Πέμπτη, 26 Μαρτίου 2020, ώρα 9.30 το πρωί. Οπως κάθε μέρα, ο Κωνσταντίνος Πανούσης έχει ήδη αναρτήσει από τις 9 π.μ. στην ψηφιακή πλατφόρμα τα μαθήματα της ημέρας. Ορθογραφία, ανάγνωση, μαθηματικά. Σήμερα κλίνουμε το ρήμα «νιώθω» και μαθαίνουμε κάθετη αφαίρεση. Στις 11 π.μ. θα κάνουν όλοι μαζί την πρώτη ωριαία βιντεοκλήση, «όπου θα πουν τα παιδιά τις καλημέρες τους, πώς ξύπνησαν, αν είχαν καλό ύπνο». Ο κ. Πανούσης, ή Δάσκαλος Κ. όπως τον φωνάζουν τα παιδιά, θα παρουσιάσει το πρόγραμμα της ημέρας, το σημερινό κείμενο και όλοι μαζί θα παρακολουθήσουν σε real time την επίλυση μιας άσκησης στον ψηφιακό πίνακα. Μέσα στην ημέρα, τα παιδιά θα προχωρήσουν τα μαθήματά τους και θα έχουν ατομικές επικοινωνίες με τον δάσκαλο για τυχόν βοήθεια. Θα ηχογραφήσουν την ανάγνωση και θα του τη στείλουν και θα προπονηθούν στην ορθογραφία ακούγοντάς τον να τους υπαγορεύει κείμενο. Μέσω της σουίτας διαδραστικών ασκήσεων, τα παιδιά «σκανάρουν» την ορθογραφία από το χαρτί και του τη στέλνουν για έλεγχο. Στις 6 μ.μ. θα κάνει πάλι όλη η τάξη κοινή βιντεοκλήση, όπου θα ανακεφαλαιώσουν την ύλη με ένα πολύ σύντομο και διασκεδαστικό τεστ. Καλώς ήλθατε στη Β΄ Δημοτικού της νέας εποχής!
Για τον 56χρονο κ. Πανούση και αυτό το τμήμα του Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενός δημοσίου σχολείου που δέχεται μαθητές με κλήρωση, η προσαρμογή στη μετά τον κορωνοϊό εποχή και στη διδασκαλία από απόσταση δεν υπήρξε πρόκληση. Χάρη στη χρήση των νέων μέσων, για τη μικρή τους παρέα, το μάθημα ποτέ δεν άρχιζε και τελείωνε με το κουδούνι. Ενας εκπαιδευτικός που πάντα αναζητούσε τρόπους και εργαλεία για να βελτιώνει την ποιότητα της διδασκαλίας του (ήταν από τους πρώτους, εάν όχι ο πρώτος δάσκαλος, που προ 15 ετών άνοιξε μπλογκ μοιραζόμενος με συναδέλφους του και μαθητές υλικό των μαθημάτων), με την εμφάνιση των νέων ψηφιακών εργαλείων άρπαξε την ευκαιρία να τα εντάξει στην καθημερινότητα στην τάξη. Αρχικά ήταν τα netbook, αργότερα τα τάμπλετ, τα οποία προμηθεύονταν οι γονείς των μαθητών. «Ανάλογα με την αξιοπιστία σου και το όραμα που προβάλλεις, οι γονείς ανταποκρίνονται. Ο γονιός είναι πάντα έτοιμος να ακολουθήσει τον δάσκαλο, αρκεί να του παρουσιάσει μια πειστική πρόταση», λέει ο Δάσκαλος Κ. «Τους εξηγούσα πώς θα πορευτεί η εκπαίδευση, τι θα συναντήσει ένας μελλοντικός πολίτης, τους ανέλυα τον τρόπο δουλειάς και τους στόχους μου. Τους έλεγα ότι θα πρέπει να ξεφύγουμε από τα όρια της αίθουσας».
Ταυτόχρονα, χρησιμοποιώντας ψηφιακή πλατφόρμα όπου ανέβαζε υλικό για τους μαθητές, εφάρμοζε στην πράξη την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Ο μαθητής από το σπίτι του εργαζόταν σε δραστηριότητες που αναρτούσε ο δάσκαλος. Το μάθημα επεκτεινόταν στον χώρο και στον χρόνο. Οι μαθητές του ασχολούνταν με την παραγωγή ντοκιμαντέρ, με ντιμπέιτ, με ζωντανές αναπαραστάσεις ιστορικών γεγονότων, βίντεο, animation, σενάρια. Το μάθημα δεν διαρκούσε πια 45 λεπτά. Η τεχνολογία άρχισε να πηγαίνει μπροστά την τάξη, να σκιαγραφεί το σχολείο των ονείρων μας. «Τα παιδιά απολαμβάνουν τη μάθηση. Χαίρονται το σχολείο, βρίσκονται σε επαφή με τον δάσκαλό τους. Τα ψηφιακά μέσα δεν είναι αυτοσκοπός, εξανθρωπίζονται. Είναι ενταγμένα στην καθημερινότητα των παιδιών ως γέφυρα, ως εργαλείο για να προσεγγίσουν τη γνώση, αλλά και τη μεταγνώση – όταν ο ίδιος ο μαθητής δηλαδή παράγει γνώση, όταν φτάνει να δημιουργεί ο ίδιος την ύλη. Τα παιδιά έχουν φτιάξει πράγματα που πιστεύω ότι θα ήταν αδύνατον να έφτιαχνα εγώ».
Εχει ακουστεί πολλή κριτική τελευταία για την εξ αποστάσεως διδασκαλία. «Πιστεύω ότι οφείλεται στην άγνοια», εκτιμά ο κ. Πανούσης. Δεν είναι τυχαίο ότι έχει ονομάσει τη μέθοδο διδασκαλίας του Ανοιχτή Τάξη, ακριβώς διότι είναι ανοιχτή στον καθένα να την παρακολουθήσει, γιατί είναι πρόθυμος να εξηγήσει σε όποιον ενδιαφέρεται πώς την υλοποιεί. Οχι ότι δεν θα υπάρξουν εμπόδια, αλλά όπως λέει, «αν θέλεις να κάνεις κάτι σήμερα στην εκπαίδευση, αν είναι κάτι που το πιστεύεις, θα μπορέσεις να το κάνεις». Σε κάθε περίπτωση, όμως, δεν απευθύνεται σε όσους θεωρούν ότι μια μικρή τάξη, όπως η Β΄ Δημοτικού, είναι ευκαιρία του εκπαιδευτικού «να… παρκάρει». Το λειτούργημα του εκπαιδευτικού, λέει, δεν έχει στην πραγματικότητα ωράριο. «Είναι δυνατόν να μην αναλογιστώ εγώ το βράδυ τι έκανα εκείνη την ημέρα στο σχολείο ή να μην ετοιμαστώ για αύριο; Να μη σκεφτώ τι θα κάνω με τον Γιάννη ή με τη Μαρία; Η τεχνολογία μού δίνει τη δυνατότητα να ετοιμάσω κάτι που θα τους ενθουσιάσει, κάτι που θα καλύψει τα ενδιαφέροντά τους».
Και η προσωπική επαφή, δασκάλου – μαθητή, στην τάξη; «Ο έρωτας δασκάλου – μαθητή δεν πεθαίνει αν περάσει και στο τάμπλετ, γιατί είναι έρωτας του δασκάλου για τη διδασκαλία και του μαθητή για τη μάθηση», καταλήγει ο Δάσκαλος Κ.