριστη εξέλιξη στη ζωή των περισσότερων η αναγκαστική απομάκρυνση από την πατρίδα επειδή εκείνη δεν μπορεί να ικανοποιήσει τις προσδοκίες ή τις ανάγκες τους. Η ίδια η πατρίδα, μάλιστα, στερείται ενός παραγωγικού δυναμικού υψηλού επιπέδου που υποτίθεται ότι το έχει ανάγκη, χώρια οι επιπτώσεις στο δραματικό πρόβλημα της υπογεννητικότητας. Θα μπορούσε, όμως, να θεωρηθεί και φυσιολογικό ως γεγονός από τη στιγμή που η Ελλάδα έγινε με τη θέλησή της μέλος της Ενωμένης Ευρώπης, όπου η ελευθερία της διακίνησης, εγκατάστασης και εργασίας είναι μια από τις θεμελιώδεις αρχές της.
Στη σχετική ανησυχία και συζήτηση, όμως, έχει υπεισέλθει ένας ακόμη παράγοντας: οι διαπιστώσεις και οι «οιμωγές» εργοδοτών και εργοδοτικών ενώσεων γιατί δεν βρίσκουν άτομα με τις δεξιότητες που χρειάζονται, και ζητούν από την πολιτεία να δώσει κίνητρα για να τους προσελκύσει από το εξωτερικό. Και καλά να δεχθούμε ότι ένας παράγων τέτοιας… λειψανδρίας είναι η εκπαίδευση, αλλά γιατί δεν φροντίζουν οι ίδιοι να δώσουν τέτοια κίνητρα; Δηλαδή, σχετικούς μισθούς, βελτίωση συνθηκών, επίδομα εγκατάστασης κ.ο.κ. Σε μια ελεύθερη οικονομία με κανόνες προσφοράς και ζήτησης, γιατί πρέπει το κράτος να επιδοτήσει αναγκαίες θέσεις σε ιδιωτικές επιχειρήσεις;