Το χαμόγελο της Κατερίνας, καθώς δύο σκυλάκια πέφτουν πάνω της για χάδια, φωτίζει τον χώρο. Γονατίζει και τα αγκαλιάζει. Εάν κάτι δεν πίστευε ποτέ ότι θα της συμβεί ήταν αυτό, να έχει πάρε-δώσε με σκύλους και να μαθαίνει να τους εκπαιδεύει. Πόσο μάλλον αυτό να συμβεί μέσα στη φυλακή. Κι όμως, η Κατερίνα, κρατούμενη των πρώτων γυναικείων αγροτικών φυλακών της χώρας, στον Ελεώνα της Θήβας, είναι από τους πιο ένθερμους συμμετέχοντες του προγράμματος «Saved by a Greek Stray», στο οποίο οι κρατούμενες μαθαίνουν τεχνικές εκπαίδευσης σκύλων, ώστε να μπορούν να διεκδικήσουν μια θέση εργασίας βγαίνοντας, ενώ παράλληλα εκτίθενται στα ψυχολογικά οφέλη της συνύπαρξης με ζώα.
«Το πρόγραμμα τρέχει για τρίτη συνεχή χρονιά στις αγροτικές φυλακές του Ελεώνα και είμαστε ευτυχείς» λέει στην «Κ» η κ. Εριέττα Κούρκουλου-Λάτση, ιδρύτρια της οργάνωσης «Save a Greek Stray», που έχει στόχο την περίθαλψη αδέσποτων ζώων και την υιοθεσία τους από οικογένειες, αλλά και την προαγωγή της φιλοζωίας στην Ελλάδα μέσα από διάφορες εκπαιδευτικές δράσεις, όπως η συγκεκριμένη. «Η ιδέα ξεκίνησε από ένα άρθρο που είχαμε διαβάσει αναφορικά με αντίστοιχα προγράμματα στην Αμερική. Μας κέντρισε το ενδιαφέρον και αποφασίσαμε να το προσπαθήσουμε, πολύ δειλά αρχικά, λαμβάνοντας υπόψη ότι επρόκειτο για κάτι ιδιαιτέρως πρωτοποριακό για τα ελληνικά δεδομένα».
Οι σκύλοι που συμμετέχουν στο πρόγραμμα είναι αδέσποτα ζώα που φιλοξενούνται προσωρινά στο Καταφύγιο της SGS στον Ωρωπό. Η σκέψη ήταν ότι μια τέτοια δράση θα ήταν ευεργετική και για τις δύο πλευρές. Τόσο οι κρατούμενες γυναίκες όσο και τα ζώα γνωρίζουν τι σημαίνει να βιώνεις τον ρατσισμό, την απομόνωση, να σε αντιμετωπίζουν με εχθρικότητα και φόβο. «Με το πρόγραμμα αυτό τους δίνεται μια ευκαιρία να κλείσει ο ένας τις πληγές του άλλου με το πιο δυνατό μέσο, την αγάπη. Οι σκύλοι παρέχουν στις κρατούμενες συντροφιά και το συναισθηματικό δέσιμο που λείπει από ένα περιβάλλον εγκλεισμού. Ερευνες έχουν δείξει ότι μειώνονται η χρήση φαρμάκων, η επιθετικότητα, οι απόπειρες αυτοκτονίας, όπως επίσης μειώνεται κατά πολύ η πιθανότητα να επαναληφθούν παραβατικές συμπεριφορές μετά την αποφυλάκιση. Αλλάζει γενικότερα η στάση τους απέναντι στη ζωή» λέει η κ. Κούρκουλου-Λάτση. Βγαίνοντας, επίσης, θα έχουν αποκτήσει τις βάσεις για εργασία στον τομέα της εκπαίδευσης σκύλων.
«Αντίστοιχα, όμως, και οι κρατούμενες παρέχουν στα ζωάκια μας συντροφιά, και το συναισθηματικό δέσιμο που λείπει από ένα περιβάλλον εγκλεισμού. Για τα ζώα, το καταφύγιο είναι επίσης ένας εγκλεισμός, έχει μοναξιά. Πρέπει να περάσει στις συνειδήσεις όλων μας ότι η λύση δεν είναι να στοιβάξουμε τα αδέσποτα στα καταφύγια αλλά να βρίσκουμε οικογένειες να τα υιοθετούν».
Η εκπαίδευση
Η κ. Εριέττα Κούρκουλου-Λάτση, ιδρύτρια της οργάνωσης «Save a Greek Stray».
Το πρόγραμμα διαρκεί 17 εβδομάδες, στις οποίες οι κρατούμενες αποκτούν τις δεξιότητες και την κατάρτιση που απαιτείται για να εκπαιδεύουν αδέσποτους σκύλους, οι οποίοι στη συνέχεια δίνονται προς υιοθεσία. Ειδικότερα, κατά την πρώτη εβδομάδα γίνονται θεωρητικά μαθήματα στις κρατούμενες στις οποίες θα δοθεί σκύλος. Εν συνεχεία, δίνονται οι σκύλοι στις κρατούμενες προκειμένου να ξεκινήσει η εκπαίδευσή τους. Ο εκπαιδευτής της οργάνωσης επισκέπτεται μία-δύο φορές την εβδομάδα τις φυλακές για τον συντονισμό των συμμετεχουσών και την επίλυση των όποιων προβλημάτων. Μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος, οι σκύλοι δίνονται πολύ πιο εύκολα για υιοθεσία. Μέσα από το πρόγραμμα, οι σκύλοι συνηθίζουν να ζουν σε ένα οικιακό περιβάλλον και να έχουν μία ισορροπημένη συμπεριφορά ως προς οποιονδήποτε πιθανό ανάδοχό τους.
Το αγροτικό τμήμα των Γυναικείων Φυλακών Ελεώνα Θήβας πληρούσε όλες τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη του συγκεκριμένου προγράμματος. Αλλά και η υποδοχή που επιφύλαξαν οι κρατούμενες στους ανθρώπους της SGS, στον εκπαιδευτή και στη… Σαρλίζ, το σκυλάκι της οργάνωσης, ήταν ιδιαίτερα θερμή, «ένα μεγάλο χαμόγελο», όπως λέει η Εριέττα Κούρκουλου-Λάτση. «Θεωρώ ότι οποιοδήποτε εκπαιδευτικό πρόγραμμα σε ένα σωφρονιστικό ίδρυμα δίνει ελπίδα στους ανθρώπους του. Την ελπίδα ότι η κοινωνία προσπαθεί να τους επανεντάξει δίνοντάς τους εφόδια».
Η συνέχεια ήταν ακόμα πιο ζεστή. Οπως αναφέρει μια κρατούμενη, με τα σκυλιά στον χώρο τους, η καθημερινότητά τους άλλαξε: «Εχουμε έναν σκοπό μέσα στην ημέρα μας. Εγώ εκπαιδεύω τη Λολίτα και μέσα από αυτό νιώθω χρήσιμη, νιώθω ότι κάνω κάτι ουσιαστικό, προσφέρω με τον δικό μου τρόπο στο κοινωνικό σύνολο». Ακόμα και γυναίκες που δεν είχαν ποτέ επαφή με ζώα, κατέληξαν να συμμετέχουν στο πρόγραμμα με ενθουσιασμό. Μία γυναίκα μάλιστα, μετά την αποφυλάκισή της, υιοθέτησε ένα σκυλάκι.
Το ντοκιμαντέρ
Η «Save a Greek Stray» θέλοντας να κάνει τον κάθε πολίτη κοινωνό της τεράστιας αυτής προσπάθειας, αλλά και των αποτελεσμάτων της, συνεργάστηκε με το Rise TV και αποτύπωσε το όλο εγχείρημα σε ένα ντοκιμαντέρ. «Αξίζει μια δεύτερη ευκαιρία στις κρατούμενες, όπως αξίζει και στα σκυλιά μας. Ελπίζουμε να τη βρουν μαζί» λέει η ιδρύτρια της «Save a Greek Stray».