«Οι ηλικιωμένοι σβήνουν όπως τα κεριά». Η φράση αυτή, Γάλλου διευθυντή γηροκομείου, στοιχειώνει. Περισσότεροι από 570 τρόφιμοι γηροκομείων έχασαν τη ζωή τους από την αρχή της πανδημίας στην ανατολική Γαλλία, με τα δύο τρίτα των δομών φιλοξενίας να έχουν πληγεί από τον κορωνοϊό. Μέχρι πριν από λίγες ημέρες στην Ισπανία ο ένας στους τρεις νεκρούς βρισκόταν σε γηροκομείο. Σύμφωνα με τη στατιστική, επιστημονική και εμπειρική, υπολογίζεται ότι το 27% των θανάτων αφορά άτομα ηλικίας άνω των 85 ετών.
Μήπως «κάνουμε φασαρία για λίγους ηλικιωμένους και ανίκανους από τα χρόνια συμπολίτες μας»; – όπως ομολόγησε ο Σωτήρης Τσιόδρας ότι σχολίασε συνάδελφός του από το εξωτερικό. Ο ίδιος τότε, πριν από μερικές ημέρες, ανέλαβε να του απαντήσει δημοσίως, αφήνοντας τα συναισθήματά του να εκδηλωθούν: «Το θαύμα της Ιατρικής του 2020 είναι η παράταση της επιβίωσης αυτών των ατόμων, πολλοί από τους οποίους είναι μανάδες και πατεράδες μας, γιαγιάδες και παππούδες μας. Η απάντηση είναι ότι τιμάμε, σεβόμαστε και προστατεύουμε όλους, αλλά κατεξοχήν αυτούς. Δεν μπορούμε να υπάρχουμε, ούτε να έχουμε ταυτότητα χωρίς αυτούς».
Μέσα στον κυνισμό που, μεταξύ άλλων, και οι μεγάλες κρίσεις εκτοξεύουν στα ύψη, ο κ. Τσιόδρας έφτιαξε ένα μικρό αλλά στέρεο ανάχωμα. Συζητήθηκε βέβαια περισσότερο το φορτίο της συγκίνησής του, η κατάποση του λυγμού, που ήταν σαφής έστω και υποβόσκων, παρά η ουσία της δήλωσής του.
Οι πρώτες πληροφορίες για τον κορωνοϊό είχαν κάτι σχεδόν ομολογημένα «καθησυχαστικό». Πλήττει κυρίως την τρίτη ηλικία. Οταν όμως άρχισε να γίνεται σαφές ότι πρόκειται για ανεξέλεγκτη μεταβλητή χωρίς –ακριβώς– ηλικιακές προτιμήσεις, εμφανίστηκε η καλλιεργημένη εδώ και χρόνια κοινωνική αναισθησία που συνοψίζεται εύκολα στο μότο «οι γέροι είναι γέροι». Δηλαδή, στις έκτακτες συνθήκες η «επιλογή», γενικώς (ιατρική φροντίδα, προσοχή, συναισθηματική επένδυση), στρέφεται στους νέους, ενεργούς και μάχιμους.
Στην Ευρώπη, με το οξύτατο δημογραφικό πρόβλημα, ο γηράσκων πληθυσμός, από ανησυχητική καταγραφή, έγινε εύκολη λεία του κορωνοϊού. Σε αυτή την ψυχική στενότητα και ξηρότητα ο κ. Τσιόδρας «έσταξε» μιαν υπόμνηση: «Δεν μπορούμε να υπάρχουμε, ούτε να έχουμε ταυτότητα χωρίς αυτούς». Που σημαίνει, ίσως, ότι δεν μπορούμε να τους αφήνουμε να φεύγουν σαν να μην υπήρξαν ποτέ. Αρκεί γι’ αυτό, στην (α)φιλόξενη απομόνωσή μας, να κάνουμε μια σύντομη άσκηση: να φανταστούμε έναν κόσμο χωρίς την τρίτη ηλικία.