JAMES ELLROY
Θύελλα
μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος
εκδ. Κλειδάριθμος, 2020, σελ. 896
Οποιος παρακολουθεί στενά το έργο του Τζέιμς Eλροϊ γνωρίζει, αλλά πάντα εκπλήσσεται. Δεν είναι η αστυνομική πλοκή που κινητοποιεί τα αναγνωστικά ένστικτα. Μπορεί οι περισσότεροι ήρωές του να είναι αστυνομικοί, όμως το βασικό δίπολο του «καλού – κακού» στις ιστορίες του δεν είναι ποτέ τυποποιημένο και ευκρινές. Κοινώς: στις γούνες όλων υπάρχουν αρκετά ράμματα.
Ο Eλροϊ αρέσκεται να ανακατεύει τις επίσημες σελίδες της αμερικανικής ιστορίας και να τις παρουσιάζει με μια εναλλακτική μορφή. Κάπως έτσι έχει πάρει υλικό από τη δολοφονία του JFK, τον πόλεμο στο Βιετνάμ ή τη δολοφονία της Ελίζαμπεθ Σορτ (της «Μαύρης Ντάλιας»), για να διαμορφώσει τη δική του μυθιστορηματική εκδοχή.
Αυτό πράττει και τώρα στον δεύτερο τόμο του Δεύτερου Κουαρτέτου του Λος Aντζελες. Είχε προηγηθεί το εισαγωγικό «Perfidia» (εκδ. Κλειδάριθμος) και τώρα έρχεται η «Θύελλα» (εκδ. Κλειδάριθμος). Το νέο του μυθιστόρημα εκκινεί από το σημείο όπου ολοκληρώθηκε το «Perfidia» (τρεις εβδομάδες μετά την επίθεση της Ιαπωνίας στο Περλ Χάρμπορ) και ολοκληρώνεται μεταφέροντας το χρονικό βάρος στους επόμενους τέσσερις μήνες.
Τα πάντα συνδέονται με τα πάντα ή, όπως λέγεται αρκετές φορές μέσα στο βιβλίο: «Είναι μια ιστορία όλα». Aλλωστε, οι περισσότεροι χαρακτήρες που παρελαύνουν από την ιστορία έχουν υπάρξει στην ύστερη φάση τους σε άλλα βιβλία του Eλροϊ.
Η «Θύελλα» είναι αυτό που δηλώνει: «Μια θυελλώδης καταστροφή», στίχος που αποδίδεται στον Γ. Χ. Οντεν και ο οποίος εκφράζει με τον πιο εύγλωττο τρόπο το υπόγειο παίγνιο στρατηγικών, σκευωριών, τεχνασμάτων και σχεδίων που εξελίσσονται στο βιβλίο. Βέβαια, αυτός ο στίχος δεν έχει γραφτεί ποτέ από τον Αγγλο ποιητή. Υποτίθεται πως υπάρχει στο ποίημά του «To a Writer On His Birthday» που έγραψε για τον συγγραφέα Κρίστοφερ Ισεργουντ, αλλά τέτοιος στίχος δεν υπάρχει. Μικρή λεπτομέρεια από τη στιγμή που ο Ελροϊ λειτουργεί στο επίπεδο της μυθοπλαστικής αναπαράστασης και δεν επιδιώκει να είναι ακριβής ακόμη και αν χρησιμοποιεί πραγματικά πρόσωπα.
Από το μυθιστόρημα περνάει, άλλωστε, και ο γνωστός σκηνοθέτης Ορσον Γουέλς, ο οποίος μετατρέπεται σε υποχείριο σκοτεινών δυνάμεων και καταδότης αριστερών (μεταξύ άλλων).
Το βασικό μυστήριο είναι μια τριπλή ανθρωποκτονία που περιλαμβάνει δύο αστυνομικούς, η ταυτοποίηση ενός πτώματος ηλικίας δέκα ετών που έρχεται στην επιφάνεια τυχαία στο Πάρκο Γκρίφιθ, έπειτα από δυνατή καταιγίδα, και η ύπαρξη μεγάλης ποσότητας χρυσού στην οποία εμπλέκονται ναζί και σταλινικοί.
Εξαρχής μεταφερόμαστε στην Πρωτοχρονιά του 1941. Ο πόλεμος είναι γεγονός, το πογκρόμ κατά των Ιαπώνων βρίσκεται σε εξέλιξη, ενώ το Λος Αντζελες έχει καταληφθεί από πολεμικό πυρετό και φυλετικό μίσος. Τέσσερα πρόσωπα, μεταξύ πολλών άλλων, παίζουν καθοριστικό ρόλο στο να ξετυλιχθεί ο μίτος.
Ο διεφθαρμένος αρχιφύλακας του Τμήματος Ηθών, Ελμερ Τζάκσον, που λειτουργεί ως εισπράκτορας βρώμικου χρήματος για λογαριασμό του αρχηγού της αστυνομίας. Ο εξαιρετικής ικανότητας ερευνητής του Εγκληματολογικού, Χιντέο Ασίντα, που αν και Ιάπωνας καταφέρνει να αντιπαρέλθει (όχι δίχως τραύματα) το μένος εναντίον του. Ο υπάλληλος της Υπηρεσίας Πληροφοριών του στρατού, Ντάντλεϊ Σμιθ, ένας ακραιφνής φασίστας στα όρια του φετιχισμού, και η Τζόαν Κόνβιλ, που καθαιρείται από υποπλοίαρχος του Ναυτικού λόγω ενός πολύνεκρου δυστυχήματος που προκάλεσε, αλλά τελικά γίνεται βοηθός του Ασίντα.
Το εξώφυλλο της «Θύελλας», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.
Το φορτίο χρυσού
Τι ψάχνουν όλοι τους; Το περιβόητο φορτίο χρυσού που κλάπηκε πριν από μια δεκαετία σε μια περίεργη και ανεξακρίβωτη ληστεία ενός τρένου, τους θύτες των προαναφερθέντων εγκλημάτων, αλλά και τις υπόγειες διασυνδέσεις των ναζιστών και των κομμουνιστών που απεργάζονται την επόμενη ημέρα από την πιθανή (ακόμη) ήττα του Χίτλερ από τον Στάλιν. Η δράση μεταφέρεται από το Λος Αντζελες στο Μεξικό (Μπάχα και Ενσενάντα) και περιλαμβάνει μια ολόκληρη πανίδα από dramatis personae: εξωνημένους αστυνομικούς, στάρλετ του σινεμά, διπλούς πράκτορες, φασίστες και κομμουνιστές που τα κίνητρά τους είναι περισσότερο σεξουαλικά και υλικά και λιγότερα ιδεολογικά, ανθρώπους του υποκόσμου, προσήλυτους οργίων, Εβραίους καλλιτέχνες που γλιτώνουν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, ιδεοληπτικούς αγκιτάτορες, καθώς και εξουσιολάγνους αριβίστες.
Ολες οι παράλληλες ιστορίες ενώνονται με το νήμα της άλογης και ασύμμετρης βίας, κάτι απολύτως «τυπικό» στα μυθιστορήματα του Ελροϊ. Ο πόλεμος για την εξουσία συμπλέει με την ανάγκη για αγάπη. Η βούληση για δύναμη συντάσσεται με τις σεξουαλικές εκτροπές (κυρίως ομοφυλοφιλικού τύπου). Η δίψα για φήμη χρησιμοποιεί κάθε μέσο (ακόμη και το πιο ειδεχθές) για να διατρανωθεί.
Οποιος εισέλθει στο σκοτεινό βασίλειο της «Θύελλας» θα πρέπει να είναι προετοιμασμένος ότι θα καταδυθεί σε σκοτεινά βάθη και σε αχαρτογράφητα νερά. Εκεί όπου ο ανθρώπινος ψυχισμός και τα ιστορικά δεδομένα έρχονται να συγκρουστούν, να ενοποιηθούν και να προκαλέσουν καταιγίδες. Η πολύ καλή μετάφραση ανήκει στον Μιχάλη Μακρόπουλο.