Εικονικά ταξίδια

6' 15" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Πώς να δείτε τον κόσμο όταν είστε κλεισμένοι στο σπίτι σας.

Καθισμένος στην καρέκλα του γραφείου μου τις προάλλες, ταξίδεψα εικονικά, κοιτάζοντας για ώρα φωτογραφίες από δημόσιους χώρους ανά τον κόσμο που άδειασαν ξαφνικά εξαιτίας της πανδημίας: ένα γήπεδο με άδειες κερκίδες στη Γερμανία, που όμως φιλοξένησε έναν αγώνα ποδοσφαίρου, την Πλατεία του Αγίου Μάρκου στη Βενετία χωρίς κανέναν περαστικό, παρά μόνο κάποια σαστισμένα περιστέρια, την πελώρια αυλή του Μεγάλου Τζαμιού της Μέκκας χωρίς ίχνος από τους εκατοντάδες πιστούς που καθημερινά περιφέρονται γύρω από την Κάαμπα (το κυβοειδές οικοδόμημα στο κέντρο του τζαμιού, που θεωρείται ο ιερότερος τόπος του Ισλάμ).

Αυτά είναι μέρη χτισμένα για ανθρώπους, άνθρωποι όμως πουθενά. Ήταν λες και κοιτούσα σε ένα μέλλον όπου όλοι έχουμε αφανιστεί, λες και παρακολουθούσα κάποια ταινία καταστροφής, που όμως δεν είναι ταινία.

Η χώρα μας (σ.σ. οι ΗΠΑ) αρχίζει να συνειδητοποιεί σε αργή κίνηση το μέγεθος της καταστροφής. Είναι ξεκάθαρο ότι, τουλάχιστον για το προσεχές μέλλον, η ζωή δεν μπορεί να συνεχιστεί στους φυσιολογικούς της ρυθμούς. Μπαίνουμε σε περίοδο απομόνωσης και όλοι πρέπει να βοηθήσουμε σε αυτό. Πριν από μερικές ημέρες, ένας φίλος ακύρωσε το ραντεβού μας για φαγητό γράφοντάς μου: «Κρατάω τις αποστάσεις μου αυτόν τον καιρό. Μη με παρεξηγήσεις».

Και δεν τον παρεξήγησα. Όλοι μας μαθαίνουμε νέες λέξεις: αυτο-καραντίνα, περίοδος επώασης, εξομάλυνση της επιδημικής καμπύλης, σημείο καμπής. Μαθαίνουμε τι θα πει ακριβώς στενή επαφή. Αντί για χειραψία, δίνουμε τους αγκώνες μας. Τραγουδάμε το «Happy Birthday» δύο φορές ενώ πλένουμε τα χέρια μας (εγώ μέχρι την πρώτη στροφή λέω και τα παρατάω). Εργαζόμαστε από το σπίτι, κάνουμε τα μαθήματά μας διαδικτυακά, αγοράζουμε (για λόγους που ακόμη δεν μπορώ να καταλάβω) παράλογα μεγάλες ποσότητες χαρτιού τουαλέτας. Την ώρα που θα διαβάζετε το άρθρο αυτό, η πραγματικότητα όπως τη γνωρίζαμε ίσως να μην υπάρχει.

Την ίδια στιγμή ακυρώνουμε τα ταξίδια μας με ρυθμούς που έχουμε να δούμε από την 11η Σεπτεμβρίου. Είχα κανονίσει να ταξιδέψω με την οικογένειά μου στο Τσάρλεστον της Νότιας Καρολίνας στα μέσα Μαρτίου, τελικά όμως αποφασίσαμε να μην πάμε. Όπως και πολλές άλλες αμερικανικές οικογένειες με μικρά παιδιά, περιμένουμε να περάσει η μπόρα οχυρωμένοι στο σπίτι μας, παρέα με κονσέρβες φασόλια, τα βιβλία για παιδιά του Βρετανού συγγραφέα Roald Dahl, το επιτραπέζιο «Χαρούμενοι ιπποποταμούληδες» και μπόλικη αβεβαιότητα.

Τον χρόνο που μας πέρασε, με την κλιματική κρίση να απασχολεί το μυαλό και τα γραπτά μου, ταξίδευα όλο και λιγότερο, παλεύοντας μέσα μου με το κατά πόσο είναι πλέον ηθικά σωστό να ταξιδεύει κανείς με αεροπλάνο για αναψυχή. Όπως αντιλαμβάνεστε, για έναν ταξιδιωτικό συντάκτη αυτό αποτελεί σημαντικό υπαρξιακό ζήτημα. Μετά από αρκετή περισυλλογή για το ποιος φταίει τελικά περισσότερο για την κλιματική αλλαγή –οι βιομηχανίες ορυκτών καυσίμων ή το άτομο;– αποφάσισα να περιορίσω τα αεροπορικά μου ταξίδια στα απολύτως απαραίτητα. Θα προσπαθώ να ταξιδεύω σε πιο κοντινούς προορισμούς και να βρίσκω εναλλακτικούς τρόπους για να ανακαλύπτω τη μαγεία.

Αυτή η στάση, όπως αποδεικνύεται, είναι χρήσιμη και σε εποχές πανδημιών και αυτο-καραντίνων. Με το που ακυρώσαμε το ταξίδι μας στη Νότια Καρολίνα, αποφασίσαμε με τον τρίχρονο γιο μου, Max, να αφήσουμε για λίγο στην άκρη τους χαρούμενους ιπποπόταμους και να προσπαθήσουμε να αναπαραστήσουμε το ταξίδι εικονικά, χρησιμοποιώντας ένα από τα πλέον αγαπημένα μου εργαλεία, το Google Street View.

Στην οθόνη του υπολογιστή μου προσποιηθήκαμε, με εμένα στον ρόλο αφηγητή, ότι προσγειωνόμαστε στο αεροδρόμιο του Charleston και κατόπιν νοικιάσαμε αυτοκίνητο που μύριζε Twizzlers (ζελεδένια σχοινάκια με γεύση φράουλα) και νωπό πακέτο τσιγάρα. Βγαίνοντας με το αυτοκίνητο από τον χώρο του αεροδρομίου, ο Max εντόπισε μια υπάλληλο της Υπηρεσίας Ασφαλείας των Μεταφορών (TSA) να διαβάζει και να περπατάει επικινδύνως στην άκρη του δρόμου (θέλω να πιστεύω ότι διάβαζε Αλμπέρ Καμύ).

Καθ’ οδόν, αγοράσαμε μερικές φρέσκες σφυρίδες από ένα ιχθυοπωλείο για να τις ψήσουμε αργότερα και σταματήσαμε στην άκρη της θάλασσας για να πετάξει ο Max μερικές πέτρες στο νερό. Περπατώντας στην παραλία, πέσαμε πάνω σε ένα ξέφρενο πάρτι και στη συνέχεια ατενίσαμε τον φάρο της νήσου Morris από τις ακτές της νήσου Rat. Μετά από λίγο ο Max βαρέθηκε και βγήκε από το δωμάτιο, ενώ εγώ κάθισα να κάνω παρέα σε έναν τύπο με τον οποίο διαφωνήσαμε πολιτικά, τα βρήκαμε όμως όταν αρχίσαμε να μιλάμε για τα παιδιά μας, για την πορεία της ομάδας μπέιζμπολ Boston Red Sox και για την παιδική μας αγάπη για την ταινία «Οι περιπέτειες μιας μπέιμπι σίτερ».

Με λίγα λόγια, ταξίδευα και ανακάλυπτα νέα πράγματα. Ίσως όχι από κοντά, αλλά εξακολουθούσα να είμαι, παρ’ όλα αυτά, εξερευνητής. Βρίσκω τον κόσμο του Google Street View σαγηνευτικό. Εδώ και μία δεκαετία περίπου το χρησιμοποιώ σαν εργαλείο όταν κάνω έρευνα για κάποιο μυθιστόρημα που γράφω, αλλά ακόμα πιο συχνά το χρησιμοποιώ για να ικανοποιώ την έμφυτη ανθρώπινη περιέργειά μου. Είναι ένα απίστευτο βοήθημα! Μπορείς να σεργιανίσεις σε οποιονδήποτε, σχεδόν, δρόμο στον κόσμο, ό,τι καιρό και αν κάνει έξω, μέρα ή νύχτα, εντελώς ασφαλής ενώ μασουλάς τα Cheetos σου, και αν βαρεθείς, μπορείς να διακτινιστείς σε ένα εντελώς διαφορετικό μέρος μιας άλλης ηπείρου.

Δοκιμάστε το στη δική σας γειτονιά. Το Street View έχει έναν παράξενο τρόπο να κάνει το οικείο να μοιάζει ανοίκειο. Πόσες φορές δεν έχω βάλει να δω το σπίτι όπου μεγάλωσα από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Ή το παλιό μου σχολείο. Ή το σημείο όπου έδωσα το πρώτο μου φιλί και στο οποίο τώρα στέκει ένα εμπορικό κέντρο.

Έχει κάτι το δελεαστικό το να είσαι εκεί χωρίς να είσαι εκεί, το να είσαι παντού και πουθενά την ίδια στιγμή. Λατρεύω τις δυσλειτουργίες του συστήματος που έχουν ως αποτέλεσμα μερικές φορές τα πόδια των ανθρώπων να είναι αποκομμένα από το υπόλοιπο σώμα, λατρεύω να βλέπω τα θολωμένα πρόσωπά τους, λες και δεν υπάρχουν πια (κάποιοι όντως δεν υπάρχουν πια). Είναι ο κόσμος μας, αλλά και δεν είναι.

Από την άλλη, σίγουρα το Google Street View δεν μπορεί να αντικαταστήσει το πραγματικό ταξίδι. Το ταξίδι στον κόσμο των πραγματικών ανθρώπων έχει να κάνει με την επαφή: επαφή με άλλα σώματα, με τις επιφάνειες, με νέα φαγητά, με νέα ύδατα, με νέες μυρωδιές, με ένα νέο φως, με νέες γλώσσες. Και είναι παράξενο που τη δεδομένη στιγμή, περικυκλωμένοι από την αόρατη απειλή της μόλυνσης, καλούμαστε να αρνηθούμε κάθε επαφή, να αποτραβηχτούμε και να μείνουμε μακριά από τον κόσμο.

Και τι κάνουμε τότε; Όταν δεν μπορούμε να ταξιδέψουμε, όταν δεν μπορούμε να αγγίξουμε, πώς μπορούμε με τρόπο εικονικό να αναπαραγάγουμε τη χαρά της ανακάλυψης που σου δίνει ένα ταξίδι;

Πρόσφατα, με την έλευση των πιο εξελιγμένων ακουστικών εικονικής πραγματικότητας που δεν σου προκαλούν ναυτία, υπήρξε μια έκρηξη από ταξιδιωτικές εφαρμογές εικονικής πραγματικότητας. Το Google Earth VR έχει τη δική του εκδοχή, ενώ υπάρχουν και εφαρμογές που ισχυρίζονται ότι μπορούν να σε ταξιδέψουν στο Grand Canyon ή να σε πάνε για κολύμπι με καρχαρίες. Χωρίς να θέλω να μειώσω την εκπαιδευτική αξία εμπειριών όπως και αυτές, το να δένεις ένα μαραφέτι στο κεφάλι σου δεν είναι τρόπος για να έρθεις σε επαφή, αλλά τρόπος για να αποτραβηχτείς στον εαυτό σου.

Ίσως ο μόνος τρόπος, προς το παρόν, για να ταξιδεύουμε νοητά είναι να διαβάζουμε περισσότερα βιβλία, ιδανική δραστηριότητα για τις περιόδους εγκλεισμού. Μόλις διάβασα στον εξάχρονο γιο μου, Holt, τον «Ταξιδιώτη της αυγής» (σ.σ. από τη σειρά «Τα χρονικά της Νάρνια») του C.S. Lewis. Αφηγείται την παλαβή θαλασσινή περιπέτεια (στην παράδοση των σκανδιναβικών σάγκα) του πλοίου «Dawn Trader» (ταξιδιώτης της αυγής) που ταξιδεύει μέχρι τα πέρατα του κόσμου οργώνοντας αρχιπελάγη γεμάτα δουλέμπορους, δράκους και θαλάσσια πλάσματα. Είχαμε πολλές συζητήσεις με τον Holt για το αν υπάρχει πέρας στον δικό μας κόσμο. Το σίγουρο είναι πως το ταξίδι αυτό που έκανα νοητά μαζί του θα το θυμάμαι πιο έντονα από οποιοδήποτε αληθινό ταξίδι έχω κάνει ποτέ μου.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή