Τα δεδομένα για το επιδημικό κύμα στην Ελλάδα

Τα δεδομένα για το επιδημικό κύμα στην Ελλάδα

4' 47" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η επιδημία από τον νέο κορωνοϊό που σχετίζεται με τη νόσο COVID-19, εξελίσσεται σε δύο επιδημικά κύματα, το ένα στην Κίνα και το άλλο στον υπόλοιπο κόσμο. Μέχρι τις 4 Μαρτίου 2020 είχαν δηλωθεί 93.090 περιστατικά παγκοσμίως, 80.422 κρούσματα στην Κίνα και 12.668 από 76 χώρες εκτός Κίνας. Υπάρχουν πρόσφατα δεδομένα ότι το επιδημικό κύμα στην Κίνα εξαντλείται. Αντίθετα, η επιδημία βρίσκεται σε εκθετική αύξηση εκτός Κίνας, αν και προς το παρόν ο αριθμός των περιπτώσεων στις περισσότερες χώρες είναι σχετικά μικρός. Η εκτίμηση κινδύνου προκύπτει από τον βαθμό επέκτασης της επιδημίας, τη βαρύτητα της νόσου και την επιβάρυνση του συστήματος περίθαλψης. Τα επιστημονικά και επιδημιολογικά δεδομένα που έχουν προκύψει από την Κίνα παρέχουν ισχυρό υπόβαθρο για εκτίμηση κινδύνου στην Ελλάδα.

Ποια είναι όμως τα δεδομένα από την Κίνα; Ο ιός μεταδίδεται με μολυσμένα σταγονίδια από το αναπνευστικό σύστημα, είτε άμεσα είτε έμμεσα μέσω μολυσμένων αντικειμένων και επιφανειών. Δεν έχει παρατηρηθεί αερογενής μετάδοση. Ο χρόνος επώασης είναι 5 έως 6 ημέρες, με εύρος 2 έως 14 ημέρες. Ο ιός έχει μεγάλη μεταδοτικότητα. Παρά τα δρακόντεια μέτρα μείωσης των κοινωνικών επαφών στην Κίνα, μεταδόθηκε από το επίκεντρο Γουχάν στην «υπόλοιπη Κίνα» σε μόλις 1 μήνα. Εχουν μελετηθεί εκατοντάδες μικροεπιδημίες και το 78%-85% αφορούσε ενδοοικογενειακή μετάδοση. Από τον έλεγχο των κοινωνικών επαφών των μολυσμένων ατόμων μόνο 0,9% έως 4,8% βρέθηκαν θετικά. Ο ιός δεν μεταδίδεται εύκολα σε παιδιά και εφήβους (2% στο σύνολο των κρουσμάτων) και η νόσος τους είναι εξαιρετικά ήπια. Οι σπάνιες ασυμπτωματικές λοιμώξεις δεν έχει τεκμηριωθεί ότι συνεισφέρουν στην περαιτέρω μετάδοση του ιού και σχεδόν όλες εξελίσσονται σε συμπτωματικές λίγες ημέρες αργότερα. Οι συχνές μεταδόσεις στο υγειονομικό προσωπικό στην αρχή της επιδημίας έχουν περιοριστεί και συνολικά μόνο το 3,8% των περιπτώσεων ανήκει στην κατηγορία αυτή.

Η θνητότητα προκύπτει από τη διαίρεση του αριθμού των θανάτων προς το σύνολο των δηλωμένων κρουσμάτων. Είναι πολύ σημαντικός αλλά δύσκολα μετρήσιμος δείκτης. Επηρεάζεται από τη δήλωση των περιστατικών, την ηλικία και την ποιότητα της περίθαλψης. Στην Κίνα, στο σύνολο των δηλωμένων περιστατικών, η θνητότητα μετρήθηκε 2,3%. Στο επίκεντρο της επιδημίας, στη Γουχάν ήταν 2,9%, ενώ στην υπόλοιπη Κίνα 0,4%. Η θνητότητα αυξάνεται προοδευτικά με την ηλικία και είναι μέγιστη στις ηλικίες 70-79 (8%) και άνω των 80 (14,8%). Το 81% των περιπτώσεων παρουσίασε ήπια νόσο και το 19% σοβαρή ή πολύ σοβαρή νόσο. Ολες οι ομάδες ασθενών με χρόνια νοσήματα παρουσίασαν αυξημένη θνητότητα (5,6%-10,5%). Το 6% του συνόλου των περιπτώσεων CΟVID-19 απαιτεί υποστήριξη σε μονάδα εντατικής θεραπείας. Οι ήπιες περιπτώσεις αναρρώνουν σε δύο εβδομάδες, ενώ οι σοβαρές σε τρεις έως έξι εβδομάδες. Παρά την αβεβαιότητα της εκτίμησης θνητότητας, φαίνεται ότι είναι πέντε έως 10 φορές μεγαλύτερη από της εποχικής γρίπης.

Τι είναι πιθανό να συμβεί στην Ελλάδα τους επόμενους μήνες: Το καλύτερο δυνατό σενάριο είναι να περιοριστεί σε εισαγόμενες περιπτώσεις με περιορισμένη τοπική μετάδοση. Η πρώτη περίπτωση δηλώθηκε στις 26 Φεβρουαρίου και μέχρι τις 5 Μαρτίου 2020 είχαν δηλωθεί 31 κρούσματα, 21 εκ των οποίων συνδέονται με νοσούντα που ταξίδεψε στο Ισραήλ. Η απομόνωση των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων, ο εργαστηριακός έλεγχος και η απομόνωση των επαφών, η ενημέρωση του κοινού και η ενίσχυση των μέτρων ατομικής προστασίας αποτελούν την κύρια πολιτική αντιμετώπισης της πιθανής επιδημίας στη χρονική φάση που διανύουμε. Δεύτερο ενδεχόμενο σχετίζεται με τα σενάρια του Γουχάν και του «υπόλοιπου Κίνας». Μέχρι τις 4 Μαρτίου είχαν δηλωθεί 67.332 περιπτώσεις από τη Γουχάν (115 περιστατικά ανά 100.000 κατοίκους) και 13.090 από την «υπόλοιπη Κίνα» (ένα περιστατικό ανά 100.000 κατοίκους). 

Με βάση αυτά τα δεδομένα, το επιδημικό κύμα στην Ελλάδα πιθανότατα θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος Απριλίου – αρχές Μαΐου. Σύμφωνα με το σενάριο «υπόλοιπη Κίνα», είναι πιθανό να αντιμετωπίσει 100 κρούσματα που σημαίνει 2 θανάτους και ζήτηση για λιγότερες από 10 κλίνες εντατικής θεραπείας. Αντίθετα, με βάση το σενάριο «Γουχάν» αναμένονται περίπου 12.000 κρούσματα και 280 θάνατοι, ενώ η ζήτηση για εντατική θεραπεία αναμένεται σε 740 κλίνες. Ακριβέστερες εκτιμήσεις θα προκύψουν από την εφαρμογή επιδημιολογικών μοντέλων που είναι σε εξέλιξη. Τα σενάρια αυτά αποτελούν ακραίες περιπτώσεις ευνοϊκού και δυσμενούς σεναρίου και κατά πάσα πιθανότητα η αλήθεια θα είναι ανάμεσα στις δύο εκτιμήσεις. Για παράδειγμα, 1.000 περιπτώσεις, ως υπόθεση εργασίας, συνεπάγονται 23 θανάτους και 60 κλίνες εντατικής θεραπείας.

Υπενθυμίζεται ότι στην Κίνα ελήφθησαν δρακόντεια μέτρα περιορισμού των κοινωνικών επαφών που πιθανότατα περιόρισαν την επέκταση της επιδημίας. Τα μέτρα αυτά είναι δύσκολο να ληφθούν και να επιβληθούν στην Ελλάδα και τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η πρόσφατη Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου δίνει μεγάλες δυνατότητες στις αρχές δημόσιας υγείας και προστατεύει τα στελέχη τους από εμπλοκές που συνεπάγεται η εφαρμογή δρακόντειων μέτρων. Εντούτοις, τα πρόσφατα επιδημιολογικά δεδομένα υποστηρίζουν ότι κάποια μέτρα, όπως το γενικευμένο κλείσιμο σχολείων και εργασιακών χώρων, ο αποκλεισμός ολόκληρων περιοχών της χώρας, η απαγόρευση των μετακινήσεων με μέσα μαζικής μεταφοράς, πιθανότατα δεν θα χρειαστούν. Υπενθυμίζεται ότι τα παιδιά δεν συμβάλλουν σημαντικά στην εξάπλωση του κορωνοϊού και ο COVID-19 σε αυτά αποτελεί ήπια νόσηση. Επίσης, η μετάδοση του COVID-19 απαιτεί στενή επαφή και είναι συχνή στο οικογενειακό περιβάλλον και λιγότερο συχνή στους χώρους εργασίας.

Περισσότερο αμφιλεγόμενα είναι τα μέτρα περιορισμού ή απαγόρευσης μαζικών συγκεντρώσεων για διάφορους λόγους. Η ακύρωση μεγάλων συγκεντρώσεων έχει πολλαπλές οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες και η απόφαση για την ακύρωσή τους δεν έχει πάντα σχέση με επιδημιολογικά δεδομένα.

Προς το παρόν η πρόληψη του CO-VID-19 σε ατομικό επίπεδο στηρίζεται στην ενημέρωση και στην ενίσχυση εφαρμογής μέτρων προσωπικής προστασίας όπως τακτικό πλύσιμο χεριών, αποφυγή επαφής των χεριών με μύτη, μάτια και στόμα, αποφυγή επαφής με νοσούντες. Η επικοινωνία πρέπει να συντείνει προς την ενημέρωση του κοινού και στην ψύχραιμη διαχείριση των πληροφοριών. Τα καταστροφικά σενάρια δυσκολεύουν τη γενικότερη προετοιμασία της χώρας και είναι πιθανό να οδηγήσουν σε οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις δυσανάλογες του προβλήματος που τελικά θα αντιμετωπίσουμε.

* Ο κ. Αγγελος Χατζάκης και η κ. Βάνα Σύψα είναι καθηγητές Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή