Εννέα χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, ζητούν με επιστολή τους προς τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, την έκδοση ευρω-ομολόγου για την καταπολέμηση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας του κορωνοϊού. Την επιστολή, πλην του Κυριάκου Μητσοτάκη, συνυπογράφουν ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ και οι πρωθυπουργοί της Ιταλίας, της Πορτογαλίας, του Βελγίου, της Ιρλανδίας, της Σλοβενίας και του Λουξεμβούργου.
Όπως γράφουν οι εννέα ηγέτες: «Πρέπει να εργαστούμε επί ενός χρεογράφου που θα εκδοθεί από έναν ευρωπαϊκό θεσμό, το οποίο θα αντλήσει χρήματα από τις αγορές στην ίδια βάση και προς όφελος όλων των κρατών-μελών, εξασφαλίζοντας έτσι σταθερή μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση για τις πολιτικές που είναι αναγκαίες για την αντιμετώπιση των ζημιών που προκαλεί αυτή η πανδημία. Τα επιχειρήματα υπέρ ενός τέτοιου κοινού εργαλείου είναι ισχυρά, καθώς όλοι αντιμετωπίζουμε ένα συμμετρικό εξωγενές σοκ, για το οποίο δεν φέρει ευθύνη καμία χώρα, αλλά τις αρνητικές συνέπειες του οποίου τις υποκείμεθα όλοι. Και είμαστε όλοι συλλογικά υπεύθυνοι για μία αποτελεσματική και ενιαία ευρωπαϊκή απάντηση».
Το κοινό αυτό εργαλείο έκδοσης χρέους, προσθέτουν οι εννιά αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, «πρέπει να είναι επαρκούς μεγέθους και διάρκειας ώστε να είναι πλήρως αποτελεσματικό και να αποφύγει κινδύνους αναχρηματοδότησης τώρα ή στο μέλλον. Οι πόροι που θα συγκεντρωθούν θα χρησιμοποιηθούν για να χρηματοδοτήσουν σε όλα τα κράτη-μέλη τις αναγκαίες επενδύσεις στο σύστημα υγείας και προσωρινές πολιτικές για την προστασία των οικονομιών και του κοινωνικού μας μοντέλου».
Η επιστολή περιέχει επίσης: κάλεσμα για αυξημένη χρηματοδότηση από τον κοινοτικό προϋπολογισμό για δαπάνες που σχετίζονται με την πανδημία, «τουλάχιστον για τα έτη 2020 και 2021», πέρα από τα μέτρα που έχει ήδη ανακοινώσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή· την «ενεργοποίηση όλων των υφιστάμενων κοινών δημοσιονομικών εργαλείων για τη στήριξη των εθνικών προσπαθειών και τη διασφάλιση της χρηματοοικονομικής αλληλεγγύης» (η αναφορά είναι στον ESM)· και ένα αίτημα προς την Επιτροπή για «κοινές κατευθυντήριες γραμμές, μία κοινή βάση για τη συλλογή και τη διάθεση ιατρικών και επιδημιολογικών δεδομένων, και μία στρατηγική για την αντιμετώπιση, στο προσεχές μέλλον, της κλιμακωτής εξέλιξης της επιδημίας».
Οι ηγέτες των «9», τέλος, τονίζουν ότι η διατήρηση της λειτουργίας της κοινής αγοράς «είναι ζωτική για να έχουν όλοι οι Ευρωπαίοι πολίτες την καλύτερη δυνατή φροντίδα και την ισχυρότερη δυνατή εγγύηση ότι δεν θα παρουσιαστούν ελλείψεις καμίας μορφής». Δηλώνουν τη δέσμευσή τους στη διατήρηση ανοιχτών συνόρων στο εσωτερικό της ζώνης Σένγκεν και στην παραγωγή και διανομή κρίσιμων ιατρικών προμηθειών και εξοπλισμού με τρόπο που να παρέχονται έγκαιρα και σε λογικό κόστος όπου χρειάζονται.
Αναλυτικά η κοινή επιστολή των ευρωπαίων ηγετών στα ελληνικά:
"Ρώμη, 25 Μαρτίου 2020
Κύριε Πρόεδρε, αγαπητέ Σαρλ,
Η πανδημία του Κορωνοϊού αποτελεί μία πρωτοφανή απειλή η οποία απαιτεί έκτακτα μέτρα περιορισμού της εξάπλωσής του στο εσωτερικό και μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών. Να ενισχυθούν όλες οι δομές Υγείας. Να εξασφαλιστεί η παραγωγή και η πρόσβαση σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες. Και, τέλος, να αμβλυνθούν οι αρνητικές επιπτώσεις του σοκ στις ευρωπαϊκές οικονομίες.
Όλες οι ευρωπαϊκές χώρες ανέπτυξαν ή αναπτύσσουν πρωτοβουλίες για την αναχαίτιση του ιού. Η επιτυχία τους, όμως, θα εξαρτηθεί από τους χρόνους, την έκταση, αλλά και τον συντονισμό των κυβερνήσεών μας.
Είναι ανάγκη οι πρακτικές εναντίον της πανδημίας να ευθυγραμμιστούν σε ολόκληρη την Ευρώπη με βάση την μέχρι σήμερα εμπειρία, τις πρόσφατες αναλύσεις και την γρήγορη και διεξοδική ανταλλαγή πληροφοριών. Είναι κάτι απαραίτητο -ειδικά τώρα, στη φάση έξαρσης του φαινομένου. Ο συντονισμός, για τον οποίο, μαζί με την Ούρσουλα φον ντερ Λέιεν, δώσατε ήδη το έναυσμα, στις τηλεδιασκέψεις των ηγετών, συμβάλλει σε αυτή την προσπάθεια.
Απαραίτητο είναι επίσης, αύριο, όταν αποσυρθούν τα ακραία σημερινά μέτρα, να μην υπάρξει μια βιαστική επιστροφή στα προηγούμενα δεδομένα, αλλά και να αποτραπεί ο κίνδυνος επανεισαγωγής του ιού από άλλες χώρες. Καλούμε, λοιπόν, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καταλήξει σε σαφείς, συμφωνημένες κατευθυντήριες γραμμές. Σε μια κοινή βάση για τη συλλογή και την ανταλλαγή ιατρικών και επιδημιολογικών πληροφοριών. Και σε μια ενιαία στρατηγική που θα αντιμετωπίζει στο άμεσο μέλλον την κλιμακωτή εξέλιξη της επιδημίας.
Καθώς ήδη εφαρμόζουμε πρωτοφανή κοινωνικοοικονομικά μέτρα τα οποία συνεπάγονται μεγάλη επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας, πρέπει να διασφαλίσουμε την παραγωγή βασικών αγαθών και υπηρεσιών, όπως και την ελεύθερη κυκλοφορία βασικών προμηθειών στο εσωτερικό της Ε.Ε. Η διατήρηση της ενιαίας αγοράς είναι θεμελιώδης προκειμένου να παρασχεθεί σε όλους τους Ευρωπαίους πολίτες η καλύτερη δυνατή φροντίδα. Και είναι η πιο ισχυρή εγγύηση ότι δεν θα υπάρξει καμία έλλειψη οποιουδήποτε είδους.
Δεσμευόμαστε, συνεπώς, να διατηρήσουμε τα εσωτερικά μας σύνορα ανοιχτά στο εμπόριο, στην πληροφόρηση και στις απαραίτητες μετακινήσεις πολιτών, ειδικά εκείνων που εργάζονται σε παραμεθόριες περιοχές. Πρέπει, επίσης, να διασφαλίσουμε ότι οι βασικές αλυσίδες εμπορίου και επικοινωνίας θα μείνουν πλήρως ενεργές εντός των ευρωπαϊκών συνόρων. Και ότι κανένα στρατηγικό κεφάλαιο δεν θα πέσει θύμα επιθετικής εξαγοράς όσο διαρκούν οι τρέχουσες οικονομικές δυσκολίες. Πριν απ’ όλα, θα εγγυηθούμε την παραγωγή βασικού ιατρικού εξοπλισμού και μέσων προστασίας. Με στόχο αυτά να διατίθενται εγκαίρως και με το μικρότερο κόστος εκεί όπου υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη.
Καθώς, όμως, τα μέτρα εναντίον της πανδημίας βραχυπρόθεσμα επηρεάζουν δυσμενώς τις οικονομίες, οφείλουμε να προβούμε σε ανάλογες ενέργειες για να περιοριστούν και οι οικονομικές απώλειες. Και, ασφαλώς, να σχεδιάσουμε τα επόμενα βήματά μας. Η παγκόσμια κρίση που ζούμε, απαιτεί συντονισμένη απάντηση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
– Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ανακοίνωσε, στις 19 Μαρτίου, μία δέσμη πρωτοφανών μέτρων τα οποία -σε συνδυασμό με τις πολιτικές αποφάσεις της προηγούμενης εβδομάδας- θα στηρίξουν δυναμικά το ευρώ, εξαλείφοντας τις οικονομικές τριβές.
– Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε, επίσης, ένα ευρύ φάσμα δράσεων, ώστε τα φορολογικά μέτρα των κρατών-μελών να μην περιορίζονται από το Σύστημα Γενικευμένων Προτιμήσεων ή από τους Κανονισμούς περί κρατικών ενισχύσεων.
– Η Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα παρουσίασαν, επιπλέον, ένα σύνολο πολιτικών. Αυτές επιτρέπουν, πλέον στις χώρες-μέλη της Ε.Ε να διαθέτουν όλους τους διαθέσιμους πόρους τους από τον προϋπολογισμό της και να αξιοποιούν την εργαλειοθήκη της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για την καταπολέμηση της πανδημίας και των συνεπειών της.
– Τέλος, τα κράτη-μέλη καλούνται να ενεργήσουν ώστε κανείς εργαζόμενος να μη χάσει την δουλειά του από την προσωρινή παύση λειτουργίας ολόκληρων τομέων της οικονομίας. Ότι θα πτωχεύσουν όσο το δυνατό λιγότερες επιχειρήσεις. Και ότι θα υπάρχει ρευστότητα, με τις τράπεζες να δανείζουν παρά τις καθυστερημένες αποπληρωμές και τους αυξανόμενους κινδύνους.
Όλα τα παραπάνω απαιτούν δημοσιονομικούς πόρους χωρίς προηγούμενο. Καθώς και μια ρυθμιστική προσέγγιση που θα προστατεύει τόσο τις θέσεις εργασίας, όσο και τη δημοσιονομική σταθερότητα.
Τα μέτρα νομισματικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, λοιπόν, θα πρέπει να συνδυάζονται με δραστικές επιλογές και στο πεδίο της δημοσιονομικής πολιτικής. Όπως αυτές που έχουμε ήδη αρχίσει να λαμβάνουμε, στέλνοντας -ως ηγέτες που συμμετέχουν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο- σαφή κι αποφασιστικά μηνύματα.
Πρέπει να αναγνωρίσουμε την σοβαρότητα της κατάστασης και την ανάγκη αποφασιστικής δράσης για να στηρίξουμε τώρα τις οικονομίες μας. Ώστε να τις διατηρήσουμε σήμερα στην καλύτερη κατάσταση και να τις οδηγήσουμε αύριο σε μία γρήγορη ανάκαμψη. Κάτι που απαιτεί την άμεση ενεργοποίηση όλων των υφιστάμενων κοινών δημοσιονομικών μέσων για την υποστήριξη των εθνικών προσπαθειών. Αλλά και την διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής αλληλεγγύης -ιδίως εντός της ευρωζώνης.
Συγκεκριμένα, είναι ανάγκη να συμφωνήσουμε σε ένα κοινό χρεόγραφο, που θα μπορούσε να ονομαστεί «Ομόλογο-Corona» και το οποίο θα εκδοθεί από ένα θεσμικό όργανο της Ε.Ε. Αποστολή του θα είναι η συγκέντρωση κεφαλαίων -στην ίδια βάση και προς όφελος όλων των εταίρων. Έτσι, θα εξασφαλισθεί η σταθερή και μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση των πολιτικών που απαιτούνται για την αντιμετώπιση των ζημιών από αυτή την πανδημία.
Η ανάγκη ενός τέτοιου κοινού χρηματοδοτικού μέσου είναι φανερή, αφού όλοι αντιμετωπίζουμε ένα συμμετρικό εξωτερικό σοκ, για το οποίο καμία χώρα δεν φέρει ευθύνη, αλλά όλες υφίστανται τις αρνητικές του συνέπειές. Είμαστε, συνεπώς, συλλογικά υπεύθυνοι για μια αποτελεσματική και ενιαία ευρωπαϊκή απάντηση. Αυτό το κοινό οικονομικό εργαλείο μας θα πρέπει να έχει επαρκές μέγεθος και εκτεταμένη διάρκεια, ώστε να είναι απόλυτα αποδοτικό και να αποτρέπει κινδύνους υποτροπής.
Τώρα και στο μέλλον.
Τα κεφάλαια που θα συγκεντρωθούν, θα χρηματοδοτήσουν τις απαραίτητες επενδύσεις στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης όλων των χωρών-μελών. Αλλά και σειρά βραχυπρόθεσμων πολιτικών για την προστασία των εθνικών οικονομιών και του ευρωπαϊκού κοινωνικού μας μοντέλου.
Στο ίδιο πνεύμα αποτελεσματικότητας και αλληλεγγύης, θα μπορούσαμε να διερευνήσουμε την χρήση και άλλων εργαλείων. Όπως ειδική χρηματοδότηση από τον προϋπολογισμό της Ε.Ε για τις δαπάνες που προκαλεί η επιδημία τουλάχιστον για τα οικονομικά έτη 2020 και 2021. Και αυτή, πέραν των όσων ήδη ανακοινώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Με πρωτοβουλίες όπως οι παραπάνω, θα δώσουμε ένα σαφές το μήνυμα ότι αντιμετωπίζουμε όλοι μαζί την υγειονομική κρίση, ενδυναμώνοντας την Οικονομική και Νομισματική Ένωση. Και, το σημαντικότερο: Θα εκπέμψουμε ένα ισχυρό σήμα προς τους πολίτες μας ότι συνεργαζόμαστε αποτελεσματικά. Και πως επιδίωξη της Ε.Ε είναι να δοθεί μια ενιαία και πειστική απάντηση στο πρόβλημα των καιρών μας.
Θα χρειαστεί επίσης να προετοιμάσουμε από κοινού την "επόμενη μέρα" και να οργανώνουμε ξανά τις οικονομίες μας. Και μαζί τους, τις νέες παγκόσμιες «αλυσίδες αξίας», τους στρατηγικούς τομείς, τα εθνικά συστήματα υγείας και το ευρωπαϊκά σχέδια των επόμενων δεκαετιών.
Αν θέλουμε η Ευρώπη του αύριο να ανταποκριθεί στις προσδοκίες του χθες, πρέπει να δράσουμε σήμερα. Είναι η ώρα να σχεδιάσουμε και πάλι το κοινό μας μέλλον.
Ας ανοίξουμε, λοιπόν, με τόλμη αυτήν τη συζήτηση τώρα. Και ας προχωρήσουμε μπροστά, χωρίς δισταγμούς!
Υπογράφουν οι:
Sophie Wilmès, Πρωθυπουργός του Βελγίου
Emmanuel Macron, Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας
Κυριάκος Μητσοτάκης, Πρωθυπουργός της Ελλάδας
Leo Varadkar, Πρωθυπουργός της Ιρλανδίας
Pedro Sánchez, Πρωθυπουργός της Ισπανίας
Giuseppe Conte, Πρωθυπουργός της Ιταλίας
Xavier Bettel, Πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου
António Costa, Πρωθυπουργός της Πορτογαλίας
Janez Janša, Πρωθυπουργός της Σλοβενίας."
Αναλυτικά, η κοινή επιστολή των ευρωπαίων ηγετών στα αγγλικά:
Rome, 25 March 2020
Mister President, dear Charles,
the coronavirus pandemic is an unprecedented shock and it requires exceptional measures to contain the spreading of the contagion within and across countries, to bolster our health systems, to safeguard the production and distribution of essential goods and services and – last but not least – to mitigate the negative effect that the shock has on the European economies.
All European countries have taken or are taking containment measures to stem the spreading of the virus. The success of these measures will depend on the timing, the extent and the coordination of sanitary measures implemented by different governments.
We need an alignment of practices across Europe, based on past successful experiences, on experts’ analysis, on thorough exchange of information. This is necessary now, during the peak phase of the epidemic. The coordination that you have started, with Ursula von der Leyen, in the leaders’ video-conferences does help in this respect.
It will also be necessary tomorrow when we will roll-back the extreme measures taken today, both to avoid too hasty a return to normality and to prevent re-importing the virus from other Countries. We need to ask the European Commission to come out with agreed guidelines, a common base for the collection and sharing of medical and epidemiological information, and a strategy to deal in the near future with the staggered evolution of the epidemic.
Mr Charles Michel,
President of the European Council
As we implement unprecedented socio-economic measures, with an unparalleled slowdown in economic activity, we still need to guarantee the production and delivery of essential goods and services and the free movement of vital supplies within the EU. Preserving the functioning of the Single market is essential to give all European citizens the best possible care and the strongest guarantee that there will be no shortage of any kind.
We are therefore committed to keep our internal frontiers open to necessary trade, to information and to the essential movements of our citizens, especially for cross border workers. We also need to make sure that essential value chains can fully function within the EU borders and that no strategic assets fall prey of hostile takeovers during this phase of economic difficulties. First and foremost, we will put all our efforts to guarantee the production and distribution of key medical equipment and protections, to deliver them in an affordable and timely manner where they are most needed.
The extraordinary measures we are taking to contain the virus adversely affect our economies in the short run. We therefore need to take extraordinary actions to limit the economic damage and prepare the next steps. This global crisis requires a coordinated response at the European level. The ECB has announced on Thursday the 19th of March an unprecedented set of measures that, together with the policy decisions taken the week before, will support the euro and stem financial tensions.
The European Commission has also announced a broad range of actions to ensure that the fiscal measures which Member States are called to take will not be constrained by the SGP rules or by State-aid regulations. Furthermore, the Commission and the European Investment Bank announced a package of policies that will allow Member States to use all available resources in the EU budget and benefit from the EIB’s toolkit to combat the pandemic and its consequences.
Member States are called to play their part and ensure that as few as possible lose their job because of the temporary shutdowns of entire sectors of the economy, that as few firms as possible go bankrupt, that liquidity continues to flow into the economy and that banks continue to lend notwithstanding delayed repayments and rising risks. All this requires unprecedented resources and a regulatory approach that protects jobs as well as financial stability.
The ECB monetary policy measures should therefore be accompanied by equally bold decisions on fiscal policy, like the ones we have started to undertake, in particular with our clear and resolute messages as leaders in the European Council.
We need to recognize the severity of the situation and the necessity for further action to buttress our economies today, in order to put them in the best condition for a rapid recovery tomorrow. This requires the activation of all existing common fiscal instruments to support national efforts and ensure financial solidarity, especially within the eurozone.
In particular, we need to work on a common debt instrument issued by a European institution to raise funds on the market on the same basis and to the benefits of all Member States, thus ensuring stable long term financing for the policies required to counter the damages caused by this pandemic.
The case for such a common instrument is strong, since we are all facing a symmetric external shock, for which no country bears responsibility, but whose negative consequences are endured by all. And we are collectively accountable for an effective and united European response. This common debt instrument should have sufficient size and long maturity to be fully efficient and avoid roll-over risks now as in the future.
The funds collected will be targeted to finance in all Member States the necessary investments in the healthcare system and temporary policies to protect our economies and social model.
In the same spirit of efficiency and solidarity, we could explore other tools like a specific funding for Corona-related spending in the EU budget, at least for the years 2020 and 2021, beyond the announcements already made by the Commission.
By giving a clear message that we are facing this unique shock all together, we would strengthen the EU and the Economic and Monetary Union and, most importantly, we would provide the strongest message to our citizens about European determined cooperation and resolve to provide an effective and united response.
We will also need to prepare together “the day after” and reflect on the way we organize our economies across our borders, global value chains, strategic sectors, health systems, European common investments and projects.
If we want tomorrow’s Europe to live up to the aspirations of its past, we must act today, and prepare our common future. Let us open this debate now and move forward, without hesitation.
Signed by
Sophie Wilmès, Prime Minister of Belgium
Emmanuel Macron, President of the French Republic
Kyriakos Mitsotakis, Prime Minister of Greece
Leo Varadkar, Taoiseach of Ireland
Giuseppe Conte, President of the Council of Ministers of Italy
Xavier Bettel, Prime Minister of Luxemburg
António Costa, Prime Minister of Portugal
Janez Janša, Prime Minister of Slovenia
Pedro Sánchez, Prime Minister of Spain"