Βρισκόμαστε στη μέση της κρίσης του κορωνοϊού και τα αποτελέσματα για την Ελλάδα είναι αρκετά ενθαρρυντικά. Aν μείνουμε ώς το τέλος πειθαρχημένοι και τηρήσουμε τις οδηγίες που μας δίνουν κάθε απόγευμα οι κ. Τσιόδρας και Χαρδαλιάς και δεν εκδράμουμε το Πάσχα στα εξοχικά μας, τότε όλα δείχνουν ότι βδομάδα – βδομάδα, με τη μείωση των κρουσμάτων, θα αρχίσουμε να παίρνουμε πίσω σταδιακά κάποιες από τις στερημένες ελευθερίες μας.
Από την εξέλιξη της πανδημίας έχουμε βγάλει όλοι τα συμπεράσματά μας, που ίσως μας κάνουν σοφότερους για το μέλλον.
Το πρώτο μάθημα είναι ότι ο λαϊκισμός στην πολιτική δεν στοιχίζει μόνον ακριβά (διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ 2015-19, Brexit), αλλά μπορεί και να οδηγήσει σε αναρίθμητους θανάτους. Οι κλόουν της πολιτικής, όπως ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Μπόρις Τζόνσον, που έχουν συνηθίσει να κυβερνούν με ασύστολα ψέματα, ισοπεδωτικό λαϊκισμό και επιθετική δημαγωγία, αποδείχθηκαν εγκληματίες στην κυριολεξία. Η άρνησή τους να δεχθούν την επιστημονική αλήθεια και η ανικανότητά τους να αντιμετωπίσουν με σοβαρότητα και σωφροσύνη το ξέσπασμα του ιού οδηγούν ήδη σε δεκάδες χιλιάδες θανάτους, που θα μπορούσαν να είχαν αποτραπεί εάν είχαν λάβει εγκαίρως σκληρά μέτρα απομόνωσης του κόσμου, όπως έκανε ο Μητσοτάκης. Κανονικά, μετά το τέλος της κρίσης, και οι δύο θα πρέπει να εγκαταλείψουν την πολιτική και να τους αφαιρεθούν τα πολιτικά τους δικαιώματα.
Το δεύτερο μάθημα είναι ότι ο μόνος τρόπος αντιμετώπισης μιας τέτοιας πρωτοφανούς έκρηξης περιστατικών υγείας είναι –πέραν του ηρωισμού των γιατρών και του νοσηλευτικού προσωπικού– ένα ισχυρό εθνικό σύστημα υγείας. Μπορεί ο δημόσιος τομέας να έχει, δικαίως, στιγματιστεί λόγω δημοσιοϋπαλληλικού ωχαδελφισμού, μεγάλης σπατάλης και συνδικαλιστικών πρακτικών, ωστόσο είναι σαφές ότι μόνο ένας ισχυρός κρατικός φορέας έχει τις υποδομές, τους πόρους και την πληθώρα επιστημόνων για να αποτελέσει ασπίδα σε τέτοιες πανδημικές καταστάσεις. Οπως το Μεγάλο Κραχ και ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος έβαλαν τις βάσεις για το κράτος πρόνοιας σε όλο τον κόσμο, έτσι και η πανδημία του κορωνοϊού θα αναγκάσει όσες κυβερνήσεις δεν έχουν αφιερώσει αρκετούς πόρους στο ΕΣΥ τους να το πράξουν, ενόψει και του αναμενόμενου δεύτερου κύματος του ιού τον Οκτώβριο. Είναι μεγάλη ευκαιρία και για την Ελλάδα να προχωρήσει σε σοβαρές επενδύσεις στα ελληνικά νοσοκομεία για να ενισχύσουμε το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό και να πάψουμε να έχουμε τις λιγότερες ΜΕΘ ανά 1.000 κατοίκους σε όλη την Ευρώπη. Το όνομα που δημιούργησε η Ελλάδα διεθνώς από τις άριστες επιδόσεις στην αντιμετώπιση του κορωνοϊού μπορεί να αποτελέσει μαγνήτη επιστροφής Ελλήνων γιατρών από το εξωτερικό αλλά και ενίσχυση της εμπιστοσύνης στο ελληνικό σύστημα υγείας – πολλές ανεπτυγμένες ευρωπαϊκές χώρες με παραπλήσιο ή μικρότερο πληθυσμό από τον δικό μας έχουν πολλαπλάσιους νεκρούς σε σχέση με εμάς (Πορτογαλία 209, Αυστρία 158, Δανία 123, Σουηδία 308, Βέλγιο 1.011).
Το τρίτο μάθημα είναι οικονομικής φύσεως. Το φετινό χτύπημα στον τουρισμό, που αναμένεται να στερήσει δεκάδες δισεκατομμύρια εισοδήματος στη χώρα, δείχνει ότι είναι ανάγκη να αναζητηθούν και εναλλακτικές στρατηγικές για την ανάπτυξη της Ελλάδας. Εξάλλου, το καλό κλίμα της χώρας μπορεί κάλλιστα να αποτελέσει βάση, εκτός της τουριστικής βιομηχανίας, και μιας ισχυρής βιομηχανίας υψηλής τεχνολογίας, αλλά και μιας βιομηχανίας παιδείας και πολιτισμού. Η Ελλάδα έχει ήδη εγκατεστημένα δίκτυα υψηλών ταχυτήτων μεταφοράς δεδομένων, διαθέτει κορυφαίου επιπέδου εργατικό δυναμικό με ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά πτυχιούχων στην Ευρώπη, οι περισσότεροι των οποίων γνωρίζουν τουλάχιστον μία ξένη γλώσσα. Η χώρα θα μπορούσε κάλλιστα να γίνει τεχνολογικό hub, προσελκύοντας με ελάχιστα κίνητρα σημαντικές επενδύσεις υψηλής τεχνολογίας. Παράλληλα, ο αρχαίος πολιτισμός της και οι δυνατότητες προσέλκυσης φοιτητών απ’ όλο τον κόσμο για να σπουδάσουν Αρχαιολογία, να εντρυφήσουν στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, αλλά και να πάρουν μέρος σε τεχνολογικά πρότζεκτ ελληνικών πανεπιστημίων, όπως το ΕΜΠ ή το Πανεπιστήμιο Κρήτης, διευρύνουν τις δυνατότητες της Ελλάδας στο εξωτερικό.
Τέλος, ας ελπίσουμε ότι η προστασία του περιβάλλοντος στον πλανήτη θα αποκτήσει υψηλότερη ιεράρχηση στις προτεραιότητες όλων μας. Και θα μπει φρένο στην ανθρώπινη απληστία, στον βιασμό της φύσης από την αλόγιστη επέκταση των πόλεων, που γεννάει τέτοιες επιδημίες. Οι δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι που θα χάσουν τη ζωή τους από τη σημερινή πανδημία ας είναι μια θυσία που δεν θα ξεχαστεί μόλις βρεθούν το φάρμακο και το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού.