Το μεγάλο κόλπο του Ερντογάν είναι ότι κατάφερε να εμπλέξει τη χώρα του, την Ε.Ε. και άλλες μεγάλες δυνάμεις σε μια τεράστια απάτη – να θεωρούν την Τουρκία μεγαλύτερη δύναμη απ’ ό,τι είναι και τον ίδιο αναντικατάστατο. Η αυτοπεποίθησή του, η θρασύτητά του βασίζονται στη σιγουριά ότι εάν πετύχει, θα καρπωθεί τα κέρδη ο ίδιος, εάν αποτύχει, θα ρίξει την ευθύνη σε άλλους. Αυτές τις ημέρες παρακολουθούμε τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής. Ο Ερντογάν δρα με ολοένα μεγαλύτερη επιθετικότητα στη Συρία, στις σχέσεις με τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και την Ε.Ε., στην Ανατολική Μεσόγειο, στο εσωτερικό της χώρας του. Σε κάθε δυσκολία απαντάει με ακόμη περισσότερη επιθετικότητα, σαν μεγαλομανής εκβιαστής. Η επιτυχία του κάθε απατεώνα, όμως, δεν εξαρτάται μόνο από το δικό του θράσος αλλά και από την ευήθεια, την αφέλεια, την απροσεξία των θυμάτων του.
Η Τουρκία, μια χώρα με μισό ΑΕΠ από της Ισπανίας, είναι τόσο δυνατή όσο η Ε.Ε. της επιτρέπει· ο Ερντογάν αναντικατάστατος μόνο όσο οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί πιστεύουν τη δική του προπαγάνδα. Οι «μάγοι» και απατεώνες είναι ισχυροί μόνο έως τη στιγμή που οι υπόλοιποι καταλάβουν το κόλπο. Με την ξαφνική κίνησή του να στείλει μετανάστες και πρόσφυγες στα σύνορα της Ελλάδας, απόφαση την οποία ο ίδιος διατυμπανίζει θριαμβευτικά, ο Ερντογάν πρέπει να έπεισε και τον τελευταίο ηγέτη χώρας-μέλους της Ε.Ε. ότι είναι ανεξέλεγκτος. Από νωρίς ο Τούρκος πρόεδρος έμαθε να χρησιμοποιεί τον φόβο των Ευρωπαίων για τη μαζική μετανάστευση. Η συμφωνία με την Ε.Ε. το 2016 κατέστησε την Τουρκία ρυθμιστή της ροής ανθρώπων προς την Ελλάδα και την υπόλοιπη Ε.Ε. Οσο και εάν η συμφωνία μαρτυρούσε απελπισία και κυνισμό από τη μεριά των Ευρωπαίων, απέδειξε και την ικανότητα της Τουρκίας να εμποδίζει τη μαζική μετανάστευση – αλλά και να τη διακινεί, όπως πράττει σήμερα.
Είναι πασιφανές, λοιπόν, ότι ο Ερντογάν θέλησε να αποσπάσει την προσοχή της κοινής γνώμης της χώρας του από τη Συρία, όπου μόνο την περασμένη Πέμπτη σκοτώθηκαν πάνω από 30 Τούρκοι στρατιώτες, με μια θεαματική επέλαση σε άλλο μέτωπο, στέλνοντας χιλιάδες ανθρώπους προς τα σύνορα της Ελλάδας. Ο Ερντογάν πιστεύει ότι και αυτή τη φορά οι Ευρωπαίοι θα ενδώσουν στις πιέσεις του, έχοντας πεισθεί ότι αυτό κάνουν πάντα. Αυτό που ο Τούρκος πρόεδρος μάλλον δεν έχει καταλάβει –ή το υποτιμά– είναι ότι η Ευρώπη σήμερα δεν είναι η Ευρώπη του 2015 ή του 2016, τότε που η Αγκελα Μέρκελ είχε πει το ιστορικό «Wir schaffen das»,
«Μπορούμε να το καταφέρουμε», εννοώντας την εισδοχή και ένταξη μεταναστών και προσφύγων στη χώρα της. Η άνοδος ακραίων κομμάτων στη Γερμανία και αλλού με πρόσχημα (αυτή τη φορά) τη μετανάστευση, οι εντάσεις σε τοπικό επίπεδο (όπως βλέπουμε τελευταίως και στην Ελλάδα), η γενική δυσθυμία λόγω οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν αρκετές χώρες, ο ξαφνικός πανικός για τη διασπορά του κορωνοϊού COVID-19 (που πλήττει κάποιες χώρες της Ε.Ε., όχι τους πρόσφυγες) άλλαξαν τα δεδομένα. Επιπλέον, η απροκάλυπτη επίθεση του Ερντογάν εναντίον της Ελλάδας προκαλεί ανησυχία και στους πιο καλοπροαίρετους πολίτες, ενώ ενθαρρύνει ακραίες αντιδράσεις, δίνοντας νέα πνοή σε μισαλλόδοξες ομάδες που είχαν απομονωθεί. Οι χώρες-μέλη της Ε.Ε. δεν είναι σε θέση να αντέξουν μαζικές ροές ανθρώπων. Και να ήθελαν να ενδώσουν στον εκβιασμό Ερντογάν, δεν μπορούν. Δεν έχουν άλλη επιλογή από το να σταματήσουν την πολιτική κατευνασμού τους.
Οταν απειλούνται ευθέως, απαιτείται απάντηση κατανοητή και σκληρή. Στην έκτακτη σύσκεψη των υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε. πρέπει να είναι σαφές σε όλους ότι η Τουρκία είναι επικίνδυνη μόνο επειδή οι ίδιοι της το επιτρέπουν. Εάν η Ε.Ε. επιβάλει οικονομικές κυρώσεις, πόσο θα αντέξει η Τουρκία; Και γιατί να μην τις επιβάλει, όταν ο Ερντογάν επιχειρεί ευθέως να αποσταθεροποιήσει χώρες-μέλη; Εάν η Ε.Ε. έστελνε μήνυμα ότι θεωρεί τον Ερντογάν υπεύθυνο για την αθέτηση της συμφωνίας, θα τολμούσε αυτός να ανοίξει τα σύνορα με τη Συρία και να στείλει ανθρώπους απευθείας προς στην Ελλάδα, γνωρίζοντας ότι ίσως παγιδευτούν στην Τουρκία, προκαλώντας τη δυσαρέσκεια του δικού του λαού; Θα πρέπει να αναλογιστούν οι Ευρωπαίοι πόσο η μακρόχρονη ανοχή τους έχει επιτρέψει στον Ερντογάν να καταλύσει τα δικαιώματα των δικών του πολιτών· να αποσταθεροποιήσει την ευρύτερη περιοχή, στηρίζοντας το λεγόμενο Ισλαμικό Κράτος στα πρώτα βήματά του· να εμπαίζει συνεχώς τους ίδιους, μαζί με τη Ρωσία και τις ΗΠΑ, για δικό του όφελος· να καταπατά νόμους και συνθήκες· να κατέχει εδάφη άλλων κρατών για δεκαετίες. Ας σκεφτούν πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα στην περιοχή, εάν η Τουρκία δεν ήταν μια μόνιμη απειλή για όλους γύρω της. Ας ζυγίσουν εάν όσα κέρδισαν από τον κατευνασμό του Ερντογάν άξιζαν, αν με αυτή την πολιτική ωφέλησαν τους Τούρκους πολίτες, την περιοχή, την Ε.Ε., τη δική τους χώρα. Ευθύνη τους, πέρα από την ανάγκη να σταθούν δίπλα στην Ελλάδα και στη Βουλγαρία, είναι να διακόψουν μια ολοένα πιο επικίνδυνη πορεία της Τουρκίας.