Η τουρκική προπαγάνδα εναντίον της Ελλάδας επηρεάζει τη κοινή γνώμη στην Ευρώπη, τις σχέσεις μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων καθώς και τις σχέσεις μεταξύ Ελλήνων πολιτών. Και η Ελλάδα και η Ευρωπαϊκή Ενωση φαίνονται να υποτιμούν αυτόν τον κίνδυνο, μιας και δεν επιστρατεύονται υπηρεσίες που θα μπορούσαν να αποδείξουν εάν ισχύουν ή όχι οι καταγγελίες για βίαιη συμπεριφορά των Ελλήνων εναντίον προσφύγων και μεταναστών.
Είναι κορυφαία ανάγκη να γνωρίζουμε τι συμβαίνει στα σύνορα – και για να αποτρέπεται οποιαδήποτε παράβαση από τις ελληνικές αρχές, και για να αποκαλύπτονται τα ψέματα εναντίον της χώρας. Και στις δύο περιπτώσεις θα αποκλείονταν τίτλοι όπως «Η ηθική της Ευρώπης πεθαίνει στα σύνορα της Ελλάδας» (Foreign Policy). Οι καταγγελίες υιοθετούνται αμέσως από χρήστες στα κοινωνικά δίκτυα και με μεγάλη ευκολία από μέσα ενημέρωσης. Δεν αρκούν διαψεύσεις. Μέσα σε καταιγίδα πλαστών ειδήσεων, πολλοί πιστεύουν αυτόν που θέλουν να πιστέψουν.
Οταν ο Τούρκος πρόεδρος κατηγορεί την Ελλάδα ότι σκοτώνει ανθρώπους στα σύνορά της, όταν ο υφυπουργός Εξωτερικών του παρομοιάζει τα σύνορά μας με το Αουσβιτς (σχολιάζοντας φωτογραφίες νεαρών που κυκλοφορούν με τα εσώρουχά τους και που πιθανώς είναι σκηνοθετημένες), δεν αρκούν οι διαψεύσεις και οι δηλώσεις της ελληνικής κυβέρνησης. Πρέπει να γίνεται έρευνα στο οπτικό υλικό και να δημοσιεύεται κάθε λεπτομέρεια που μπορεί να ενισχύσει ή να διαψεύσει τις καταγγελίες. Αυτή είναι δουλειά όχι μόνο δημοσιογράφων (βλ. το ενδιαφέρον ρεπορτάζ της Βασιλικής Σιούτη στο LIFO για τις καταγγελίες για τον φόνο Σύρου πρόσφυγα), αλλά και κρατικών και ευρωπαϊκών υπηρεσιών. Επειδή η τουρκική κυβέρνηση απειλεί την Ε.Ε. με αποσταθεροποίηση, όπως δήλωσαν και ο πρόεδρος και ο υπουργός Εσωτερικών της, οι αρμόδιες υπηρεσίες της Ε.Ε. οφείλουν να εμπλακούν στην εξέταση ύποπτων καταγγελιών που λειτουργούν εις βάρος της ίδιας της Ενωσης. Από τον Δεκέμβριο του 2018 η Ε.Ε. έχει υιοθετήσει σχέδιο δράσης, μέρος του οποίου στοχεύει στη βελτιωμένη ανίχνευση, ανάλυση και αποκάλυψη προϊόντων παραπληροφόρησης. Εργαλεία σε αυτή τη μάχη είναι η ανίχνευση προσώπων, ανάλυση της πηγής του υλικού, του τοπίου και της ώρας, η εύρεση παρόμοιων ή ίδιων φωτογραφιών και μεθόδων από άλλες περιοχές και εποχές.
Η ζημιά που προκαλεί η παραπληροφόρηση δεν έχει όρια: γενοκτονία στη Μιανμάρ, λιντσαρίσματα στις Ινδίες, βία εναντίον Ρομά στη Γαλλία κ.ά. Παρακολουθώντας τις τουρκικές καταγγελίες των τελευταίων ημερών, βλέπουμε πώς δηλητηριάζουν τα σχόλια όσων παρακολουθούν την ένταση στα σύνορα. Επιβεβαιώνουν προκαταλήψεις σε κάθε πλευρά, ενώ πείθουν, στεναχωρούν ή «αφοπλίζουν» τους υπόλοιπους, που δεν γνωρίζουν εάν η αλήθεια βρίσκεται στην καταγγελία ή στη διάψευση. Στην εσωτερική πολιτική σκηνή οι επιπτώσεις ίσως να μην είναι τόσο άμεσα ζημιογόνες όσο η σπίλωση της εθνικής εικόνας, αλλά πετυχαίνουν να υπονομεύσουν την εθνική ενότητα. Παρά τη δήλωση του Αλέξη Τσίπρα ότι συμφωνεί με το κλείσιμο των συνόρων, η αξιωματική αντιπολίτευση, μέσα ενημέρωσης και σχολιαστές που πρόσκεινται σε αυτήν υιοθετούν τουρκικές καταγγελίες στα επιχειρήματά τους ότι η κυβερνητική πολιτική είναι ακραία. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, σε απάντηση, κατηγόρησε τον ΣΥΡΙΖΑ ότι «λειτουργεί σαν “Δούρειος Ιππος” του Ερντογάν». Η όξυνση υπογραμμίζει τη μοιραία παθογένεια της πολιτικής μας σε μια εποχή που απαιτείται εθνική συνεννόηση και αρραγές μέτωπο. Ούτε η κυβέρνηση μπορεί να μάχεται μόνη στα σύνορα και στο μέτωπο της διπλωματίας, ούτε η αντιπολίτευση πρέπει να σταματήσει να την ελέγχει.
Οσο, όμως, επικρατεί αβεβαιότητα για το τι συμβαίνει στα σύνορα, εύκολα παρεκτρέπεται η πολιτική αντιπαράθεση ενώ δύσκολα αντιμετωπίζονται οι ανησυχίες που οι καταγγελίες προκαλούν σε διεθνείς οργανισμούς και άλλες χώρες. Γι’ αυτό έπρεπε να αποτελεί προτεραιότητα οι τουρκικές καταγγελίες να αντιμετωπίζονται όχι μόνο με διαψεύσεις αλλά με τεκμηριωμένη αποδόμηση.
Την ίδια ώρα, κυβέρνηση, αντιπολίτευση, μέσα ενημέρωσης και όλη η κοινωνία οφείλουν να ελέγχουν αυτά που μπορούν: τη συμπεριφορά τους και αυτή ακραίων ομάδων. Πρέπει να σταματήσουν οι εκδηλώσεις βίας εναντίον προσφύγων, μεταναστών και μελών ΜΚΟ, και οι υπαίτιοι να οδηγηθούν στη Δικαιοσύνη. Κάθε έγκλημα σε αυτό το επίπεδο δίνει πνοή στα ψέματα εναντίον της χώρας. Η διαγραφή μέλους της Ν.Δ. που σχολίασε ειρωνικά τον εμπρησμό δομής φιλοξενίας στη Λέσβο δείχνει ότι η κυβέρνηση γνωρίζει την ανάγκη να πολεμήσει τη μισαλλοδοξία, ότι η χώρα πρέπει να λειτουργεί αυστηρώς μέσω θεσμών και της εφαρμογής του νόμου. Ευθύνη της αντιπολίτευσης και των πολιτών είναι να ελέγχουν την κυβέρνηση με σοβαρότητα και υπευθυνότητα. Μέσα στην αβεβαιότητα των ημερών, με τον κόσμο σε αχαρτογράφητα νερά, δεν έχουμε την πολυτέλεια να διχαζόμαστε και λόγω της προπαγάνδας των γειτόνων.