Tο Χονγκ Κονγκ, η Σιγκαπούρη και η Νότια Κορέα εφάρμοσαν άμεσα μια «επιθετική» στρατηγική ελέγχων. Αυτό τους επέτρεψε να εντοπίσουν τα πρώτα κρούσματα, να τα ιχνηλατήσουν και να τα απομονώσουν, εμποδίζοντας την ανεξέλεγκτη εξάπλωση του ιού στην κοινότητα. Στη Νότια Κορέα, συγκεκριμένα, έχουν ήδη πραγματοποιηθεί περισσότερα από 280.000 τεστ.
Ομως οι Ασιάτες διαθέτουν την εμπειρία του SARS και έχουν διαφορετικά αντανακλαστικά –και κουλτούρα απόλυτης πειθαρχίας– απέναντι σε τέτοιες καταστάσεις. Δεν είναι συγκρίσιμα, λοιπόν, τα μεγέθη με τη Δύση. Μέχρι τα μέσα Μαρτίου στις ΗΠΑ γίνονταν μόλις 5 τεστ ανά εκατομμύριο ανθρώπους, στην Ιαπωνία 66 ανά εκατομμύριο, στη Βρετανία 347, στο Ισραήλ 401 και στην Ιταλία, με την επιδημία σε έξαρση, 826 τεστ ανά εκατομμύριο.
Η αξία των τεστ είναι αδιαμφισβήτητη και μακάρι να υπήρχε η δυνατότητα να γίνονται πιο πολλά –και στη χώρα μας– στις δημόσιες και στις ιδιωτικές δομές. Είναι διαγνωστικό εργαλείο για την αποτελεσματικότερη περίθαλψη του ασθενούς και τη λήψη μέτρων περιορισμού της διασποράς. Συμβάλλουν στο να κατανοήσουμε τον τρόπο με τον οποίο εξελίσσεται η επιδημία και να προβλέψουμε, ώς έναν βαθμό, τη συνέχεια. Αλλά δεν λύνουν όλα τα προβλήματα.
Πέρα από την πρακτική δυσκολία τού να ελεγχθεί όλος ο πληθυσμός –υπάρχει τεράστια έλλειψη αντιδραστηρίων παγκοσμίως–, ένα τεστ είναι σαν φωτογραφία: αποτυπώνει τη στιγμή. Μία ημέρα μετά, ο ίδιος εξετασθείς μπορεί να είναι θετικός. Και κάτι ακόμα: ένα αρνητικό αποτέλεσμα συχνά προκαλεί αίσθημα ασφάλειας, που οδηγεί σε εφησυχασμό. Υπολογίζεται ότι στην αρχή του επιδημικού κύματος στην Κίνα τα τεστ μπορεί να έδιναν ψευδώς αρνητικό αποτέλεσμα σε ποσοστό έως και 50%, κι αυτό γιατί ο ιός συνήθως δεν ανιχνεύεται στο στάδιο της επώασης.
Εφόσον ρεαλιστικά είναι αδύνατον να ελεγχθούν όλοι οι πολίτες, στις περισσότερες χώρες η τακτική είναι: προτεραιότητα για το τεστ δίνεται σε όσους νοσηλεύονται με λοίμωξη του αναπνευστικού, σε άτομα που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες και στο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό. Αλλωστε, αλλού θα κριθεί η έκβαση αυτού του «πολέμου», όχι στο πεδίο των τεστ: στην πειθαρχία των πολιτών απέναντι στα μέτρα, στην παραμονή τους στο σπίτι, στη σχολαστική ατομική υγιεινή. Και, δεδομένου ότι η επιδημία καλπάζει σε όλη την Ευρώπη, στην ενίσχυση των νοσοκομείων αλλά και στη στήριξη της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας περίθαλψης, που θα κληθούν να σηκώσουν ακόμη μεγαλύτερο βάρος. Ξέρετε πόσοι γιατροί αδυνατούν να επιακεφθούν νοσούντες στο σπίτι τους και να τους εξετάσουν γιατί δεν υπάρχει ο κατάλληλος εξοπλισμός;
* Ο κ. Αθανάσιος Τσακρής είναι καθηγητής Μικροβιολογίας, διευθυντής Εργαστηρίου Μικροβιολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ.