«Ο καλύτερος κόσμος που έγινε ποτέ», ο δικός μας, ο κόσμος του Διαφωτισμού που πέταξε στη χωματερή της Ιστορίας όσες δεισιδαιμονίες και φαντάσματα στοίχειωναν την καθαρότητα του νου, έπασχε απ’ την αλαζονεία της αυτάρκειας και της παντοδυναμίας. Το παρελθόν δεν μας χρειαζόταν αφού εμείς το ξέραμε καλύτερα από όσους το έζησαν. Διαγράφοντάς το από τον χάρτη, σβήναμε και το απαραίτητο αντίστοιχό του, το μέλλον. Και μέναμε μόνοι με το αέναο παρόν, ένα παρόν που είχε χάσει τα όριά του στον χρόνο και φιλοδοξούσε να τα διαγράψει και στον χώρο.
Η αυταρέσκεια της αυτάρκειάς μας ήταν τέτοια, ώστε φτάσαμε να πιστέψουμε ότι αν κινδυνεύει από κάποιον η ζωή στον πλανήτη Γη, είναι από εμάς, τους παντοδύναμους εαυτούς μας. Η οικολογική καταστροφή ήταν το φάντασμα που στοίχειωνε τη φαντασίωση της παντοδυναμίας μας. Η εμμονική Γκρέτα, σαν τον φασουλή που πετιέται με ελατήριο μέσα από το κουτί, επιβεβαίωνε την παντοδυναμία μας κουνώντας το δάχτυλο της ενοχής. Είναι στο χέρι μας να σωθούμε ή να καταστραφούμε. Κολάκευε την αυτάρκειά μας η Γκρέτα.
Ωσπου εμφανίστηκε αυτό το τίποτε, ένα πλάσμα αόρατο διά γυμνού οφθαλμού, για να απειλήσει το οικοδόμημα του ισχυρότερου όντος του πλανήτη, ημών των ιδίων. Και μάλιστα να αποδείξει ότι οι πιο ευάλωτοι είναι όσοι αισθάνονται πιο δυνατοί. Η Λομβαρδία, μια από τις πλουσιότερες περιοχές της ευρωπαϊκής ηπείρου, μετράει φέρετρα, και το σύστημα υγείας της –ένα από τα πιο εξελιγμένα– αποδεικνύεται ανίσχυρο. Στους αντίποδες, η πτωχή, ταλαιπωρημένη και ανίσχυρη Ελλάς αντιστέκεται επειδή, πριν αρχίσει το πρώτο κύμα της επίθεσης, αποφάσισε να μετατρέψει την αδυναμία της σε όπλο.
Υστερα από δέκα χρόνια οικονομικής κατάρρευσης, ξέρουμε ότι το σύστημα υγείας είναι διάτρητο. Μην ξεχνάμε ότι μέχρι πριν από μερικούς μήνες στα νοσοκομεία δεν υπήρχαν ούτε σεντόνια. Δεν ξέρω τι γίνεται σήμερα. Ηρωοποιούμε τους γιατρούς και το νοσηλευτικό προσωπικό, όμως και οι ήρωες χρειάζονται όπλα για να μπορούν να γίνουν ήρωες. Και τα όπλα μας είναι παρωχημένα, σαν τους γκράδες του Α΄ Παγκοσμίου που χρησιμοποιήθηκαν στο Αλβανικό Μέτωπο.
Ποια είναι η διαφορά αυτού που ζούμε σήμερα με αυτό που ζήσαμε το 2008-2010; Τότε το πολιτικό προσωπικό της χώρας δεν είχε την τόλμη ή την πολιτική ευφυΐα να αποδεχθεί τις πραγματικές διαστάσεις της καταστροφής. Και ως εκ τούτου αποδείχθηκε ανίκανο να εκπονήσει ένα στοιχειώδες σχέδιο άμυνας. Η χώρα δέχθηκε ένα σχέδιο διάσωσης με τα χέρια ψηλά, χωρίς καν να έχει μελετήσει τις συνέπειες – βουλευτές ομολόγησαν ότι δεν διάβασαν τα μνημόνια πριν τα ψηφίσουν.
Σε ένα σύστημα υγείας καταπονημένο από τη δεκαετή κρίση, σε μια κοινωνία επίσης ηττημένη και οικονομικά και ψυχικά, χρειαζόταν μια πολιτική ηγεσία να της μιλήσει με ειλικρίνεια. Να αποδεχθεί τις αδυναμίες της και να οργανώσει τις γραμμές άμυνάς της πριν η επίθεση προλάβει να φτάσει στα αδύνατα σημεία της. Ας μη γελιόμαστε. Αν αυτή τη στιγμή, με τις αδυναμίες μας, έχουμε καταφέρει να αντιμετωπίσουμε μια επίθεση η οποία καταπόνησε άμυνες πολύ ισχυρότερες απ’ τη δική μας, αυτό το οφείλουμε στην πολιτική της πρόληψης. Κυρίως δε στη ρεαλιστική και ειλικρινή αντιμετώπιση της κατάστασης από την πολιτική ηγεσία. Ο,τι κι αν γίνει, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε στην κυβέρνηση όχι μόνον την αποδοχή της πραγματικότητας, αλλά και τα άμεσα αντανακλαστικά της.
Φαντασθείτε μόνον πώς θα ήταν η κατάσταση αν για να πάρει τα μέτρα η ελληνική κυβέρνηση περίμενε τις αποφάσεις του επόμενου Eurogroup. Και στο σημείο αυτό αναδεικνύεται το παράδοξο. Oταν η Ευρωπαϊκή Eνωση καλείται να αναδείξει την πολιτική της υπεραξία, τα κράτη- μέλη αποδεικνύονται αποτελεσματικότερα. Και στην περίπτωση, η πτωχή Ελλάς, το τζιτζίκι της εργατικής Ευρώπης. Μην ξεχνάμε ότι μερικά χρόνια πριν, έτσι μας αποκαλούσαν, τζιτζίκια της εργατικής Ευρώπης. Σήμερα όμως τι γίνεται, όταν η εργατικότητα έχει κηρυχθεί σε κύρια απειλή και θύματά της είναι όσοι δεν εργάζονται;
Η ευρωπαϊκή βραδύτητα, στα όρια της βραδύνοιας, είναι βάρος. Το παραδέχθηκε ακόμη και ο Ζακ Ντελόρ στα ενενήντα και. Είπε ότι η απουσία αλληλεγγύης είναι θανάσιμος κίνδυνος για την Ευρωπαϊκή Eνωση. Oμως η αλληλεγγύη στηριζόταν στη σχέση των εργαζομένων με τους συνταξιούχους. Τι γίνεται όμως όταν οι εργαζόμενοι, λόγω κορωνοϊού, αποτελούν την κύρια απειλή για τους συνταξιούχους;