Οι Αθηναίοι, δυσαρεστημένοι από την έκβαση των συγκρούσεων, κατά το δεύτερο έτος του Πελοποννησιακού Πολέμου και παρασυρθέντες από δημαγωγούς, δεν εξέλεξαν τον Περικλή Στρατηγό. Κατανόησαν το λάθος τους τον επόμενο χρόνο και έσπευσαν να τον επανεκλέξουν, δίνοντάς του ξανά το γενικό πολιτικό και στρατιωτικό πρόσταγμα. Όμως ήταν πλέον αργά. Ο μεγάλος αυτός ηγέτης, αφού είδε τους δύο γιους του, τον Πάραλο και τον Ξάνθιππο να πεθαίνουν από το φοβερό λοιμό που χτύπησε την πόλη, προσβλήθηκε και ο ίδιος από τη νόσο και πέθανε τον Αύγουστο του 429 π.Χ., αφήνοντας πίσω του ένα δυσαναπλήρωτο κενό στο οποίο, οι σαφώς υποδεέστεροι αυτού, πολιτικοί και στρατιωτικοί διαδόχοί του, όχι μόνο δεν κατόρθωσαν να ανταποκριθούν, αλλά οδήγησαν και ολόκληρη την πόλη στην ήττα και την καταστροφή.
Χιλιάδες χρόνια αργότερα, ένας άλλος λοιμός με την ονομασία COVID-19 χτύπησε τον πλανήτη, τη χώρα και τις πόλεις μας. Σε αντίθεση με τον Περικλή που έχασε πρώτα τους γιούς του, ο SARS-CoV-2, πρώτα θα απειλήσει, εν γένει, τη ζωή των πρεσβύτερων μελών της κοινωνίας μας. Ήδη, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Υδρογείου, ο ιός χτυπά κατά προτίμηση τις ευπαθείς ομάδες και κυρίως τους ηλικιωμένους. Τις μεγαλύτερες γενιές που πέρασαν πολλά, πόνεσαν αγωνίστηκαν και πριν την οικονομική κρίση έζησαν δεκαετίες αχαλίνωτης ευημερίας και φρενήρους ανάπτυξης. Γενιές που μας προσέφεραν πολλά, ακριβώς γιατί οι ίδιες τα είχανε στερηθεί. Γονείς που ήταν συχνά μακριά μας, χτίζοντας περιουσίες γιατί ακριβώς είχανε δει τις περιουσίες των γονιών και των παππούδων τους να καταστρέφονται στον πόλεμο. Γονείς που ήταν ασφυκτικά κοντά μας, γιατί οι ίδιοι είχανε χάσει τους δικούς τους γονείς στον ίδιο πόλεμο. Γονείς που συχνά τους κατηγορήσαμε για άσκεπτες επιλογές που διαμόρφωσαν ένα καθεστώς μιας φαινακισμένης ευμάρειας και που διαμορφώθηκαν εντός του καθεστώτος αυτού, το οποίο τελικώς οδήγησε την κοινωνία μας στην οικονομική κρίση της τελευταίας δεκαετίας.
Συχνά σταθήκαμε απέναντί τους με μια επικριτική αγνωμοσύνη, όπως αυτή που επέδειξαν οι Αθηναίοι απέναντι στον Περικλή. Τώρα, είναι η ώρα να επιδείξουμε την απαιτούμενη διαγενεακή αλληλεγγύη. Γιατί, «τη μνήμη της καρδιάς, τη λένε ευγνωμοσύνη». Τώρα είναι η ώρα της ανταπόδοσης προς τους λιγότερο ευνοημένους από τη βιολογική και την κοινωνική συγκυρία συνανθρώπους μας. Η ώρα της αλληλεγγύης αλλά και της υπευθυνότητας. Ελπίζω, χάρη στα εγκαίρως ληφθέντα μέτρα, να είναι όσο γίνεται μικρότερος ο αριθμός των ηλικιωμένων (και όχι μόνον) συνανθρώπων μας που θα κληθούν να δώσουν άνισες μάχες με τον COVID-19. Τώρα δοκιμάζεται η αλληλεγγύη μας απέναντι στις ευπαθείς ομάδες και κυρίως απέναντι στη γενιά που πέρασε πολλά και μάς έδωσε τα πάντα. Μάς έδωσε το χέρι της για να σταθούμε στα πόδια μας. Τόσο ως παιδιά, στα πρώτα μας βήματα, όσο και ως ενήλικες, ως γενιά της Κρίσης. Ο Πάραλος, όσο και ο Ξάνθιππος, είμαι βέβαιος πως θα αντάλλασσαν πρόθυμα τη ζωή τους με αυτή του πατέρα τους. Οι λοιμοί, όμως, όπως και η βιολογία, δεν δέχονται τέτοιες υποθετικές, υπαρξιακές ανταλλαγές.
Ούτε αφήνουν περιθώρια για μεθύστερες παραδοχές λαθών και μετάνοιες. Ειδικά τώρα που η προστασία του δημοσίου συμφέροντος επέβαλλε και το κλείσιμο των ναών. Τώρα ήρθε η ώρα να ανταποδώσουμε στους «Περικλείς» και στις μητέρες μας, στους παππούδες και στις γιαγιάδες μας μέρος της προσφορά τους. Ξεκινώντας από κάτι πολύ απλό, όσο και αν ακούγεται σκληρό. Αγγίζοντας και πλησιάζοντας τους ηλικιωμένους μας όσο γίνεται λιγότερο. Μένοντας και κοντά, αλλά και μακριά τους. Προσφέροντάς τους το χέρι μας, χωρίς να αγγίζουμε το δικό τους….
*O Χρίστος Χ. Λιάπης MD,MSc,PhD είναι Ψυχίατρος, Διδάκτωρ Παν/μίου Αθηνών, Πρόεδρος του ΚΕΘΕΑ