Η Ελλάδα αντιμετωπίζει τρεις μεγάλες απειλές: άμεσος κίνδυνος είναι η πανδημία του νέου κορωνοϊού· χρόνιο πρόβλημα είναι η τουρκική επιθετικότητα· συστημική ασθένεια η οικονομία και ο δημογραφικός μαρασμός που συνδέεται άρρηκτα με αυτήν. Την ίδια ώρα, όλα στον κόσμο αλλάζουν. Οι θεσμοί, τα πλαίσια, οι συμμαχίες, οι κανόνες και τα έθιμα των τελευταίων δεκαετιών δεν ισχύουν παρά ως σκιές, ως άδειο κέλυφος. Μέσα σε αυτή την επικίνδυνη ρευστότητα, καλούμαστε να αξιολογήσουμε σωστά τη συγκυρία, να μετρήσουμε τις δυνάμεις μας, να χαράξουμε στρατηγική και να την ακολουθήσουμε με πίστη, σύνεση και αποφασιστικότητα.
Στη χώρα μας, εκκλήσεις για ενότητα, για την επούλωση πληγών του παρελθόντος, για ψύχραιμη αντιμετώπιση των προκλήσεων της εποχής, για αισιοδοξία για το μέλλον μοιάζουν αφελείς και ουτοπικές. Παραμένουν, όμως, πάντα το ζητούμενο, όπως παρατηρήσαμε στις δηλώσεις της Αικατερίνης Σακελλαροπούλου όταν εξελέγη Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Η ορκωμοσία της προχθές συνέπεσε με την κορύφωση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε. Είναι ενθαρρυντικό ότι, παρά τον ενδημικό διχασμό της πολιτικής μας ζωής, η μεγάλη πλειοψηφία της Βουλής στήριξε την υποψηφιότητα της κ. Σακελλαροπούλου. Ετσι, η νέα Πρόεδρος ίσως να μπορέσει να επηρεάσει τους πρωταγωνιστές της πολιτικής αλλά και την κοινωνία. Η νέα Πρόεδρος θα μπορεί να συνεργαστεί με τον πρωθυπουργό και τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης για την καλλιέργεια κλίματος συναίνεσης στα μεγάλα θέματα που αντιμετωπίζουμε. Ηδη ο Αλέξης Τσίπρας έχει στηρίξει την υποψηφιότητα Σακελλαροπούλου καθώς και την απόφαση της κυβέρνησης να κλείσει τα σύνορα με την Τουρκία. Η διαχείριση της πανδημίας, πάλι, δεν αφήνει περιθώρια για εύκολη αντιπολίτευση. Μια επιτυχημένη συνεργασία μεταξύ Κυριάκου Μητσοτάκη και Αλέξη Τσίπρα εδώ θα άλλαζε τα δεδομένα στην πολιτική και στο πώς συζητάμε για πολιτική. Θα κάνει την κοινωνία πιο ανοικτή στη συναίνεση, στη συνεργασία, στην αλλαγή.
Αν υπάρχει «καλό» σε αυτή τη συγκυρία, είναι ότι η Ελλάδα βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο. Δεν έχουμε το περιθώριο να αγνοήσουμε του κινδύνους, να επαναλάβουμε τα λάθη που μας οδήγησαν στη χρεοκοπία.
Πρέπει να αλλάξουμε, όχι επειδή το απαιτούν δανειστές και εταίροι (όπως παλιότερα οι μεγάλες δυνάμεις), αλλά επειδή δεν έχουμε την πολυτέλεια να ψάχνουμε για δικαιολογίες για να μείνουμε στάσιμοι και να αναλωνόμαστε σε μάχες μεταξύ μας. Αυτές οι πρακτικές μάς οδήγησαν επανειλημμένως σε ήττες.
Σήμερα δεν μπορούμε να ελπίζουμε σε καμία παρέμβαση που θα άμβλυνε τις επιπτώσεις μιας κατάρρευσης. Ολες οι χώρες, μεγάλες και μικρές, αντιμετωπίζουν δυσκολίες που οδηγούν στην εσωστρέφεια και στον απομονωτισμό. Εναπόκειται σε εμάς να εξασφαλίσουμε την επιβίωση και την ευημερία της χώρας μας.
Η αντιμετώπιση της Τουρκίας απαιτεί ψυχραιμία και ενότητα. Οφείλουμε να φυλάμε όχι μόνο τα σύνορα αλλά και τις αξίες μας, οι οποίες είναι πολυτιμότερες από την προπαγάνδα και τις τουρκικές απειλές. Ο κορωνοϊός μάς αναγκάζει να πειθαρχούμε, να συνεργαζόμαστε μεταξύ μας. Ετσι, εάν η τουρκική επιθετικότητα και ο κορωνοϊός αναγκάσουν τους πολιτικούς και τους πολίτες να αποδεχθούν την ανάγκη για σοβαρότητα και σύνεση, πολλά θα αλλάξουν στη χώρα μας. Με τις παλιές πρακτικές εξαντλημένες, αντιμετωπίζοντας μεγάλους κινδύνους σε ένα ρευστό και απρόβλεπτο περιβάλλον, ίσως μπορέσουμε να θέσουμε τις βάσεις για μια πιο δίκαιη κοινωνία, μια πιο δυναμική οικονομία. Τότε ίσως θελήσουν να επιστρέψουν πολλοί από τους νέους που έφυγαν, να κάνουν παιδιά πολλοί που έμειναν. Αυτό δεν θα λύσει όλα τα προβλήματα της οικονομίας και της κοινωνίας, αλλά θα ήταν μια αρχή. Νέα αρχή εκπροσωπεί και η νέα Πρόεδρος. Οπως είπε, προσβλέπει σε «μια κοινωνία που, στηριζόμενη στη μακρά δημοκρατική της παράδοση, επουλώνει τα τραύματα του παρελθόντος, αντιμετωπίζει τις προκλήσεις του παρόντος και ατενίζει με αισιοδοξία το μέλλον». Το τέλος της παλιάς νοοτροπίας επιτρέπει μια ελπίδα για νέα αρχή.