Εκπαιδευτικός, οδηγός βουνού, συγγραφέας. Αναρριχητής και ορειβάτης. Από τα πρώτα νεανικά του χρόνια έως τώρα, ο Τζώρτζης Μηλιάς εξερευνά την ελληνική φύση, και όχι μόνο, και μέσω της γραφής μοιράζεται μαζί μας όσα έχει ζήσει στη διάρκεια των εξορμήσεών του. Με αφορμή το νέο του βιβλίο «Χαμένες Διαδρομές», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Ανάβαση, μας μιλάει για το πάθος του αναρριχητή που διαρκώς αναζητά νέες διαδρομές, τους Έλληνες αναρριχητές που τον δίδαξαν στα πρώτα του βήματα, τις αγαπημένες τους διαδρομές, και εξηγεί γιατί ονόμασε μια διαδρομή «Εξήντα αποχρώσεις του γκρι».
Η βιωμένη εμπειρία από τις αναρριχητικές διαδρομές στις ορθοπλαγιές της Ελλάδας βρίσκει καταφύγιο στις «Χαμένες Διαδρομές», συνδυάζοντας στοιχεία φυσιολατρικού οδηγού και στοχαστικής αναζήτησης. Πώς επιλέξατε τη λογοτεχνία ως μέσο έκφρασης;
Η λογοτεχνία για μένα ξεκίνησε όταν εννέα με δέκα ετών άρχισα να διαβάζω με πάθος ό,τι βιβλίο έβρισκα μπροστά μου. Ξεκίνησα από τα κλασικά του Ιουλίου Βερν, για να καταλήξω στη βιβλιοθήκη των γονιών μου, σε Καζαντζάκη και Λουντέμη, Στάινμπεκ και Χεμινγουέι, αλλά και πολλούς άλλους, συχνά οριακά κατάλληλους για την ηλικία μου. Αργότερα, ως φοιτητής, ορειβάτης αλλά και πρωταθλητής του σκι, άρχισα να γράφω σε περιοδικά ειδικού Τύπου άρθρα με θέμα τα σπορ στη φύση. Τα κείμενά μου αυτά γρήγορα μεταλλάχθηκαν σε χρονογραφήματα. Γράφοντάς τα, ένιωθα ότι δίνω στους άλλους κάτι από την ευχαρίστηση που βίωνα στο βουνό και στη θάλασσα, ότι τους μετέφερα ιδέες, απόλαυση, προβληματισμούς και αίσθηση ελευθερίας, κάτι που συνεχίζεται με τα μυθιστορήματά μου.
Το βιβλίο είναι φόρος τιμής στους Έλληνες αναρριχητές αλλά και ελεγεία για τη φύση της πατρίδας μας. Πώς σας ενέπνευσαν;
Οι ήρωές μου είναι υπαρκτά πρόσωπα. Με κάποιους από αυτούς έκανα τα πρώτα μου βήματα στα βράχια και στις χιονισμένες πλαγιές, και τους χρωστάω πολλά. Όχι μόνο για τη βοήθεια σε πρακτικά θέματα, αλλά κυρίως επειδή με ενέπνευσαν και μου μετέδωσαν τις ανησυχίες τους και την αγάπη τους για το βουνό. Μου έδειξαν πώς μπορείς να είσαι δημιουργικός και να περνάς υπέροχα με λιτά μέσα, έχοντας στη διάθεσή σου όσα η Ελλάδα προσφέρει απλόχερα δωρεάν: βουνά, ορθοπλαγιές, ποτάμια και θάλασσες.
O Claude, ο πρωταγωνιστής των «Χαμένων Διαδρομών», σας βοήθησε να αφηγηθείτε περιστατικά από τον χώρο της παγκόσμιας ορειβατικής σκηνής, αλλά και να ξεδιπλώσετε πτυχές του εαυτού σας. Μιλήστε μας γι’ αυτή τη σχέση.
Πράγματι, για να συνδέσω αληθινά γεγονότα και να δώσω απαντήσεις που αφορούν σε μια χαμένη αναρριχητική διαδρομή κάπου στους γκρεμούς της Γκαμήλας αλλά και στην ύπαρξη ενός μυστηριώδους καρφιού σε μια ορθοπλαγιά του Παρνασσού, επινόησα τον Claude. Όσο όμως προχωρούσε το βιβλίο, τόσο κι εγώ ταυτιζόμουν με τον Claude. Με τον Claude είκοσι ετών, όταν σκεφτόταν μόνο βουνά και αναρρίχηση, με τον Claude στα εβδομήντα και κάτι, όταν γέρος επιστρέφει στον τόπο ενός ατυχήματος που τον σημάδεψε για πάντα, προσπαθώντας να βρει απαντήσεις και γαλήνη. Μαζί του, και μαζί μου, σε κάθε βήμα και ο ήρωας από την «Πτώση» του Αλμπέρ Καμύ, ένας αγαπημένος μου ήρωας που συντρίβεται από ηθική άποψη και αναρωτιέται για το καλό και το κακό.
Στην κορυφή του Half Dome, στο Yosemite National Park.
Έχοντας χαρτογραφήσει ορειβατικά και αναρριχητικά την ελληνική επικράτεια, μπορείτε να μας πείτε για τις αγαπημένες σας διαδρομές και τις πιο προκλητικές αναβάσεις που έχετε επιχειρήσει;
Η κάθε αναρριχητική διαδρομή έχει τη χάρη της. Στη Σύμη άνοιξα πριν από πολλά χρόνια μια μεγάλη διαδρομή στη μνήμη του πατέρα μου, πάνω ακριβώς από μια αγαπημένη παραλία όπου μας πήγαινε, όταν ήμασταν μικρά παιδιά, για ψαροντούφεκο. Στον Παρνασσό και στην Γκιώνα έχω ανοίξει διαδρομές που επαναλαμβάνονται συχνά από άλλους αναρριχητές, κάτι που μου δίνει μεγάλη χαρά. Στην Καλιφόρνια, στα πενήντα επτά μου χρόνια, μαζί με έναν φίλο συνομήλικό μου, σκαρφαλώσαμε μια τεράστια διαδρομή στο περίφημο Half Dome στο Yosemite National Park. Μια διαδρομή με πολύωρη και δύσκολη πρόσβαση, μεγάλη υψομετρική διαφορά και ελάχιστα σημεία για σωστή ασφάλιση. Αλλά πιο προκλητικές για μένα είναι οι διαδρομές που δεν έχω ανοίξει ακόμη, αυτές που ξεκινάω τώρα, σε ανέγγιχτες αγαπημένες ορθοπλαγιές του Παρνασσού.
Τα παιδιά και οι νέοι στρέφονται στα σπορ του βουνού και της θάλασσας; Ποιο είναι το επίπεδο των σχολών εκπαίδευσης, και επιπλέον δίνονται κίνητρα στους αθλητές να εξελιχθούν;
Οι σχολές αναρρίχησης και βουνού απευθύνονται σε ενήλικες αλλά και εφήβους, λειτουργούν σύμφωνα με συγκεκριμένους κανόνες που υπαγορεύονται από την ομοσπονδία ορειβασίας και είναι απόλυτα αξιόπιστες. Από την πλευρά μου χαίρομαι βλέποντας ότι ολοένα και περισσότεροι νέοι ασχολούνται με την αναρρίχηση στην Ελλάδα, μια χώρα που έχει πλέον πολλά αναρριχητικά πεδία. Κάποια μάλιστα, όπως της Καλύμνου, συγκαταλέγονται στα καλύτερα του κόσμου. Κίνητρο για τους μελλοντικούς αθλητές αποτελεί το ότι η αναρρίχηση συμπεριλαμβάνεται πλέον (από φέτος στο Τόκιο) στο πρόγραμμα των Ολυμπιακών Αγώνων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Σκαρφαλώνοντας σήμερα, ποια είναι τα σημεία που εξακολουθούν να εξάπτουν τη φαντασία σας, αυτήν ενός εφήβου που ξεκίνησε την αναρρίχηση σε μικρά περάσματα της Βαρυμπόμπης το 1987;
Το 1987 ήταν η χρονιά που, κυριολεκτικά, αφοσιώθηκα στην αναρρίχηση. Σκαρφάλωνα σχεδόν καθημερινά και σκεπτόμουν συνεχώς βράχια, διαδρομές και δύσκολες κινήσεις. Σε αυτή τη φάση βρίσκομαι ακόμη! Για να καταλάβετε, πρόπερσι έβαλα στο μάτι μια ορθοπλαγιά στον Παρνασσό, έναν γκρεμό 220 μ., στον οποίο κανείς ακόμη δεν είχε δοκιμάσει να σκαρφαλώσει. Έτσι, στα εξήντα μου χρόνια, μαζί με έναν πιο νέο από εμένα σχοινοσύντροφο ολοκληρώσαμε μια νέα διαδρομή και τη βαφτίσαμε «Εξήντα αποχρώσεις του γκρι». Εξήντα εγώ, γκρι ο βράχος και πολλή ταλαιπωρία, τόση που μας έκανε να αναρωτηθούμε κατά πόσον, και αν, είμαστε φυσιολογικοί άνθρωποι.
«Χαμένες Διαδρομές», εκδόσεις Ανάβαση.