Η Ελλάδα μόλις βγήκε από μία δεκαετή κρίση που στέγνωσε τη χώρα όχι μόνο από χρήματα, αλλά κυρίως από αντοχές και ψυχικά αποθέματα. Και ενώ όλα έδειχναν πως μετά μία τέτοια περιπέτεια μπαίνουμε σε μια διαφορετική εποχή, εντελώς ξαφνικά η χώρα βυθίζεται σε μια δεύτερη, πολύ πιο απρόβλεπτη και πιο δύσκολη δίνη. Πιο απρόβλεπτη γιατί αυτή τη φορά η κρίση δεν είναι δική της αλλά παγκόσμια και πιο δύσκολη, γιατί σε αντίθεση με την εποχή των μνημονίων, αυτή τη φορά παραλύουν τα πάντα, ακόμα και η μόνιμη «ατμομηχανή» του τουρισμού, χωρίς κανείς να μπορεί να προβλέψει την ανάκαμψη. Πλην του δεδομένου οικονομικού κόστους, υπάρχει ο φόβος για την υγεία. Υπάρχει η ψυχολογική δια-χείριση του εγκλεισμού και της αναγκαστικής παραμονής στο σπίτι. Υπάρχουν οι λέξεις που έχουν μπει και πάλι στη ζωή μας και ξυπνούν εφιαλτικές μνήμες του πολύ πρόσφατου παρελθόντος που θεωρούσαμε ότι έχουν μείνει πίσω: «ταμειακά αποθέματα», «πιθανές περικοπές», «όλοι να βάλουμε πλάτη», «μεγάλη ανηφόρα» είναι μόνο μερικές από όσα ακούμε για την επόμενη μέρα της κρίσης.
Πόσο μπορεί να αντέξει ένας λαός τη στιγμή που πάει να δει φως και μπαίνει ξανά στην ίδια διαδικασία; Πόσες αντοχές μπορεί να υπάρχουν ώστε να πούμε ένα «πάμε ξανά από την αρχή;». Η ίδια η πραγματικότητα απαιτεί να το κάνουμε. Δεν υπάρχει καμία άλλη λύση. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος αυτή τη στιγμή είναι να πέσουμε σε παγίδες που τις γνωρίσαμε από πρώτο χέρι την περασμένη δεκαετία. Να μετατρέψουμε την υγειονομική και οικονομική κρίση σε πολιτική και κοινωνική.
Το λέω αυτό γιατί βλέπω με αφορμή την –απαράδεκτη ομολογουμένως– στάση της Γερμανίας στο θέμα της επίλυσης της κρίσης, να ξυπνούν σε ένα κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας ο αντιευρωπαϊσμός και ο αντιγερμανισμός, που λίγο έλειψαν να μας καταστρέψουν το 2015. Δεν είναι λύση, όμως, η ανάπτυξη αντιευρωπαϊκών συνθημάτων, ούτε οι διαλυτικές τάσεις που ορέγονται κάποιοι στην Ενωση στην πιο κρίσιμη στιγμή της Γηραιάς Ηπείρου τις τελευταίες δεκαετίες.
Για την ταλαιπωρημένη Ελλάδα το να μπει σε ένα τέτοιο σπιράλ ξέρουμε πως μόνο πίσω μπορεί να μας κρατήσει. Φανταστείτε την ώρα που η χώρα παλεύει να μαζέψει τα ασυμμάζευτα, να ανοίξει ένας διάλογος με όμοια χαρακτηριστικά με εκείνα του 2015. Ελπίζω, όμως, και η Ε.Ε. να αντιληφθεί την ιστορική της ευθύνη, να δείξει καθολική και ομόθυμη αλληλεγγύη και να απαντήσει στο ερώτημα «αν όχι τώρα, πότε;».