«Είχα άμεση ανταπόκριση στο αίτημά μου. Μπράβο στον κ. Πιερρακάκη». Παρά τη σουρεαλιστική κωμικότητά της, η ανάρτηση στα κοινωνικά δίκτυα είναι αυθεντική. Η κυρία που είχε στείλει το SMS στο 13033 είχε ανάγκη να φαντάζεται ένα πρόσωπο πίσω από τον πενταψήφιο αριθμό. Ενα πρόσωπο που τη νοιάζεται και της δίνει την άδεια εξόδου.
Αυτός ο ειδωλολατρικός ανθρωπομορφισμός για το κράτος, τώρα που το κράτος έβγαλε δόντια, αντανακλά την ιστορική πρωτοτυπία της κατάστασης: Για πρώτη φορά μέτρα βάναυσης περιστολής δημοκρατικών δικαιωμάτων γίνονται δεκτά με σχεδόν ομόθυμη ανακούφιση. Για πρώτη φορά έπειτα από πολύ καιρό η ανασφαλής κοινωνία έχει ανάγκη να κρεμαστεί από φιγούρες πατρικές.
Πολύ νέος για να μπορεί να κατηγορηθεί για πατερναλισμό, ο 37χρονος υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης δεν κρατάει χαρτοφυλάκιο κρίσης. Ή έτσι νόμιζε. Οι συνθήκες μαζικού εγκλεισμού κατέστησαν τις ψηφιακές υπηρεσίες, που σχεδίαζε η ομάδα του Πιερρακάκη, επείγουσα ανάγκη.
Το gov.gr επισπεύσθηκε και λειτουργεί ήδη, ενάμιση μήνα νωρίτερα από τα προγραμματισμένα του εγκαίνια. Το ίδιο και το πρόγραμμα τηλεδιασκέψεων, που επεκτάθηκε σε όλο το Δημόσιο. Η σελίδα με τη φόρμα για την απαγόρευση εξόδου και ο πενταψήφιος για τα SMS στήθηκαν, λένε, μέσα σε 24 ώρες. Ο στόχος των επόμενων ημερών είναι να λειτουργούν η συνταγογράφηση με SMS και η ψηφιακή υπογραφή.
Χωρίς τον ιό δεν θα γίνονταν όλα τόσο γρήγορα. Δεν θα είχαν κινητοποιηθεί οι ιδιώτες πάροχοι τηλεπικοινωνιών, που εργάζονται στοιχισμένοι με το υπουργείο. Δεν θα είχε ρισκάρει το ίδιο το υπουργείο να «ανεβάζει» νέες υπηρεσίες, με πανωσηκώματα πάνω στα παλιά συστήματα.
Διαφαίνεται έτσι το ενδεχόμενο η πανδημία να αφήσει κληρονομιά στο βραδύ κράτος όχι μόνο τη νέα ψηφιακή υποδομή, αλλά και μια πολύ γρήγορη εξοικείωση των πολιτών με αυτή. Εχει ξανασυμβεί, με τα capital controls: η διάδοση της χρήσης του «πλαστικού χρήματος» και του e-banking δεν θα ήταν τόσο γρήγορη, αν δεν είχε μεσολαβήσει η κακουχία.
Εκφράζεται μια, όχι αδικαιολόγητη, ανησυχία για το κατά πόσον ο συγκεντρωτισμός του κράτους-προστάτη και οι τεχνολογικές δυνατότητές του να απολυτοποιήσει αυτόν τον ρόλο μπορούν να αφήσουν μόνιμο αποτύπωμα στις δημοκρατίες μετά την πανδημία. Είναι ο προβληματισμός που διατύπωσε στους Financial Times ο ποπ ιστορικός Χαράρι, επικαλούμενος το παράδειγμα της πατρίδας του, του Ισραήλ, που παρακολουθεί «εκτάκτως» τους πολίτες για να ελέγξει την εξάπλωση του ιού.
Surveillance state ή service state – κράτος υπηρεσιών ή κράτος παρακολουθήσεων; Το Μαξίμου –όπου ο Χαράρι έχει αφοσιωμένους αναγνώστες– δεν μπήκε καν στο δίλημμα.
Ο φαντασιακός Πιερρακάκης, που καραδοκεί πίσω από το 13033, δεν «διαβάζει» τα SMS των πολιτών. Τα πετάει.