Oταν στην «εσωκομματική ζυγαριά» της Κουμουνδούρου μπήκε το προσφυγικό, αρκετοί στην αξιωματική αντιπολίτευση φοβήθηκαν ότι για άλλη μια φορά το συγκεκριμένο θέμα θα οδηγήσει τον ΣΥΡΙΖΑ σε έναν νέο κύκλο εσωστρέφειας. Τη στιγμή, μάλιστα, που το κόμμα ταλανίζεται από τον «γρίφο» του μετασχηματισμού, με την πλειοψηφία και τη μειοψηφία να μετρούν τις νέες τους δυνάμεις. Στο μυαλό πολλών στελεχών ήρθε ο Οκτώβριος του 2017. Hταν η περίοδος που ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννης Μουζάλας είχε απειλήσει ακόμα και με παραίτηση από το χαρτοφυλάκιό του στη συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας εξαιτίας της σκληρής κριτικής που του ασκούσαν οι «53+» για τις συνθήκες διαβίωσης των μεταναστών. Είχαν προηγηθεί αρκετές διαφωνίες, ακόμα και «αντάρτικο» βουλευτών για τις διαδικασίες ασύλου.
Στο ίδιο όργανο, την περασμένη Τετάρτη, μπορεί η χρυσή τομή να βρέθηκε με μια προσθήκη στο κείμενο της πολιτικής απόφασης, ωστόσο με σκεπτικισμό απέναντι στον Αλέξη Τσίπρα, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «Κ», στοιχήθηκαν ορισμένα κορυφαία στελέχη. Στη συνέντευξή του στο Mega, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ παραδεχόταν ότι ορθώς η κυβέρνηση έκλεισε τα σύνορα, γνωρίζοντας πως, πέρα από τη νεολαία, αρκετοί κορυφαίοι της κομματικής πτέρυγας δεν θα διστάσουν να διαταράξουν τη φαινομενική εσωκομματική ηρεμία των τελευταίων ημερών. Στη γραμμή πως τα σύνορα δεν είναι ούτε κλειστά ούτε ανοιχτά, αλλά φυλασσόμενα, σύμφωνα με πληροφορίες, κινήθηκαν οι Νίκος Φίλης, Νίκος Βούτσης και Πάνος Λάμπρου. Οι τόνοι δεν ανέβηκαν, όμως οι διαφορές ήταν διακριτές. Τα τρία στελέχη και σε πιο ήπιους τόνους ο Θοδωρής Δρίτσας, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, εκτίμησαν στην Πολιτική Γραμματεία πως ήταν «άγαρμπος» ο τρόπος που ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ άδειασε τη μειοψηφία.
Ελλειμμα επικοινωνίας
Το κλίμα δεν είχε βοηθήσει και η αφωνία της ηγεσίας το τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας. «Δυο ημέρες μάς σχολίαζαν μόνο τα σόσιαλ μίντια, τα παιδιά της νεολαίας μας φταίνε;» σημείωνε στην «Κ» μέλος του κορυφαίου καθοδηγητικού οργάνου, που θεωρεί αναγκαίο τα αντανακλαστικά του κόμματος να γίνουν ταχύτερα. «Στην επικαιρότητα ηγεμόνευσε η άποψη της νεολαίας, υποστήκαμε μεγάλη επικοινωνιακή ζημιά», παραδεχόταν βουλευτής μετά τη συζήτηση που έγινε στην Κοινοβουλευτική Ομάδα την Πέμπτη.
Η λήξη του συναγερμού στην Π.Γ., στα μέσα της περασμένης εβδομάδας, ήρθε όταν κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης ζητήθηκε να διατυπωθεί ευκρινώς πως «η φύλαξη των συνόρων είναι αυτονόητο καθήκον κάθε ελληνικής κυβέρνησης, ιδιαίτερα σε συνθήκες όπως οι σημερινές». Το χέρι τους στην τελική μορφή της απόφασης έβαλαν και οι «53+» του Ευκλείδη Τσακαλώτου. Η Τασία Χριστοδουλοπούλου μπορεί να μην πήρε τον λόγο, ωστόσο η θέση της είναι γνωστό πως ταυτίζεται με τη μειοψηφία του ΣΥΡΙΖΑ που ζήτησε να διευκρινιστεί ότι η κυβέρνηση «εμφανίζει μια ψευδή εικόνα πολέμου στα σύνορα και υποδαυλίζει εθνικιστικά ένστικτα…»
Ολγα Γεροβασίλη, Δημήτρης Βίτσας, Νίκος Παππάς, Ρένα Δούρου, Κώστας Ζαχαριάδης και άλλα στελέχη εκφράζουν την πάγια θέση οι τόνοι απέναντι στην κυβέρνηση να ανέβουν κατακόρυφα για το μεταναστευτικό, υποστηρίζοντας πως η παρέμβαση του Αλέξη Τσίπρα ήταν «χειρουργική» και κατάφερε να αναδείξει το αδιέξοδο στο οποίο έχει βρεθεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Αποφεύγοντας να προκληθούν νέες παρεξηγήσεις, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, απευθυνόμενος προς τους βουλευτές του, ευθυγραμμίστηκε πλήρως με την απόφαση του κορυφαίου οργάνου, δηλώνοντας την Πέμπτη πως «η φύλαξη των συνόρων μας αποτελεί αυτονόητο καθήκον για κάθε κυβέρνηση».
Αναζήτηση νέων ισορροπιών
Η μνημονιακή υποταγή του ΣΥΡΙΖΑ όσο ήταν στην εξουσία χτύπησε από την πρώτη στιγμή τις ευαίσθητες χορδές του κόμματος σε ζητήματα ταυτοτικού χαρακτήρα. Η συγκατοίκηση με τους ΑΝΕΛ έδινε ένα άλλοθι στον Αλέξη Τσίπρα να στρίβει πού και πού το «τιμόνι» προς τα δεξιά. Τώρα που επιθυμεί να απευθυνθεί στον χώρο του Κέντρου, καλείται να ισορροπεί μεταξύ του ρεαλισμού που πρέπει να έχει ένα κόμμα εξουσίας και του ριζοσπαστισμού που δεν θέλει να χάσει.
Στην Κουμουνδούρου, μετά δεκάδες συνεδριάσεις, κατανοούν πλέον καλά πως η αντιπολίτευση της περιόδου 2012-2014 μπορούσε εύκολα να «ανοίγει τα σύνορα» και να καταγγέλλει τους φράχτες, αφού δεν γνώριζε τι σημαίνει προσφυγική κρίση. Οι ήπιοι τόνοι στους οποίους κινήθηκε τελικά η αριστερή πτέρυγα του κόμματος δείχνει πως ο μετασχηματισμός του ΣΥΡΙΖΑ, έστω και δύσκολα, αρχίζει να γίνεται πράξη, αφού τα νέα δεδομένα και η τεράστια πίεση που δέχεται η χώρα στα σύνορα νίκησαν τις ιδεοληψίες του παρελθόντος. Εξαίρεση αποτελούν ορισμένες μεμονωμένες δηλώσεις που εξακολουθούν να προβληματίζουν.
Σε μια χρονική συγκυρία που το «55-50» της ψηφοφορίας της τελευταίας Κεντρικής Επιτροπής έκανε πολλούς της «παλαιάς φρουράς» να μιλήσουν για δύο ισότιμα μπλοκ μέσα στην Κουμουνδούρου, η παρέμβαση του Αλέξη Τσίπρα θεωρήθηκε από τους «προεδρικούς» καταλυτική. Οχι μόνο για να ξεκαθαρίσει ποιος κάνει κουμάντο, αλλά και για να πάρει την απαραίτητη φόρα προκειμένου να διευθετήσει ανέφελα μια σειρά από ζητήματα που έχουν να κάνουν τόσο με τα οργανωτικά όσο και με το όνομα του κόμματος.