ΣΤΑΘΗΣ ΙΝΤΖΕΣ
Η Μήνα και άλλες ιστορίες
Εκδ. Κίχλη, σελ. 42
Μικρές ιστορίες, σαν παραβολές, θραύσματα μνήμης και παράξενα συμβάντα, τα αφηγήματα του Στάθη Ιντζέ, συγκεντρωμένα σε ένα κομψό βιβλιαράκι, είναι ένα αποθησαύρισμα στυλιστικής γραφής. Οι μικρές αυτές ιστορίες που θυμίζουν άλλοτε λαϊκά παραμύθια και άλλοτε σκοτεινά όνειρα είναι μια δεξιοτεχνική συλλογή από μνήμες, παραληρήματα, εφιάλτες, και σπονδές σε μία ατάραχη ζωή που ξορκίζεται με το αρνητικό της απείκασμα.
Ο Στάθης Ιντζές, εκδότης ο ίδιος των εκδόσεων «Ενύπνιο», πεζογράφος, ποιητής (και καλός φωτογράφος) προσφέρει με αυτή τη συλλογή μια ενδιαφέρουσα προσθήκη στην παράδοση μιας νουάρ θεματογραφίας, στην κατηγορία της γκροτέσκας φαντασίας και του εξωπραγματικού βιώματος. Η Μήνα, π.χ., κάτι μεταξύ πάπιας και χήνας, την οποία ζωγράφισε για το εξώφυλλο η Εύη Τσακνιά, έχει ένα ράμφος «κοφτερό, οριζόντιο και κοφτερό σαν κατσαβίδι». Αν θέλει κάποιος να τη δει, θα πληρώσει το τίμημα που πληρώνει κάθε «περίεργος ξένος που επισκέπτεται το χωριό». Από περιέργεια θα βάλει το μάτι στην κλειδαρότρυπα να δει καλά τη Μήνα (με την «αλλόκοτη ομορφιά») και εκείνη θα τον πλησιάσει με τη σουβλερή της μύτη.
Ο Στάθης Ιντζές έχει μια έλξη για το παράδοξο αλλά αφήνει και την καλλιεργημένη φαντασία του ελεύθερη να κατευθύνει τη γραφή σε τοπία κυνικού ρεαλισμού ή αλλόκοτης διορατικότητας. Οπως η Μυρτώ, που περνούσε τα καλοκαίρια στο σπίτι των παππούδων της, κι ένιωσε ένα χέρι να την ακουμπά στον ώμο αλλά, «όταν γύρισε να δει, το μόνο που αντίκρισε ήταν η εικόνα ενός αγίου». Ή όπως ο μικρός Αντώνης, που καθώς ψαχούλευε βρήκε μια ταλαιπωρημένη σφεντόνα, σεργιάνησε στο δάσος του χωριού πλάι στο ποτάμι, «ώσπου ένα κοράκι προσγειώθηκε δίπλα του».
Αλλοτε, πάλι, μορφές βγαλμένες από πυθμένες παραμυθένιας νοσηρότητας, όπως της τρελο-Δημήτρως, που ήταν άλαλη από τότε που είχε καταβροχθίσει ένα μικρό κορίτσι, στοιχειώνουν τη φαντασία και γαντζώνουν τη σκέψη του αναγνώστη. Με συνειρμική καταγωγή από ένα πλέγμα θρύλων είτε από τον γερμανικό ρομαντισμό είτε από τη βαλκανική λαϊκή παράδοση, με προεκτάσεις στη νουάρ παράδοση του 19ου αιώνα, με αναφορές στον Πόε και στον Κάφκα, με υπαινικτικές συμμαχίες προς τη χώρα του Ιερώνυμου Μπος και του Μπρύγκελ, ο Στάθης Ιντζές μας δίνει μικρογραφήματα λόγου, κοσμήματα μικροτεχνίας και πυκνώσεις αφήγησης υψηλού συμβολισμού. Η «Μήνα» είναι ένα απρόσμενο πετράδι σε ένα ορυχείο φαντασίας.